5 oktober 2001 door Dido Michielsen
Dido Michielsen is moeder van Lisa-Xiu en Lin. In haar maandelijkse column vertelt Dido over alle ins en outs van het adoptie-ouderschap.
Net als religie kunnen ook kinderen – denk ik – wel de aanleiding voor een oorlog vormen. De meest zachtaardige ouder verandert in een agressief monster, zodra zijn of haar kleine wordt benadeeld.
Mijn kind niet uitgenodigd voor dat verjaarspartijtje? Stralend wens ik de ouders een fijne middag... maar ik heb het genoteerd. Die valt als eerste af, mochten mijn dochters hun gastenlijst te lang maken. Je vraagt je af hoe het zit met het goede voorbeeld dat je als moeder wilt geven, want als je om zoiets futiels al onaardige plannen koestert...
Als adoptie-ouder mag je wat dat betreft vooral niet vergeten dat er een verschil is tussen 'anders zijn' en 'discriminatie'. Je kind ziet er anders uit, dat valt niet te ontkennen. Maar niet elke keer als dit wordt gesignaleerd, is er sprake van discriminatie. En er zijn scheldwoorden waarover je heel verontwaardigd kan zijn, maar die je niet kan uitroeien.
Wie weet er bijvoorbeeld een goed woord voor 'Aziatisch gevormde ogen', als 'spleetoog' afvalt? Spleetoog valt toch in de categorie 'roetmop': niet aardig bedoeld. Alleen: reken maar dat Chineesjes het te horen krijgen.
Of het zelfs met goede bedoelingen uitgebeeld krijgen, tijdens het zingen, van 'Hanky Panky Shanghai' op verjaardagen in de klas.
Om Chinezen op die manier belachelijk te maken, ging ons te ver. Met enige overredingskracht kregen wij de juf zover deze versie van het repertoire te schrappen. Het leek haast of wij hiermee een gerespecteerde traditie wilden doorbreken. Blijkbaar beseffen zelfs leerkrachten niet dat er verschil is tussen 'Happy Birthday' of 'Bonne Anniversaire' en pseudo-Chinees dat behalve 'tovenarij' ook nog een wat schunniger betekenis heeft.
De eerste keer dat een kind 'hé, spleetoog' naar mijn Lisa-Xiu riep in mijn nabijheid, is inmiddels drie jaar geleden. Het was in Amsterdam, bij het hek van een peuterspeelzaal waar we haar op wilden doen. Dat adres viel wat mij betrof meteen af en ook het jongetje had ik graag even onder handen genomen.
Ik voelde mij plaatsvervangend ontzettend gekwetst en had verdriet om mijn dochter (die er overigens niets van merkte, zo geïntrigeerd was zij door al die kindjes achter dat hek).
De dader had duidelijk negroïde trekjes, wat mijn verontwaardiging nog groter maakte. Alsof een donkere peuter beter zou moeten weten.
Hoe dan ook, het was geen prettige ervaring en ik stelde me zo voor dat we dit soort situaties nog wel vaker zouden meemaken. Een akelige gedachte.
Afgelopen zomer was het inderdaad weer eens zover. We zaten op een strand in Zuid-Spanje en Lisa en Lin waren een Spaans jongetje tegengekomen. Zodra zij zich omdraaiden om weer naar ons toe te komen, trok de jongen met zijn vingers beide ogen tot spleetjes, veelzeggend knikkend naar zijn vriendjes een eind verderop.
Wie denkt dat ik ben opgesprongen om het kind aan zijn oren de zee in te sleuren, heeft het mis. Tot mijn eigen verrassing deed het me amper iets. Ik vond het niet aardig van hem, maar ik dacht vooral: "wat een achterlijke sukkel. Die heeft blijkbaar nog nooit een Chinees gezien". En ik haalde mijn schouders er letterlijk en figuurlijk bij op.
Dat ik er automatisch laconiek op reageer, doet me goed. Dan kan ik mijn dochters tenminste ook bijbrengen dat ze geen tijd moeten verspillen met het overal en altijd signaleren van discriminatie.
'Spleetoog' en 'poepchinees' zijn denk ik onvermijdelijke scheldwoorden. Als je daar al niet tegen kan, hoe moet je dan omgaan met situaties waarin je écht wordt gediscrimineerd?
