14 oktober 2005 door Esther de Charon
Ben je na je 40e nog geschikt als moeder? Gaan de mensen dan vragen: "Bent u met uw kleinkind aan het wandelen?" Welke vooroordelen kom je tegen en hoe werkt het in de praktijk? In deze column vertelt Esther de Charon hoe het voelt om een oudere moeder te zijn, wat er gebeurt, en hoe je ermee omgaat.
Kort voor het mannetje werd geboren, overleed onze bovenbuurman S. Een paar maanden eerder vertelde de arts hem dat hij ziek was; er was geen redding meer mogelijk. Zijn lichaam was volledig verwoest door een allesverterende kanker. Dood en leven kwamen in die tijd wel heel dicht bij elkaar. Terwijl mijn buik groeide, werd S. met de dag zieker.
Onze bovenbuurman was geen oude man. Hij was hip en aantrekkelijk, en ontwierp met veel succes mode-collecties. Hij was jong en vol leven. Regelmatig hoorden we hem zondagochtend de trap opkomen, terug van een nachtje doorfeesten. En zo hoort het ook. Als je 32 bent, moet je met je vrienden dronken aan een café-tafel zitten en niet doodgaan.
Op de valreep trouwde onze bovenbuurman S. met zijn grote liefde R., die nog jonger was dan hij. En mooi. Met een bijna verlegen levenslust. Ze kon er niets aan doen, zelfs in het grootste verdriet bleef ze stralen. Het huwelijk werd bij hen thuis voltrokken. Ons huis was uitvalsbasis voor jassen en voor mensen die tegelijkertijd intens verdrietig en blij waren. In de verbijstering over de onontkoombaarheid van de situatie was het prachtig dat ze juist op dat moment voor elkaar kozen.
De angst voor de dood zal niemand vreemd zijn. Ook ik heb er last van. Maar sinds ik moeder ben, voelt die angst anders. Scherper en praktisch. Als er iets met mij gebeurt, grijpt dat levensgroot in in het leven van mijn twee mannen. Dus heb ik stiekem de commode zo ingericht dat – mocht ik morgen onder de tram komen – mijn geliefde niet in alle consternatie naar de rompertjes met lange mouwen hoeft te zoeken.
Maar ik wil graag langer leven dan babymaatje 68, dus door rood licht fiets ik niet meer.
Daar komt bij dat ik, sinds ik iemands vrouw en iemands moeder ben, nóg meer van het leven geniet. Er lijkt een nadeel te kleven aan genieten. Als het wegvalt, is er ook meer te missen.
Niet alleen mijn eigen dood boezemt mij angst in. Die van mijn geliefden komt me inktzwart voor. Vooral die van het mannetje. Ik geloof dat het Patty Brard was, die ooit zei dat als haar kind dood zou gaan, ze er gewoon naast ging liggen. Normaal heb ik geen idee waar ze het over heeft, maar dit verwoordde ze behoorlijk accuraat. Soms sluip ik 's nachts de kinderkamer in om te luisteren of ik 'm hoor ademhalen. Ik ben vast niet de enige.
Dan ben ik ook nog eens een oudere moeder. Statistisch gezien sta ik dichter bij de dood dan een moeder van 25. Als het mannetje zijn veertigste verjaardag viert, ben ik 82. Of dood. Wat dat betreft heeft mijn moeder het beter voor elkaar. Die was 20 toen ze mij kreeg. Met een beetje geluk eten we op mijn 60e verjaardagsfeestje samen hazelnoottaart van Maison Kelder.
Hoe dan ook, voor oude en jonge moeders en voor de rest van ons stervelingen is de dood onvermijdelijk. Het is onze enige zekerheid. En soms kom je iemand tegen die het beeld van de dood verandert, door zelf een voorbeeld te zijn.
Dat is de erfenis die S. achterliet. Hij accepteerde zijn eigen dood met volle overgave. Om hem heen stond alles op z'n kop. Maar in plaats van de – te verwachten – boze protesten, berustte hij in de situatie. S. was tevreden met zijn leven. Hij had een mooie vrouw, goede vrienden, en hij had een sterk modemerk neergezet. Het was goed zo. In minder dan vier maanden van voluit leven naar dood. Zo simpel is het.
S. gaf ons de belangrijkste levensles op een presenteerblaadje: leven doe je niet voor morgen. Leven doe je voor nu! Oud worden kan heel mooi zijn, maar het is de manier waarop je leeft die betekenis aan dat leven geeft. Daarom herinner ik mij S. niet om zijn dood, maar om zijn leven, dat hij tevreden los kon laten. En daarom zal ik mijn uiterste best doen om zo te leven, dat ik van iedere dag die ik met mijn mannen doorbreng kan genieten.
