29 november 2002 door Anita Schmidt
Bijna iedereen denkt er wel eens over om de boel de boel te laten en te emigreren naar een warm land. Bij de meesten blijft het bij mijmeren, maar Anita Schmidt deed het. Samen met haar man Oscar en drie kinderen (toen 5, 3 en 1) vertrok ze in augustus 2001 naar Spanje. Sinds die tijd houdt ze ons op de hoogte van haar avonturen in den vreemde.
Allerheiligen en allerzielen. De Spanjaarden herdenken hun doden, en Anita's kinderen begrijpen dat meteen.
In Spanje is 1 november een nationale feestdag. Allerheiligen en allerzielen. De dag dat men de kerkhoven bezoekt. De graven worden van te voren schoongemaakt en op 1 november verzamelt de familie zich op het kerkhof om bloemen neer te leggen en de doden te herdenken. Iedereen is keurig gekapt en gekleed, want daarna gaan ze met zijn allen uitgebreid lunchen.
In feite is het ook een familiereünie. Op het kerkhof eventjes serieus, en daarna lekker bijbabbelen met iedereen.
Allerheiligen
In het kader van de culturele integratie probeerde ik de kinderen uit te leggen wat allerheiligen is. Nienke vroeg natuurlijk meteen of wij dan ook naar het kerkhof gingen met zijn allen. "Nee", antwoorde ik zonder nadenken, "dat heeft geen zin, onze doden zijn toch in Nederland?" Waarop ze in huilen uitbarstte.
Tjonge, jonge, met één ondoordacht zinnetje ontnam ik haar de mogelijkheid om mee te doen met haar vriendjes en vriendinnetjes. Hoezo culturele integratie? Maar erger nog: ik liet haar voelen hoe ver we van onze familie weg zijn.
Dit vroeg om een goedmakertje. En – hé – onze overleden familieleden zijn hier weliswaar niet begraven, maar dat is toch geen reden om ze niet te gedenken?
In de tuin, onder de palmboom, maakten we een speciaal plekje. De foto's van alle mensen die we wilden herdenken werden daar uitgestald. Ook wat speciale voorwerpen die ons aan die mensen deed denken werden daar neergezet. Samen hebben we bloemen geplukt in het veld en die er in een vaasje bijgezet. Speciale tekeningen werden met punaises op de boom geprikt.
En als finishing touch: een gedenkkaars. Je weet wel, zo eentje in een rood plastic bekertje, die je in de katholieke kerken en cathedralen ziet staan. Hier gewoon een supermarkt-artikel.
Het was een prachtige ceremonie en op zo'n moment dringt het pas echt tot je door wat een prachtig gebruik zo'n gedenkdag is.
Even stil staan bij je 'roots', even stilstaan bij de mensen die zo bijzonder zijn geweest in je leven. Verhalen vertellen aan je kinderen over die mensen, herinneringen ophalen. En er samen gewoon een gezellige dag van maken. Ja echt, heel bijzonder.
Het heeft me ook weer even aan het denken gezet. Vlak voor we vertrokken naar Spanje hebben we de kinderen laten dopen. We wilden niet dat ze een buitenbeentje zouden zijn in alle katholieke gebruiken. En aangezien Oscar en ik beiden katholiek zijn van geboorte, was het een vrij gemakkelijke stap om de kinderen te laten dopen.
Nu, eenmaal in Spanje, blijkt dat de Spanjaarden helemaal niet zo kerkelijk zijn als we altijd gedacht hadden. Eigenlijk ziet het gros van de mensen nooit een kerk van binnen. Maar de kerkelijke feesten, dat is een ander verhaal. Daar doet iedereen zonder uitzondering grif aan mee.
De processies, de romeria, allerheiligen en niet te vergeten de zeer belangrijke communie-feesten in het voorjaar. De essentie voor de Spanjaarden is het 'samenzijn', het samen dingen doen. Dat is voor hen de beleving van hun religie.
Helemaal niet zo gek gedacht eigenlijk. Daar kunnen wij 'einzelgangers' best nog wat van leren.
