17 mei 2002 door Dido Michielsen
Dido Michielsen is moeder van Lisa-Xiu en Lin. In haar maandelijkse column vertelt Dido over alle ins en outs van het adoptie-ouderschap.
Uitgeverij Sirene stuurde me onlangs de drukproeven van "Dagboek uit Wuhu", een vertaald Amerikaans boek van ene Emily Prager die met haar Chinese adoptie-dochter terugkeert naar haar geboorteplaats. Mooi, dacht ik, een soort vervolg op mijn eigen boek. Kan ik meteen zien hoe het is voor een adolescent om naar China terug te keren, zonder dat je je eigen familie kan terugvinden. Want in China is de kans daarop vrijwel nihil.
Maar sinds ik er op de eerste bladzij achterkwam dat de kleine LuLu al op haar vijfde jaar haar roots-reis onderneemt – ondergaat, eigenlijk – heeft dit boek me om diverse redenen constant beziggehouden.
Om te beginnen gaat Prager, de adoptiemoeder, heel ver in het eren van de Chinese cultuur van haar dochter. Ze is onverkort verliefd op alles wat Chinees is, doordat ze haar eigen jeugd in Taiwan doorbracht.
Ergens kan ik me dat wel voorstellen; ook ik ben niet meer onpartijdig sinds ik twee Chinese dochters heb. Maar Prager dicht haar vijfjarige dochter de wijsheid van Confucius toe en de uitspraken van Lao Tse.
Het kind is altijd vrolijk, steelt ieders hart en is intelligenter en begripvoller dan menig tienjarige. Heeft het meisje een keer een rotbui en roept ze dat ze een nieuwe moeder wil kopen, dan is ze volgens de engel-achtige moeder aan haar verwerkingsproces bezig. En talloze keren brengt ma op leeftijd (over de veertig) het geduld en de tijd op om spelletjes te spelen waarbij zij in de rol van pandabeer tot verwerkingsinstrument wordt gemaakt. De kleine LuLu, kortom, wordt geromantiseerd zoals slechts in de New Yorkse middenklasse onopgemerkt mogelijk is.
In New York zit LuLu op een Chinese school, waar ze Mandarijn leert spreken en omringd is door Chinezen. Met als gevolg dat zij vindt dat haar blanke adoptiemoeder er vreemd uitziet, vergeleken bij de rest. Mijn oudste heeft er eerder last van dat zij de uitzondering is. Maar ik wil het liefst dat zij zich thuisvoelt in ónze wereld en openstaat voor ontdekkingen over haar geboorteland.
Wat Prager doet, zou ik niet durven, uit angst dat mijn kind zich noch in de Westerse, noch in de Oosterse wereld thuisvoelt; en bovendien ver verwijderd zou raken van mijn wereld.
Waar ik me vooral ongemakkelijk bij voel, is dat in dit boek alle intieme details over LuLu's verleden uitgebreid uit de doeken worden gedaan: waar ze onder welke omstandigheden is gevonden nadat ze te vondeling is gelegd, wat er precies in het briefje van haar geboortemoeder stond en hoe ze op de confrontatie met haar achtergrond reageert.
Dat zijn allemaal zaken waar ik nooit over praat omdat ik het te privé vind. Zelfs mijn eigen moeder weet er niets van; als mijn dochters later groot zijn, moeten ze het zelf maar rondvertellen als ze daar behoefte aan hebben.
De vijfjarige en haar moeder nemen twee maanden hun intrek in Wuhu, waar het kindertehuis van LuLu stond. Ze gaat er tijdelijk naar een Chinese kleuterschool, terwijl haar moeder met behulp van Chinese vrienden en tolken research pleegt. Ontzettend veel vinden ze niet: het kindertehuis dat ze na veel moeite mogen bezoeken, is niet het oorspronkelijke tehuis, want dat bestaat niet meer. En omdat de Amerikanen net in die dagen per ongeluk de Chinese ambassade in Kosovo hebben gebombardeerd, is de stemming van de Chinese autoriteiten behoorlijk anti-Amerikaans.
Prager krijgt dan ook geen toestemming om dossiers in te zien of oude verzorgsters te spreken. Ze keert terug naar Hefei, waar zij LuLu (en ik Lisa-Xiu) kreeg, en besluit dat het zo ook goed is. LuLu, die bij vlagen erg onrustig kon zijn, lijkt een soort innerlijk evenwicht gevonden te hebben, alsof ze verzoend is met haar lot.
Hoe heftig het ook allemaal moge klinken, "Dagboek uit Wuhu" heeft bij mij toch nieuwsgierigheid gewekt en een sterk verlangen naar China. Hoe zou het zijn om alleen met Lisa-Xiu twee maanden in haar geboorteprovincie te verblijven (een erg hartelijke gedachte nietwaar, tegenover haar vader en zusje)?
Het lijkt me geweldig om zoiets te doen, al weet ik niet honderd procent zeker dat Lisa er behoefte aan heeft. En natuurlijk steekt ook de eeuwige twijfel de kop op, of je het wel goed doet met je adoptiekinderen. Zouden wij misschien te weinig aandacht aan hun Chinees zijn besteden? Zie ik bij hen ook een onrust die gelenigd kan worden door een roots-reis?
Hoe dan ook, een bezoek aan de Amsterdamse Nieuwmarkt met dim-sum toe, staat deze week op onze agenda. En gelukkig leven we in omstandigheden die maken dat je een paar keer in je leven China kan bezoeken en niet alleen maar voor die ene belangrijke roots-reis. Mocht je daar behoefte aan hebben, natuurlijk.
Besproken boek:
Dagboek uit Wuhu
door: Emily Prager
uitg.: Sirene / Uitgeverij Maarten Muntinga, 2002
ISBN 90 5831 184 8
EUR 19,95
