Mogelijk blijvende schade na lange tijd stress/overbelasting/burnout?
Is het mogelijk dat chronische overbelasting en stress, plus een aantal perioden met gediagnostiseerde overspannenheid/burnout uiteindelijk kunnen leiden tot een blijvend slechter functioneren?
Dat is een hele mond vol. Ik zal het proberen uit te leggen.
De oorzaken en verhalen erachter doen er nu niet toe, maar ik heb al van kinds af aan te maken met overbelasting en stress. Toen ik volwassen was werd dat alleen maar erger. Eerst vooral op school, later op het werk en inmiddels ook privé.
Een tijd geleden was het echt alsof ik in één keer helemaal implodeerde. De aanleiding was klein, maar het bracht een domino-effect teweeg die niet meer te stoppen was. Kort daarna kreeg ik opnieuw te maken met een behoorlijk heftige gebeurtenis. Diagnose: burnout. Niet de eerste, maar wel veruit de zwaarste.
Ik ben gelukkig heel serieus genomen door mijn huisarts en heb een behoorlijk intensieve behandeling gekregen waarbij ik leerde omgaan met gebeurtenissen uit het verleden en een andere manier leerde om met stress om te gaan en overbelasting te voorkomen.
Inmiddels ben ik alweer maanden geleden genezen verklaard, wat het psychische gedeelte betreft. Toch heb ik nog steeds heel heftige klachten die mij behoorlijk belemmeren.
Ik ben een stuk rustiger, heb besloten een aantal dingen anders te doen in het leven en ik merk dat ik ook minder stress heb. Waarschijnlijk omdat ik er anders mee om heb leren gaan, en omdat ik de mogelijkheid heb gekregen bepaalde trauma's uit het verleden te verwerken. De weg ligt dus open naar een herstart, zou je zeggen, maar helaas, dat is absoluut niet zo.
Het is net alsof er een stuk van mijn hersenen is uitgeschakeld. Dat gaat verder dan vergeetachtigheid, zo af en toe even iets kwijt zijn. Ik moet namelijk alles wat ik heb gedaan, opschrijven. Als je me vraagt wat ik gisteren of eergisteren heb gedaan, kan ik dat volkomen kwijt zijn. En dat gebeurt iedereen wel eens, maar bij mij is het constant. Pas als ik mijn aantekeningen zie, weet ik het weer. Ook heel mooie en indrukwekkende dingen vergeet ik heel snel, tot iets me er aan herinnert.
Verder heb ik regelmatig, minstens 1x per dag, het gevoel alsof mijn denken blokkeert. Dan schrijf ik een boodschappenbriefje en ik weet echt niet meer wat ik moet halen, ook al sta ik voor de voorraadkast en zijn de lege plekken die ik aan moet vullen te zien. Of ik denk opeens: "Wat was ik aan het doen, wat moet ik nu verder doen?" terwijl de volle wasmand duidelijk bij de wasmachine vol schone was staat, het aanrecht en de ontbijttafel opgeruimd moeten worden en de vloer schrééuwt om een stofzuiger. Ik blokkeer volledig.
Ik ben ook 100% afgekeurd voor werk, volgend jaar moet ik weer naar het UWV. Gelukkig maar, want ik red het thuis amper.
Ik heb wel iemand die me af en toe komt coachen, maar na een flink aantal maanden had ik toch wel gehoopt dat ik langzamerhand weer wat zelfstandiger kon worden, niet meer af en toe (soms een kort moment, soms een dagdeel) me afvraag of ik niet dement aan het worden ben, het lijkt zelfs wel erger te worden!
Ik ben hier natuurlijk mee naar de huisarts en de psycholoog geweest. De huisarts vond dat ik het tijd moest geven, maar antwoordde iets vaags toen ik vroeg na hoeveel tijd ik me wél zorgen moest gaan maken. De psycholoog vertelde me dat ik psychisch uitstekend in orde ben, en dat ik nu vooral praktische hulp nodig heb (die heb ik inmiddels). Er is geen sprake van persoonlijkheidsstoornissen of andere psychische problematiek. Toen ik net was ingestort was er wel sprake van een PTSS en een angststoornis, maar die diagnose is na alle behandelingen van de baan.
En ondertussen wordt het gewone simpele dagelijkse leven dat ik leid steeds lastiger, en eerlijk gezegd maak ik me steeds meer zorgen, al roept de hele wereld dat dat niet nodig is. Ik ben namelijk al meer dan een jaar hiermee bezig en zie de laatste tijd eerder achteruitgang dan vooruitgang.
Dat was een heel verhaal. Mijn vraag is nu: zijn er mensen die dit herkennen? Mensen die ook zo'n zware burnout o.i.d. hebben opgelopen na lange tijd over hun grenzen gaan en al eerder burnouts hebben gehad, of die langere tijd aan iets traumatisch zijn blootgesteld, tot ze echt helemaal in elkaar stortten? Ik hoor wel veel over concentratiestoornissen, een slechter geheugen, en hulpmiddelen als agenda's en opschrijfboekjes, maar die mensen kunnen wel redelijk gewoon functioneren en werken ook al weer. Voor mij is het elke dag weer een gevecht om mijn hoofd erbij te houden.
Kortom: ik maak me zorgen en vraag me af of het vaker voorkomt dat iemand, die zo zwaar overspannen is geweest zo lang zulke heftige restverschijnselen houdt. En of zoiets blijvend kan zijn. En hoe ze ermee hebben leren leven.
Reacties
Dat mijn leven helaas op dit moment niet zo heel positief is geworden (ik geef toe: het woord "mislukt is wel héél erg kort door de bocht geweest) is helaas geen waan maar een feit. "Mislukt" is wel een heel groot waarde-oordeel over iets dat nog de rest van mijn leven duurt, en verder, bij de dag leven is nu al genoeg om te doen 
Of het werkelijk een waan is, zal de tijd moeten leren. Ik besef nu wel dat het erg kort door de bocht is om nu al te kunnen oordelen over de toekomst. Ik heb het woord "mislukt" gebruikt in een opstandige bui na enkele confrontaties en triggers.
Het gaat hier ookover depressies, maar ik ben officieel afgekeurd voor depressies Ik denk dat ik, net als de tante van Zomaar, niet ver genoeg heen ben voor een depressie, ook al ben ik wel ingestort, maar dat had meer te maken met een angststoornis die tot volle ontwikkeling was gekomen.
Jullie geven allemaal aan: leef bij de dag. Ja. Ik weet het. En ik léér 
en soms struikel ik nog wel eens, maak nu al de rekening op voor de (hopelijk) vele decennia die nog zullen volgen. Maar niemand kan zeggen of het mislukt is, ik ook niet, ook al heb ik een aantal vervelende dingen achter de rug die, gecombineerd met mijn overgevoeligheid en onzekerheid, behoorlijk erin hebben gehakt.
En de goedkeuring van anderen is ook een grote valkuil voor me. Ik heb vandaag weer een diep gesprek met coach gehad hierover en gecombineerd met jullie uitspraken heeft me dat verder aan het denken gezet. Een duwtje terug de positieve en meer relativerende kant op!
Ik heb verder gisteren een geweldige tip gekregen van iemand die ik heel toevallig ontmoette voor een ontmoetingsgroep voor mensen met GGZ-ervaring. Ik zag het eigenlijk eerst niet zitten om er heen te gaan. Ik heb al genoeg aan mijn eigen ding en heb weinig zin in de toestanden van een ander, dat klinkt egoistisch maar ik heb voor mezelf hier een duidelijke grens getrokken. Ik heb dan te snel de neiging om voor anderen te zorgen en mijn eigen ding weer "aanstellerij" te vinden, maar ik ben me van deze valkuil bewust.
Omdat deze mensen ook een club hebben waar ik mijn hobby kan uitoefenen heb ik besloten vanmiddag te gaan kijken en ik voelde me daar wel thuis, de sfeer was ontspannen, geen gepraat over problemen en gedoe, maar ook wel begrip en zelfs een vrolijke lach toen ik mijn agenda wilde pakken om informatie op te schrijven en niet meer wist wát ik wilde opschrijven, in wélke agenda (2011 en 2012) en echt even blokkeerde. Ze herkenden het, ik werd goedmoedig geplaagd, hoefde niets uit te leggen, dat voelde best bevrijdend!
Ik heb besloten het een kans te geven en me in te schrijven voor de hobbyclub. Ik vind het spannend, ook wel eng maar ik wil dit echt gaan proberen om eens wat vaker in contact met anderen in mijn directe omgeving te komen.
Sommige mensen passeren je pad op een moment dat je niet meer kan spreken van toeval.
Nee, ik ben er nog lang niet, maar ik heb wel het gevoel dat ik net een stap terug en vervolgens weer twee stappen vooruit heb gedaan. En ik vind het heel waardevol om jullie ervaringen te lezen want het is wat ik tijdens de intensieve therapie heb geleerd, maar zo af en toe zakt het even weg. Ik vind het superfijn om dan toch mensen te vinden die weten wat het is. En ik ben blij dat ik het lef heb gehad dit topic te openen, ik haal er veel uit waar ik wat aan heb en dat me verder helpt. Dank jullie!
Waasje
Wil je alsjeblieft NOOIT meer het woord "mislukt" gebruiken en in de mond nemen? Voor niets en niemand? Schrap dat soort woorden (zoveel mogelijk negatieve) meteen uit je woordenboek! De dingen zijn wellicht niet zo gelopen als je gewild had maar dat is heel normaal en menselijk en daar kan je best mee dealen uiteindelijk. Dat is een feit.
De toekomst begint nu. Vandaag. Met een positieve instelling. Jij maakt nu je eigen toekomst. Jij hebt het in eigen hand. En ja, toeval bestaat niet. Er komen mensen op je pad die je op dat moment gewoon moet tegenkomen en nodig hebt. Als je er maar voor open staat en er vertrouwen in hebt.
Wat geweldig, die hobbyclub! Wat dapper en goed van je! Dat is een enorme stap in de goede richting!
Verder denk ik toch dat je eens moet vragen om antidepressiva. Zeker als je zegt dat je ook een angststoornis had. Veel antidepressiva worden ook voorgeschreven bij een angststoornis en de negatieve gedachten die je hebt kunnen daardoor ook verdwijnen. Voor antidepressiva hoef je geen gediagnosticeerde depressie te hebben. Ik vind dat je een hulpverlener moet zoeken die die gedachten en gevoelens die je nu hebt moet erkennen en daar mee aan de slag wil en kan. Want je bent vind ik nog lang niet "klaar". Je moet blijven praten en in behandeling. Een coach is niet voldoende in dit stadium. Praten en pillen blijft het beste als je worstelt met bepaalde zaken. En soms heb je het nu eenmaal jaren nodig; zeker als er zoveel speelt.
Maar kijk nu eens naar wat je al hebt bereikt: door je verhaal hier neer te zetten heb je al enkele grote stappen voorwaarts gemaakt. Goed zo!
Terug in therapie
Helaas vindt de psycholoog waar ik vandaan kom dat ik uitbehandeld ben. Officieel heb ik de diagnose angststoornis niet meer. Ik ben, zo zeggen ze, vooral gebaat bij praktische begeleiding (de coach). Ze vinden dat ik genoeg zelfinzicht heb, al heb ik af en toe wel een duw in de rug nodig, zoals jullie zien, maar therapie, en ook antidepressiva, willen ze niet geven.
Dit, omdat de angsten die ik heb gehad voortkwamen uit wat ik heb meegemaakt en niet vanwege een stofje in mijn hersenen, daarom werd er ook gedacht aan PTSS. Wel kan ik in uiterste nood een Seresta nemen als het me teveel wordt. Dit gebeurt gelukkig niet vaak, ik doe alweer maanden met een doosje van 10 stuks en toevallig heb ik er afgelopen week eentje genomen omdat het me (zoals je al merkte) teveel werd.
Ik heb gisteren nog gebeld, maar het verhaal werd bevestigd: we kunnen nu weinig voor je betekenen, voor het steuntje in je rug heb je je coach (dat klopt) en ik kan ook naar maatschappelijk werk om de praktische problemen te bespreken. Anders wordt het teveel en dreigt er ook opnieuw overbelasting, en wat dat betreft hebben ze zeker een punt. Ik heb al de coach, ik bezoek soms maatschappelijk werk over bepaalde praktische dingen waar ik tegenaan loop, heb nog wat medische issues lopen en verder gaat er ook veel tijd in mijn kinderen zitten. Mijn agenda is al overvol waardoor er weinig tijd overblijft voor mezelf, en die tijd gaat dus al in dat verdomde huishouden zitten.
Ik had gehoopt toch terecht te kunnen, ook vanwege de aankomende eigen bijdrage die ik heel moeilijk kan betalen, maar het zit er niet in. En hun beredenatie kan ik ook wel volgen. Knarsentandend, dat wel 
En wat het woord "mislukt" betreft: ik beloof serieus en plechtig dat ik zulke veel te grote woorden nooit meer zal gebruiken, het is over the top, dat besef ik nu ook!
Nog even wat de nieuwsberichten betreft: ik kan me er helaas niet allemaal voor afsluiten, je ziet toch wel eens wat op tv en hoort wat op de radio. Maar ik ben begonnen de nieuwssites uit mijn favorieten te halen en het journaal kijk ik ook al een paar dagen niet meer, omdat het me verschrikkelijk naar de keel vliegt, al die bezuinigingen en uitspraken over mensen met een uitkering. Net hoor ik op de radionieuws dat er duizenden ontslagen in het speciaal onderwijs vallen, en dat terwijl mijn kind nu al fors achterstand heeft en de leerkrachten machteloos staan omdat ze steeds minder middelen hebben om de kinderen te begeleiden. Ze hebben zelf hun bezorgdheid uitgesproken over de toekomst van mijn kind en zijn klasgenoten. Ik ben hier echt ziek van en moet struisvogel zijn voor nog meer slecht nieuws. Aan een wanhopige moeder heeft hij niks.
Waasje
Je bent toch niet gebonden aan die ene psycholoog? Je kan zo naar een vrijgevestigde therapeut/psychiater gaan. Afhankelijk van de beroepsvereniging kan dit ook uit de AWBZ; moet je wel een verwijsbrief hebben van de huisarts. Die eigen bijdrage moet je sowieso betalen maar als je een inkomen op minimum hebt kan je daar Bijzondere Bijstand voor krijgen.
Volgens mij kan de huisarts trouwens ook ad voorschrijven. Ik zou toch eens informeren. Als het helpt, helpt het en dat is toch mooi meegenomen.
Wat nieuwsberichten betreft: toen ik er zo doorheen zat heb ik werkelijk maanden geen journaal gezien en kranten gelezen. Ten eerste omdat ik totaal geen behoefte had aan nog meer ellende en ten tweede omdat ik me liever bezig hield met opwekkender zaken. Tuurlijk krijg je weleens iets mee maar dat laat ik dan zoveel mogelijk van me afglijden. Het heeft geen zin om al het leed van de wereld ook nog eens te torsen en ten tweede heeft het geen zin om je zorgen te maken over zaken die al dan niet zouden kunnen gebeuren. En voor ieder probleem is er een oplossing. Ja, straks verdwijnt het rugzakje voor mijn zoon. Heel jammer maar dan zien we wel verder hoe de extra begeleiding vormgegeven kan worden. Ja, de regels voor uitkering worden aangescherpt. Dan komt er wel weer een ander potje waar ik gebruik van kan maken. Om die zaken ga ik me nu echt niet druk maken. Ik blijf vertrouwen houden in de mogelijkheden en ik blijf positief. Want tot nog toe is er altijd wel een oplossing gekomen voor problemen.
Leren relativeren. Een balans zien te vinden tussen reele en irreele gedachten en gevoelens. Go with the flow. De soep is meestal niet zo heet als die opgediend wordt...
Elisa
Hoe goedbedoeld ook, maar ik ga niet, want wat de kans op overbelasting betreft heeft de psych nu wel gelijk. En ik ga echt niet aan de antidepressiva als me dat door meerderen is afgeraden, omdat ik niet "voldoe" aan bepaalde kenmerken.
Bijzondere bijstand heb ik verder geen recht op, en er staan enkele vervelende ingrepen (o.a. tandarts) die niet vergoed worden.
Je bedoelt het goed, maar het is niet goed om nu te doen om meerdere redenen. EN later zien we wel weer verder.
Het relativeren met alles wat er op en aan zit blijft een strijd, maar ik weet dat het wel zo werkt.
Ik heb vanmiddag besloten even een paar dagen héél weinig te doen (ik kom misschien wel online, hoor ), de kinderen gaan naar hun vader die terug is van vakantie, morgen ga ik kennis maken met die club en verder doe ik NIKS dit weekend.
Zelfs geen huishouden, tenzij er iets begint te stinken
Waasje
""Ik had gehoopt toch terecht te kunnen, ook vanwege de aankomende eigen bijdrage die ik heel moeilijk kan betalen, maar het zit er niet in. En hun beredenatie kan ik ook wel volgen. Knarsentandend, dat wel ""
Je kunt ze wel volgen maar eigenlijk voelde je je niet begrepen (gehoord). Als ik jou was zou ik het nog een paar weken aan zien en als het echt niet beter gaat of slechter dan zou ik toch maar weer aan de bel trekken. Raar dat ze nu geen na zorg willen geven. Ze schuiven nu alles op jou,je coach en maatschappelijk werk af.
""Ik heb vanmiddag besloten even een paar dagen héél weinig te doen (ik kom misschien wel online, hoor ), de kinderen gaan naar hun vader die terug is van vakantie, morgen ga ik kennis maken met die club en verder doe ik NIKS dit weekend.""
Veel plezier bij de hobby club. Ik hoop dat je daardoor wat meer sociale contacten krijgt. En probeer voor volgende week wat te schappen uit je agenda zodat je echt wat tijd voor je zelf hebt.
""Zelfs geen huishouden, tenzij er iets begint te stinken ""
Hihi viespeuk
Over medicatie
Ik heb zelf ervaring met depressie en burnout (2007).
Mijn gedachte is dat hoe dieper je gevallen bent, hoe moeizamer en langduriger het herstel zal zijn. Ik ken mensen in mijn omgeving die eigenlijk nooit meer op hun oude sterkte zijn teruggekomen, maar daarom geen minder waardevol leven hebben. Zij zijn soms wel beperkter, vooral m.b.t. drukte, chaos en stress (draagkracht).
Zolang zij leren hun (nieuwe) beperkingen te accepteren, en dus vooral compassie voor zichzelf te hebben, gaat het goed. Vaak hebben zij the hard way geleerd af te rekenen met hun demonen (ook vanuit hun opvoeding), en maken zich niet meer druk om wat de wereld van hen vindt, maar zien in dat zij vooral zichzelf zoveel druk hebben opgelegd altijd en chronisch kritisch naar zichzelf zijn geweest.
Maar nu even over medicatie.
Ik kan echt uit ervaring spreken dat AD je enorm kunnen ondersteunen in je welzijn. Ook al doe jij een verdomd goede poging er weer bovenop te krabbelen (een jaar is ontzettend kort voor zo'n zware val), medicatie zou je echt een extra boost en daarmee draagkracht kunnen geven, temeer omdat je er alleen voor staat met kinderen die ook veel zorg nodig hebben. De boog is daardoor chronisch zwaar gespannen. Elke vorm van goede ondersteuning is dan welkom.
Door de moderne anti-depressiva met weinig bijwerkingen kunnen nieuwe, positieve ervaringen ontstaan, je komt wat relaxter, opgewekter en energieker in het leven te staan. Deze positieve ervaringen zorgen voor nieuwe verbindingen in je hersenen, en kunnen maken dat je je blijvend beter zult voelen na verloop van tijd.
Deze ervaring heb ik zelf absoluut ook. Ik heb medicatie heel lang tegengehouden, tot ik in zag dat het me echt iets zou kunnen opleveren. Ik had eerder (PPD 1997) op zich goede ervaring met AD maar veel last van bijwerkingen gehad. Nu kreeg ik een ander middel en binnen korte tijd voelde ik me zoveel draagkrachtiger, het was een zeer wijs besluit. Alles werd een stuk minder zwaar, letterlijk.
Dat je therapeut denkt dat dit niet nodig is mag. Maar jij kunt wellicht toch eens verder onderzoeken m.b.v. je huisarts of dit een optie kan zijn.
Van belang is dat je altijd met een lage dosis begint, en pas iets ophoogt als deze begindosis goed verdragen wordt. In beginsel kun je wat last van bijwerkingen hebben, sommige huisartsen (helaas) stellen dan dat de dosis flink opgehoogd moet worden, maar dat is dus niet waar. Je moet het juist geleidelijk doen, zodat je niet hoeft te stoppen omdat de bijwerkingen te heftig worden.
Ik begon met 10 mg. Citalopram en hoogte (slechts) op naar 20 mg. - dat is een lage dosis. Toch maakte dit ene pilletje een wereld van verschil. Na verloop van tijd ben ik gaan afbouwen, met succes, geen enkel probleem.
Mijn goede gevoel, en vooral veel meer draagkracht, zijn gebleven.
Citalopram of Ecitalopram wordt over het algemeen heel goed verdragen en geeft minder bijwerkingen dan bijv. Prozac of Seroxat. Dit laatste middel hakt er vaak ontzettend in, waardoor mensen erg schrikken en soms zelfs gaan stuiteren.
Nou ja, ik geef je deze info gewoon mee. Misschien heb je er iets aan.
Gr. Moniek
Herkenning
Ook hier herkenning. Gekomen door een aanhoudende stressfactor buiten het gezin. Deze is ook gedurende burn-out aanwezig gebleven. Toch 'genezen.' Maar ook ik heb het gevoel blijvend hersenletsel te hebben opgelopen. Heb gekozen eenvoudiger werk te gaan doen, van HBO naar LBO en dat geeft een hoop rust. Maar wat echt zou helpen is dat de blijvende stressfactor ophield stress te geven. Maar ja, dat zal een illusie zijn. Ik zie het wel, als het blijvend is dan zal ik mijn nieuwe ik moeten accepteren.
Iemand
Ook hier speelt een exterme stressfactor mee waar ik geen invloed op kan uitoefenen. Ik probeer nu mijn kop in het zand te steken, anders draai ik opnieuw door.
De kerstdagen ben ik gelukkig goed doorgekomen. Mijn ex sprong net voor de kerst extra in toen het me even teveel werd, wat ik erg fijn vond. Ik ben nu een paar dagen zonder kinderen en ga vooral veel rusten, wandelen en proberen toch een beetje op te ruimen, want we hebben geen kleding meer in de kasten, die liggen allemaal in een mand met vouw- en strijkgoed. Ik vind het al heel knap van mezelf dat ik die heb genegeerd tijdens de kerst. Maar je kan dingen niet blijven uitstellen
Werk zit er voorlopig helaas niet meer in. En dat is mede een stressfactor, want zo rooskleurig ziet het er niet uit met de bezuinigingen (en in ons geval zelfs behoorlijk bedreigend). Maar daar wil ik niet aan denken. Vingers in de oren en hard zingen!
Ik heb ook te horen gekregen dat ik in 2012 een zware operatie zal krijgen. Ook dat brengt veel onrust mee, o.a. hoe regel ik dat met de kinderen, maar ik ben inmiddels zover dat ik dat wel beter van me af kan zetten. Dat zien we tegen die tijd wel.
