De schoolcarrière van je kind ligt vaak al op 11-jarige leeftijd vast.
Ze zijn nog maar nauwelijks aan het puberen of Nederlandse kinderen worden al ingedeeld: vmbo, havo of vwo. Dat blijft niet zonder gevolgen. De oorzaak (en de oplossing) hiervan ligt in ons onderwijsstelsel, laat ik samen met collega Bram Eidhof zien.
De schoolcarrière van je kind ligt vaak al op 11-jarige leeftijd vast. Dat kan anders
Als ik in Nederland was opgegroeid, was ik nu misschien behanger geweest, zei de internationaal vermaarde onderwijswetenschapper John Hattie een paar weken geleden. ‘Of moordenaar, uit pure frustratie.’
Nederlandse scholen delen hun leerlingen al uitzonderlijk vroeg in op niveau, oordeelde hij in dagblad Trouw. Voor kansarme kinderen pakt dat vaak nadelig uit. Zij belanden op een laag onderwijsniveau en slagen er nauwelijks in om op te klimmen.
Terwijl ze dat misschien wel zouden kunnen. Kansenongelijkheid, noemen we dat. 'Jullie,' zei Hattie, ‘zijn het enige land ter wereld dat claimt dat je op twaalfjarige leeftijd kunt inschatten wat een kind kan en wil als hij dertig is. Na hun twaalfde beleven kinderen nog zoveel groeispurten.’
Tot op zekere hoogte valt die kansenongelijkheid in het onderwijs niet te vermijden. Sommige ouders zijn nu eenmaal beter in staat om de onderwijsloopbaan van hun kinderen te ondersteunen. En de onderwijswereld kan niet alle maatschappelijke problemen oplossen.
Maar het onderwijs zou wel zo veel mogelijk gelijke kansen moeten bieden aan leerlingen - ongeacht het milieu waar ze uit komen.
Een achterstand? Die haal je in Nederland niet zomaar in
Dat is geen omstreden idee: bijna alle politieke partijen denken er zo over. Toch gaat het daar vaak mis.
Onderzoekers van Michigan State University en de OECD lieten eind september zien dat het Nederlandse onderwijs er nauwelijks in slaagt om ongelijkheid tegen te gaan.
Volgens dit onderzoek naar verschillende onderwijssystemen in alle 34 OESO-landen is dat van Nederland het minst succesvol in het verminderen van ongelijkheid. Ter vergelijking: Slovenië en Chili zijn ook OESO-landen.
Kortom, in ons land word je als gemiddelde leerling uit een ‘lager’ sociaal-economisch milieu, ondanks je talent en inzet, twee keer benadeeld: door het nest waarin je bent geboren én door je school. Terwijl die je juist zou moeten verheffen.
Zelfs in notoir ongelijke landen als de Verenigde Staten en Mexico slaagt het onderwijs er beter in sociale ongelijkheid te verminderen, ook al is de totale ongelijkheid daar vanwege buitenschoolse factoren groter.
De onderzoekers van Michigan State University en de OECD concluderen dan ook: het onderwijs als ‘grote gelijkmaker’ is vooralsnog een mythe - vooral in Nederland. Niet alleen achterstandsleerlingen en laatbloeiers hebben daar direct last van. Uiteindelijk laat de hele Nederlandse samenleving potentieel onbenut.
Waarom slaagt ons onderwijsstelsel er zo slecht in alle leerlingen gelijke kansen te geven?
Kansenongelijkheid begint al vroeg
Natuurlijk, dat leerlingen met bemiddelde ouders extra huiswerkklasjes kunnen volgen, draagt bij aan sociale ongelijkheid. Maar het probleem zit veel dieper: kansenongelijkheid vanaf jonge leeftijd is fundamenteel verankerd in ons onderwijsstelsel. Het zit niet op één plaats, maar wordt veroorzaakt door een opeenstapeling van hindernissen. Vooral achterstandsleerlingen lopen daar tegenaan.
In die zin is de kansenongelijkheid in het Nederlandse onderwijs te vergelijken met de oude Chinese executiemethode death by a thousand cuts: geen enkele snee is dodelijk, maar samen hebben ze wel een fataal effect. Zo zorgen veel kleine knelpunten er in ons onderwijs voor dat achterstandskinderen en laatbloeiers geen eerlijke kans krijgen om zich te ontplooien.
Vaak gaat het al mis op de voorschoolse opvang. Die is van oudsher vooral bedoeld als opvang: een plaats waar je je kinderen achterlaat zodat je naar je werk kunt. Aandacht voor taal- en sociale ontwikkeling is er nauwelijks. Dat is nadelig voor achterstandsleerlingen, want kinderen leren juist op jonge leeftijd snel en makkelijk taal en andere vaardigheden. Bij gebrek aan aandacht voor zulke vaardigheden lopen achterstandsleerlingen dus al heel vroeg taal- en leerachterstanden op.
De achterstand van die kinderen wordt alleen maar groter als ze terechtkomen op een basisschool die sterk etnisch en sociaal gesegregeerd is. Bovendien blijkt dat kinderen van laagopgeleide ouders een veel grotere kans hebben een lager middelbareschooladvies te krijgen. Zelfs wanneer ze dezelfde CITO-score hebben als kinderen van hoogopgeleide ouders.
Op je twaalfde word je al ingedeeld op niveau
Zulke leerachterstanden zijn des te problematischer omdat Nederland zijn leerlingen, zoals onderwijswetenschapper Hattie al opmerkte, rigide indeelt op niveau. En dan nog op uitzonderlijk lage leeftijd ook. Niet alleen achterstandsleerlingen, ook laatbloeiers en mogelijk jongens hebben daar last van.
Op twaalfjarige leeftijd persen we kinderen in drie eenheidsworsten: vmbo, havo en vwo. Overstappen is nauwelijks mogelijk. Tegelijkertijd ontmoedigen scholen en de overheid het ‘stapelen’ van diploma’s. De maatschappij bepaalt dus al op je elfde welk schooldiploma je later zult halen.
Dat leerlingen geen tweede kans krijgen, is niet alleen onrechtvaardig voor kinderen uit zwakkere milieus en laatbloeiers. Het leidt er ook toe dat veel talent en motivatie verloren gaat. Onderzoek van sociologe Mieke van Houtte liet laatst al zien: zodra leerlingen in het voorbereidend beroepsonderwijs terechtkomen (een niveau zonder veel aanzien), voelen ze ze zich niet nuttig.
Op de lange termijn betalen wij allemaal de sociale en economische kosten van de gemiste kansen in ons onderwijsstelsel. Juist nu in onze samenleving de kenniseconomie steeds belangrijker wordt, kunnen wij het ons niet veroorloven grote groepen geen eerlijke kans te geven. Daarom: maak kansengelijkheid op de korte termijn een speerpunt van ons onderwijsbeleid. Er kan al veel verbeteren als we de grootste knelpunten wegnemen. Daar hoeft het onderwijssysteem niet eens grootschalig voor op de schop.
De eerste reflex in het onderwijsdebat is vaak om bij ouders en docenten te beginnen. Zij hebben immers de grootste invloed op de samenstelling van een school en op het onderwijs.
Politici zien het vaak als een kwestie van keuzevrijheid: hogeropgeleide ouders zouden hun kinderen niet alleen naar witte, categorale gymnasia moeten willen sturen. En gymnasia zouden ook in andere vijvers moeten vissen. Minister Bussemaker laat nu onderzoeken of het slim is om kinderen met een achterstand naar een buitenschools huiswerkklasje te sturen. En docenten zouden beter moeten differentiëren, oftewel: ieder kind op maat moeten uitdagen.
Maar wie gelooft dat die maatregelen gaan helpen, doet voorlopig aan wishful thinking. Over de hele wereld laten hogeropgeleide ouders al jaren zien dat ze het (vermeende) belang van hun eigen kind centraal stellen – ook als ze daarmee segregatie en kansenongelijkheid in de hand werken. En uit onderzoek is gebleken dat de meeste docenten in het voortgezet onderwijs nog altijd moeite hebben om kinderen op niveau uit te dagen.
Hoe het onderwijsstelsel gelijke kansen kan bieden
Als we Nederlandse kinderen gelijke onderwijskansen willen geven, moet niet het individu veranderen, maar het onderwijsstelsel. Daarom: zes suggesties.
1: Zorg dat je op de kinderopvang al begint met leren
Er moet veel meer aandacht komen voor de zogenoemde ‘stimulerende voorschoolse kinderopvang ’. Denk aan taalverwerving (woordenschat en goed leren spreken) en sociale ontwikkeling. Zeker voor achterstandsleerlingen is het belangrijk dat ze op jonge leeftijd, als hun hersenen zich het meeste ontwikkelen, zo veel mogelijk blootgesteld worden aan ‘rijke stimuli’.
Spelen met andere kinderen, bijvoorbeeld. Jonge kinderen van hoogopgeleide ouders hebben al voor ze ooit voet hebben gezet in een school duizenden woorden meer gehoord dan achterstandskinderen. Zo bouwen de kinderen van hoogopgeleiden een voorsprong op die nog moeilijk in te halen is.
Experts bevelen al lange tijd aan om ‘integrale kindcentra’ op te richten: centra waarin zulke stimulerende kinderopvang toegankelijk en goedkoop georganiseerd kan worden. Die moeten er nu eindelijk eens op grote schaal komen, zeker in achterstandswijken.
2: Deel kinderen pas later in op niveau
De scheiding naar niveau op de middelbare school moet later plaatsvinden en vooral flexibeler worden. Dat kan door leerlingen van verschillende niveaus zo lang mogelijk in één klas te houden. We weten dat zwakkere leerlingen daar veel baat bij hebben, terwijl sterke leerlingen geen nadeel hoeven te ervaren. Brede brugklassen, waarin leerlingen van verschillende niveaus nog twee jaar bij elkaar zitten, verdwijnen helaas in hoog tempo uit ons onderwijs. De overheid kan dat tegengaan door scholen beleidsmatig of financieel te prikkelen om hun klassen diverser te maken.
3: Zit leerlingen niet dwars als ze het hogerop zoeken
Scholen mogen niet bestraft worden als een ‘twijfelleerling’, die ze de kans hebben gegeven om een hoger niveau te proberen, daar niet in slaagt. Ze zouden juist beloond moeten worden als een leerling een diploma ‘boven zijn schooladvies’ haalt. En ze moeten leerlingen zo veel mogelijk de kans geven om door te stromen naar een hoger niveau.
4: Maak de hele middelbare school flexibeler
Ook na de brugklas moet ons onderwijs veel flexibeler worden. Dat geeft achterstandsleerlingen een tweede kans hun optimale niveau te bereiken. Doorstromen naar een hoger niveau, een tussenjaar, en stapelen van diploma’s - dat moeten we aanmoedigen. Leerlingen zouden vakken eerder moeten kunnen afsluiten, zodat ze meer aandacht kunnen besteden aan stof waar ze moeite mee hebben. Als ze een aantal vakken op een ander niveau kunnen volgen, hoeven ze niet op hun slechtste vak afgerekend te worden.
5: Zorg voor meer brede scholengemeenschappen
Als we leerlingen de kans willen geven om flexibeler met hun schoolniveau om te gaan, moeten er meer brede scholengemeenschappen komen. En dus minder aparte vmbo-, havo- en vwo-scholen. En zoals de socioloog Herman van de Werfhorst al voorstelde , moeten leerlingen van verschillende niveaus elkaar juist blijven ontmoeten in lessen van sociale vakken, zoals maatschappijleer of gymnastiek.
6: Verspreid achterstandsleerlingen over basisscholen
Scholen die veel achterstandsleerlingen hebben, zijn geen goede omgevingen om van een leer- of taalachterstand af te komen. Bij een ‘zwarte school’ denken we al snel aan etniciteit. Maar wat vaak de doorslag geeft, is de de sociaal-economische samenstelling van de klas. In gemengde scholen trekken achterstandsleerlingen zich op aan de andere leerlingen. Daarom moeten we achterstandsleerlingen ook actief over (basis)scholen verspreiden.
Verder moeten meer ‘gemengde’ scholen financieel beloond worden. Zo stimuleren we de spreiding van achterstandsleerlingen. Daarnaast werken in ons land de hoogst opgeleide en best betaalde docenten in de vwo-bovenbouw - op relatief ‘makkelijke’ scholen dus. Maar we moeten onze beste docenten juist inzetten waar ze het meeste kunnen betekenen: op achterstandsscholen en op kinderdagverblijven. Zo verminderen we kwaliteitsverschillen tussen sterke en zwakke scholen.
Den Haag ontloopt zijn verantwoordelijkheid
Dat scholen weinig doen om ongelijkheid tegen te gaan komt door de scholen zelf, maar ook door de politiek. Neem de commissie-Dijsselbloem: die stelde in 2008 vast dat pogingen om het Nederlandse onderwijsstelsel te veranderen vaak mislukken. Sindsdien rust er in Den Haag op alles dat ook maar riekt naar veranderingen in het onderwijsstelsel een volstrekt taboe.
Jammer, want zo ontloopt de politiek op het gebied van kansenongelijkheid haar verantwoordelijkheid. Het aanpakken van die knelpunten is een taak voor de staatssecretaris en de minister: zij moeten zich hier verantwoordelijk voor voelen.
Ondertussen stuurt Den Haag al jaren de verkeerde kant op. CITO-scores en andere gestandaardiseerde tests zijn bijvoorbeeld minder belangrijk geworden voor het schooladvies. Terwijl juist achterstandsleerlingen zulke objectieve toetsing goed kunnen gebruiken.
Ook bij de schoolbesturen gaat het mis. Het aantal scholengemeenschappen neemt af, terwijl het aantal ‘gescheiden’ scholen toeneemt. In Maastricht bijvoorbeeld, zijn er sinds kort zelfs alleen nog aparte vmbo-, havo- en vwo-scholen. En in plaats van dat leerlingen pas op latere leeftijd worden ingedeeld op niveaus, vormen steeds meer basisscholen nu al aparte klasjes voor sterke leerlingen. Begrijpelijk, maar zo voeren scholen wel langzaam maar gestaag verborgen systeemwijzigingen door. Zonder dat we als maatschappij discussiëren over de gevolgen voor achterstandsleerlingen en de maatschappij als geheel.
De cijfers bewijzen dat de nood hoog is: alleen al in het basisonderwijs waren er vorig jaar tenminste 150.000 achterstandsleerlingen en laatbloeiers. Ook zij verdienen een eerlijke kans, juist op scholen. Iedere politieke partij zou zich daarover moeten opwinden. Want uiteindelijk is het in het belang van ons allemaal dat ieder kind een eerlijke kans krijgt.
Dit artikel schreef ik samen met collega Bram Eidhof .
oja
Ook in navolging op IJsvogeltje: de 'slechte' mavisten trekken gewoon het hele havoniveau omlaag in de vierde. Juist op het moment dat ze een profiel hebben gekozen en hard aan de slag willen met vakken die ze beter liggen komen er een hoop ongemotiveerde (want ze weten niet wat ze willen op het mbo) leerlingen bij. Prima maar dan wel met een cijfer op je examen wat nog 1,5 punt omlaag kan.
Ik denk dat het gat tussen mavo en havo groter is dan tussen havo en vwo maar los daarvan: je moet gewoon een minimaal aantal punten halen om toegelaten te worden op een niveau hoger.
En als we het toch al over de overstap mavo-havo hebben: waarom is er geen overstap basis-kader? Dat zou in 1 jaar kunnen en leerlingen hebben dan een jaar ingehaald en ook de basisleerlingen weten niet altijd goed wat ze moeten kiezen op het mbo.
oja
en ik weet waarom het er niet is: kader geeft geen startkwalificatie... Toch een gemiste kans vind ik!
jamie (iets ot)
"Ja, dat is best een goed idee om een boekenlijst mee te geven, biebabo is toch gratis."
Bieb abo is lang niet overal gratis, hier gaat de prijs dit jaar zelfs flink omhoog.
Biebabonnement
Dat is (bij wet) gratis voor kinderen tot 12 jaar. Peuters van 2 kunnen al een biebabonnement krijgen, en dan is het de vader of moeder die de boeken uitkiest en leent.
nou idd
Nog nooit gehoord van een bieb die niet gratis is op basisschoolleeftijd. Hier is dat gratis afgelopen met 14 jaar en elders met 18.
precies
'Toen ik eindelijk de basisschool verliet slaakte ik een zucht van verlichting. Jarenlange verveling was eindelijk afgelopen. VWO was een verademing.'
Dat geldt ook voor mijn dochter, die verveelde zich vreselijk op de basisschool, ondanks compacten, verdiepen, verbreden en plusklas. Nu zit ze heerlijk op haar plek.
He bah Jamie
"de 'slechte' mavisten trekken gewoon het hele havoniveau omlaag in de vierde. Juist op het moment dat ze een profiel hebben gekozen en hard aan de slag willen met vakken die ze beter liggen komen er een hoop ongemotiveerde (want ze weten niet wat ze willen op het mbo) leerlingen bij."
Wat een nare generalisatie. Er komen echt niet zóveel matige, ongeveerde, kweeniewatikanderswil mavisten naar de havo dat ze het hele (héle nog al liefst) havoniveau naar beneden trekken. Ook voor prima havisten wordt de bovenbouw pittiger, al hebben zij een profiel gekozen dat bij hen past. Zesjeshavisten en gesjeesde vwo'ers die denken dat de havo een makkie wordt leveren ook een bijdrage.
skik
skik
Kopieer dan de laatste zin vd alinea ook even mee... dit is niet eerlijk zo. Het was ook nog steeds een vorm van doorborduren op de reageerders die vinden dat je ook met zesjes naar de havo mag Daar ben ik het dus niet mee eens, dat is hetzelfde als iemand met een rapport met alleen vijfjes van havo 3 naar havo 4 laten overgaan.
Nou.. vooruit...
Onze bieb is NIET gratis voor jeugd: je betaalt van 0-18 jaar 13 euro p/j. Zie: http://www.dok.info/service/tarieven-2015.html
Dus nee, bibliotheken zijn niet altijd gratis voor schoolgaande kinderen.
Service van de zaak Jamie
"Prima maar dan wel met een cijfer op je examen wat nog 1,5 punt omlaag kan."
Je laatste zin ook geciteerd.
Je had het in het eerste deel over de 'slechte' mavisten. Dat zijn toch niet dezelfde leerlingen die met een 7,5 gemiddeld naar de havo doorstromen? Of zijn die laatsten ook niveauverpestend?
skik
vooralsnog
Vooralsnog heeft mijn kind in havo4 meer last van afgestroomde VWO'ers die denken dat ze alles (beter) weten en niet op hoeven te letten (en door leraren heen praten) dan van ingestroomde vmbo'ers die doorgaans beter gemotiveerd zijn want je wordt niet zomaar toegelaten op de havo.
skik
'Je had het in het eerste deel over de 'slechte' mavisten. Dat zijn toch niet dezelfde leerlingen die met een 7,5 gemiddeld naar de havo doorstromen? Of zijn die laatsten ook niveauverpestend?'
Precies wat je zegt inderdaad. Het is wel handig om ook de loop van het draadje in gedachten mee te nemen voor je iets zo kort gaat citeren. Het ging er om dat veel mavisten niet weten wat ze moeten kiezen op het MBO en dan dus naar de HAVO willen. Er werd gezegd dat iedereen dat moet kunnen, ook als ze met de hakken over de sloot het mavo-examen hebben binnengehaald. Dat noem ik dus 'slechte mavisten' die, als je dat toestaat, het havoniveau in de vierde omlaag halen. Daar ben ik gewoon tegen. Ik vind dat er wel eisen moeten zijn om te mogen opstromen, net zoals je dus niet met allemaal vijfjes van havo 3 naar havo 4 mag.
Bianka
Daar ging het dus om. Iemand vond dat je elke mavist moet toelaten op de havo, daar was ik het dus niet mee eens. Er moeten wel eisen worden gesteld en niet zomaar iedere mavist die ongemotiveerd voor havo kiest omdat men toch niet weet wat te doen op het mbo toe gaat laten.
Verder is een school vooral fout bezig als ze te lang wachten met vwo'ers te laten afstromen. Dat moet je doen na vwo3, als ze eerst vwo4 hebben gedaan heb je een probleem want dan moeten ze weer naar havo4. Die groep zou je eigenlijk bij elkaar moeten zetten en inderdaad niet tussen de gewone havo4. Ik ken er overigens eentje die daarvoor naar een andere school is gegaan zodat die toch nog wat nieuws had. Het is ook een hele strenge school; huiswerk niet af is een flink probleem. Kind maakt dus nu opeens wel al het huiswerk. Hij paste gewoon niet op de eerste, wat vrijere school.
ongemotiveerd, Jamie
Waarom is een leerling die na de mavo naar havo wil ongemotiveerd?
Die leerling is dan toch gemotiveerd om de havo te gaan doen?
Sorry, maar ik begrijp je echt niet.
Of bedoel je vooral dat leerlingen zo vroeg mogelijk een uitgestippeld pad voor ogen moeten hebben van hun toekomst?
En vind je vooral dat leerlingen die 'niet weten wat ze willen' gedemotiveerd moeten worden?
Het hele 'eisen-verhaal' begrijp ik sowieso niet zo goed. Waarom toch al die eisen aan leerlingen? Waarom niet wat meer eisen aan scholen?
Wat doet school om te motiveren, leerlingen te helpen pad uit te stippelen, om leerlingen vast te houden?
viola
Ik ga niet de hele discussie hier samenvatten, dan moet je die lezen.
Het ging om leerlingen die niet weten wat te kiezen op het MBO, of van ouders die niet willen dat hun kind naar een ROC gaat en dan is dus de enige mogelijkheid om door te gaan voor een startkwalifciatie de HAVO. Met goede cijfers zijn ze van harte welkom, net zoals je van harte welkom bent om na de HAVO het VWO te gaan doen.
Minder slim is om dat te gaan proberen als je met de hakken over de sloot het diploma hebt gehaald. Mij is verteld dat de cijfers dan gemiddeld 1,5 punt omlaag gaan. Als je van mavo naar havo gaat en daar strandt ben je waarschijnlijk 18 en heb je nog geen startkwalificatie. Als je dan niets meer wil kom je dus zonder kansen op de arbeidsmarkt.
Ja, daar ben ik het dus niet mee eens. Natuurlijk zijn er eisen om iets omhoog te gaan. Als je je mavo-examen hebt gehaald heb je lang genoeg de tijd gehad om uit te puberen en eens te laten zien wat je wil. Wil je dus naar de Havo: schouders eronder en alles op een 7 en hoger, dat moet je niet willen met een zesjesinstelling. Waarom zou je die leerling de kans geven? Laat na 16 jaar eens wat zien zeg.
Kansen
Jamie, het lijkt alsof je wil zeggen: iedereen moet kansen hebben. Maar mijn gemotiveerde kind mag er vooral geen last van hebben. Dus als andere leerlingen minder gemotiveerd zijn dan jouw kind (en dat gebeurt nogal eens, als ik jou goed begrijp), dan vind je dat onwenselijk en moeten er dus maar meer 'eisen' aan die kinderen komen.
Daar ben ik het niet mee eens. Kansen geven is ook echt kansen geven. Aan iedereen. En niet alleen aan de kinderen die gemotiveerd en braaf toch wel goede cijfers halen.
Het probleem is dat de laatste jaren vooral aan de leerlingen extra eisen worden gesteld, en niet aan de scholen. Of beter gezegd: de scholen wimpelen hun verantwoordelijkheid op de leerling af. In plaats van het verbeteren van het onderwijs, zijn ze gaan selecteren aan de poort. De leerling staat niet meer centraal in het onderwijs, maar is de belangrijkste risicofactor voor het onderwijs geworden. En dat wordt vergoelijkt door bijvoorbeeld te roepen dat kinderen niet op hun tenen moeten lopen.
En ouders doen daar aan mee. Die zijn oprecht gaan denken dat je vooral niet te hoog mag inzetten. Of denken dat opstromers veelal ongemotiveerde donders zijn die het niveau naar beneden halen. Dus we moeten als maatschappij die ongemotiveerde donders dan maar afschrijven ofzo? Verplicht achter de vuilniswagen laten lopen? Zo fout dat de leerlingen als probleem worden neergezet.
Kakkerlakken
"het lijkt alsof je wil zeggen: iedereen moet kansen hebben. Maar mijn gemotiveerde kind mag er vooral geen last van hebben."
Ik heb bewust Jamie weg gelaten, want hoewel de geur uit haar schrijfsels opstijgt, is ze helemaal niet de enige en zeker niet de eerste.
Zo over leerlingen denken is algemeen.
Het is - ik roep het al jaren en wat fijn dat er eindelijk herkenning is - precies het gevoel dat opstijgt over leerlingen die een beetje ouder zijn dan de rest.
Alsof het kakkerlakken zijn. Overlast bezorgers.
Die van de mavo, gadver, die ruiken naar seks en sigaretten.
Ze steken gruwelijk af bij de kuikentjes van de Havo. Hoewel die twee jaar later ook weer tot kakkerlak verworden zodra zij naar het vwo willen stapelen. Gadverdamme kijk ze nou, met die haren overal.
Vroeger, toen stapelen nog gewoon was, was het dan ook tamelijk gewoon om die van de mavo en de havo waarvan het hoofd der school vermoedens had, door te sturen naar de moedermavo.
Net zo gesubsidieerd en naar keuze toegankelijk vanaf het 16e jaar.
Toen nog.
Die weg is ook afgesneden.
De kakkerlakken dienen zich zo snel mogelijk richting MBO of HBO te begeven.
De doelgroep van het voortgezet onderwijs is beperkt tot de vanzelf - liefst zonder enige begeleiding - van start naar diploma doorglijdende leerlingen.
Mavo-havo
Ik zou zeggen dat het mavo diploma op zichzelf genoeg zou moeten zijn als bewijs van toelating naar de havo. Ik zie echt niet in waarom er nog meer eisen worden gesteld. Ja, ik snap het vanuit de school. Meer kans dat die mavo leerling dan ook echt de havo afmaakt en slaagt. Voor de leerling vind ik het echter geen voordeel. ook een wat minder goede leerling zou die kans moeten hebben. We hebben het tenslotte wel over leerlingen die hun mavo diploma al hebben. Dat diploma staat toch ook ergens voor? Als dat diploma zelf nog niet goed genoeg is om toegang tot de havo te verschaffen dan zou die aansluiting beter moeten. En dit is ook helemaal geen nieuw en spectuaculair idee. Tot een aantal jaar terug stelden scholen die extra eisen ook helemaal niet en waren er genoeg leerlingen met krap behaalde diploma's die aan de havo begonnen.
Als je alleen gemotiveerde leerlingen op school wilt hebben dan is de school heel vlug heel leeg. Niet iedereen is even gemotiveerd en dat hoeft ook helemaal niet. Soms is een negatieve keuze (ik ga havo doen want ik weet niks anders) op dat moment de beste keuze voor het individu en die keuze hoeft helemaal niet slecht uit te pakken. Bevalt het niet kan je alsnog stoppen en anders heb je mooi een extra diploma en twee jaar meer de tijd om te ver zinnen wat je wil doen.
ps: uiteraard kan je ook havo-vwo lezen waar mavo-havo staat
Het zal vast zo zijn dat gemiddeld gezien je cijfers op de havo 1,5 punt later zullen liggen dan op de mavo. Leuk om dat te weten maar ik vind niet dat je hier beleid uit moet maken. Dan hou je te veel vast aan het gemiddelde en te weinig aan het individu. Want er zullen leerlingen zijn die ook met een mager mavo diploma het wel reden op de havo. Misschien omdat ze een jaartje ouder zijn, misschien omdat het leerlingen zijn die altijd voor de minimum inspanning gaan, misschien omdat het leerlingen zijn die wat wilder zijn en af en toe eens een slechte periode hebben met lage cijfers die het gemiddelde omlaag halen...Dus ja, de individuele leerling zou gewoon een kans moeten krijgen om de havo te doen mochten ze dat willen na het mavo diploma gehaald te hebben. Dat diploma zelf zou het toegansbewijs moeten zijn.
Dat is nergens zo
Een diploma geeft op geen enkele school of opleiding recht op toelating.
Dat is nou precies wat wel zo zou moeten zijn.
Een tikje rechtsbescherming voor leerlingen. Gewoon één keer bewijzen dat je geschikt bent. Niet bij elke deur weer met nieuwe, andere en soms zelfs duistere toelatingsregels geconfronteerd worden.
Dat betekent trouwens ook dat je moet kunnen rekenen op onderwijs dat op elkaar aansluit. Niet op elke school een eigen invulling van de volgorde der dingen of het moment waarop en waarin schoolexamens worden afgelegd, deelonderwerpen worden getoetst, etc.
In feite moet je, als je de mavo hebt gedaan met 4 van de 6 vakken op vwo niveau, die 4 vwo vakken af kunnen maken met een vwo diploma. Deelcertificaten. Je moet daarvoor welkom zijn op een vwo school of desnoods een moedermavo. Gewoon omdat je dat zelf wil en omdat je hebt bewezen de vakken tot en met de 4e afgerond te hebben.
Dat dat niet kan. Dat jaren onderwijs als betekenisloos in het luchtledige verdwijnen en aanvankelijk gewichtig gebrachte verschillen - er lijkt een hemelsbreed verschil tussen een vmbo-k advies en een mavo advies - na 4 jaar ploeteren in rook op lijken te gaan - net zo makkelijk toegang tot mbo3/4, niet kunnen stapelen naar havo- dat is wat demotiveert.
Leerlingen worden besodemieterd waar ze bij staan.
Dan hebben we het nog niet eens over het bizarre feit dat vmbo geen sk oplevert, terwijl de meeste niveau's gelijk staan aan mbo2 dat wel een sk oplevert.
Alweer zo'n signaal dat vooral de indruk wekt dat het niet gaat over opleiden en kansen bieden, maar over ophokken en vast houden.
De vmbo-t binnen de scholengemeenschap
Is vaak het ondergeschoven kindje. Dat is goed merkbaar aan de docenten. Het geldt natuurlijk niet voor alle docenten, maar binnen een scholengemeenschap merkt een vmbo-t groep hoe tegen hen wordt aangekeken terwijl de havo-leerlingen en vwo-leerlingenen ook wat van kunnen. Hier weten de vwo-ers hoe ze met vleierijen meer tijd kunnen winnen voor het inleveren van een opdracht. Als een vmbo- t groep dat zou doen, worden ze neer gezet als ongemotiveerd luilakken.
De vwo-ers en havisten krijgen les van eerste graads docenten, (niet dat dat een garantie is voor goed onderwijs-
). Maar die scheiding in kwaliteit en opleiding van docenten heeft wel enige doorwerking. Het is daarom niet te voorspellen hoe een vmbo-t'er op de havo gaat presteren. De vmbo-t'er krijgt daar namelijk wel les van de eerste graads docenten. De moeilijkheid voor een opstromende vmbo-t'er ligt niet bij voorbaat in de werkhouding, maar ook in de achterstand in materie en basis.
Hier twee op een scholengemeenschap, ik bemerk een duidelijk verschil in denkbeeld bij docenten wat niveaus betreft. Ze lopen echt een stapje harder voor de hoogste niveaus. Een vmbo-t'er kan daar van mee profiteren als het eenmaal op de havo zit, maar moet wel eerst de gegroeide achterstand in de voorgaande jaren wegwerken.
Ik denk dat voor welk niveau dan ook , het belangrijk is voor de motivatie en werkhouding dat iedere ll zich gewenst voelt.
Tuurlijk
Zet iemand maar weg die juist in dit draadje heeft gepleit voor 'elk half jaar serieus kijken of opstromen mogelijk is zodat mensen meer gemotiveerd raken om dat ook te doen' als iemand die bang is voor kakkerlakken die stinken terwijl ik gewoon ook een kind heb op het VMBO. Fijn weer.
Fijn ook dat er te kort wordt geciteerd en dus niet alles wat je zegt wordt meegenomen. Leg mij uit waarom je niet van havo 3 naar havo 4 mag als je wat te veel vijven hebt maar waarom je met een mavodiploma met alleen zesjes en het maximale aantal vijfjes en maar zes vakken wel naar havo 4 kan. Ik dacht dat we hier in een discussie zaten in de hoop met een goed plan te komen, vandaar dat halfjaarlijks opstromen en dat ik vind dat iemand na 16 jaar best kan laten zien dat het iets hoger kan halen dan zesjes. Als je dat dan nog niet door hebt: waarom opeens vier maanden later wel? Doe eens gek en zet eens vier maanden eerder de schouders er onder als je zo graag wil.
Flanagan
Op de havo onderbouw, dus van 1-3 en dus vergelijkbaar met de mavo wordt over het algemeen les gegeven door tweedegraads docenten. Ik zie het punt niet. De leerlingen die uit havo3 komen hebben dezelfde soort leerkrachten gehad als die uit mavo4.
Eigen plannen maken
Het was niet mijn bedoeling om je neer te zetten...
Wat mij betreft gaat het helemaal niet over personen. Het gaat wel over gedachten.
"Leg mij uit waarom je niet van havo 3 naar havo 4 mag als je wat te veel vijven hebt maar waarom je met een mavodiploma met alleen zesjes en het maximale aantal vijfjes en maar zes vakken wel naar havo 4 kan."
Allemaal arbitraire keuzes volledig naar de smaak van de scholen.
Er is geen logica.
Wat ik heb proberen aan te geven is dat het gevoel dat jij bij doorstromende mavisten hebt niet nieuw is. Daar was vroeger ook een andere oplossing voor dan maar door laten gaan naar havo.
Ik ben erg voor de optie stapelen in de moedermavo.
Jouw gedachten leunen erg op de tegenwoordig gangbare formule mavo 
+ 1,5 punt (7,5) = havo
Ook dat is een arbitraire formule die niet eens op alle scholen wordt toegepast. Het waarheids- of waarschijnlijkheidsgehalte is volgens mij twijfelachtig.
Ik geloof er niks van dat 16 jarigen in staat zijn om zichzelf op te werken tot een bestendige (veel) meer dan net genoeg scorende op alle vakken. Ik geloof helemaal niet in mantra's als 'dan zet je er maar wat eerder je schouders onder'.
Niet in de laatste plaats omdat volgens mij het merendeel van de leerlingen helemaal niet uit zichzelf voor stapelen zouden kiezen, het kan ze aan de kont roesten, maar door de ouders. Misschien niet eens om er meer te leren maar wel om het kiezen in het echte leven, welk beroep wordt het dan, nog even uit te stellen.
Misschien ook wel om de stap naar het mbo, naar de kakkerlakken getsie die hebben een relatie, nog even uit te stellen.
"Ik dacht dat we hier in een discussie zaten in de hoop met een goed plan te komen,"
Nou, nee.
Ik niet althans.
Plannen zijn betekenisloos zolang scholen alles zelf mogen weten en leerlingen niet eens een beetje rechtsbescherming of invloed hebben.
Mij lijkt het zinnig om voor die rechtsbescherming te zorgen.
Dan kunnen de leerlingen hun eigen plannen maken.
Plan?
"Ik dacht dat we hier in een discussie zaten in de hoop met een goed plan te komen,"
Ik geloof daar niet zo in. Hier een plan uitdenken en dan moet hopen dat iemand zegt: goh, wat een goed plan zeg, dat gaan we doen. Nee, dat gaat niet gebeuren.
Het belangrijkste wat we hier op het forum volgens mij kunnen bereiken, is dat ouders inzicht krijgen in het systeem. Inzicht krijgen in de werkwijze van scholen. Inzicht krijgen in hun eigen (gebrek aan) rechten en invloed. Dat maakt dat je als ouder veel beter weet waar je op moet letten en waar de addertjes onder het gras zitten.
Ouders willen heel graag geloven dat het onderwijssysteem in Nederland heel goed is. En dat de problemen die sommigen ervaren, vooral samenhangen met de leerling of met de ouders. Heel begrijpelijk overigens. jJe gaat toch een stuk minder rustig slapen als je weet dat je eigen kind ook zomaar de dupe kan worden van ons onderwijssysteem. Dus het is fijn als je kan zeggen: "het ligt aan de ouders, het ligt aan de leerlingen. Dat overkomt ons dus niet."
die 1 1/2 punt
Hoe moet ik die 1 1/2 punt lager dan tl zien? Is dat 1 1/2 minder dan het gemiddelde eindcijfer, dus dat op de cijferlijst staat? 1 1/2 minder dan overgang tl3/tl4? 1 1/2 minder dan de gemiddelde pta's? 1 1/2 minder dan cijfer cse? Daar zijn nogal verschillen tussen. Voorlopig zijn bij kind cijfers redelijk vergelijkbaar met die behaald op tl. Niks 1 1/2 minder. Kind is wel laatbloeier, wij zijn blij dat kind de kans heeft gekregen het te mogen proberen op havo.
En ja, het kan gebeuren dat in VWO4 een leerling alsnog afstroomt. Als je altijd hard hebt geleerd, voldoende punten hebt gehaald om over te gaan, waarom zou je dan naar havo gaan na VWO3? In de bovenbouw VWO moet je wel wat meer kunnen dan alleen veel kunnen leren. Soms gaan leerlingen dan toch nog onderuit door tekort aan inzicht, niet aan tekort aan ijver. Of door iets simpels als hormonen. Maar een school kan je in dat geval ook door laten gaan op VWO, wel met een jaar doubleren (of nog idealer, zomerschool). Vaak bieden scholen een traject aan waarbij VWO4 leerling die niet het inzicht heeft, klaargestoomd wordt voor havo5. Soms wil/kan leerling dat niet, dan wordt het havo4.
Beeldvorming
@Jamie, #84, het gaat mij om de beeldvorming. Zelfs al hebben ze dezelfde docent voor vmbo als havo1-3, dan nog is hier het verschil in lesgeven zichtbaar. Als ze eenmaal zijn opgestroomd, vervaagd die stempel.
Alhoewel volgens een artikel in de trouw worden ook de havisten eerder gezien als doeners dan als denkers. Lekker zo'n beeldvorming, heel motiverend-.
Je had het over schouder er onder. Nu moet dat wel van twee kanten komen.
'sommige schoolleiders lijken havo-leerlingen qua houding meer op vmbo'ers dan op vwo'ers: ze zijn vooral doeners in plaats van denkers. '
Beeldvorming
Wat is er mis mee, als er verschil is tussen lesgeven in het vmbo en lesgeven op havo-niveau? Ik dacht dat dat juist de bedoeling was.
Hier komen trotse havisten over de vloer: wij zijn de doeners. Wij maken dingen af terwijl de vwoers nog zitten te denken hoe ze het moeten doen.
Aandekust
In het artikel wordt een sceptisch beeld geschets en die herken ik.
Er is niets mis met denkers en doeners. De doeners hebben door hun doen, meer ervaring in het herkennen van valkuilen en het praktisch handelen.
Er is niets mis met verschil in lesgeven, maar wel in de perceptie van de docent over het ongemotiveerd aanwezig zijn en de vergelijking met de hogere niveaus. Dat maakt het artikel m.i. ook duidelijk.
Flanagan
Als je het artikel in Trouw bedoeld waar je met een link naar verwees - daar kom ik niet bij en dat heb ik dus ook niet kunnen lezen.
