3 mei 2021 door Wendy Zenden

Schermtijd, hoe houd je het gezond?

Bijna elke ouder zal het wel herkennen: die grote zucht als je merkt dat je kind weer de hele middag naar zijn of haar mobiele telefoon heeft zitten staren of achter de Playstation vierkante ogen heeft gekregen. En het was nog wel zo mooi weer vanmiddag. Waarom gaan ze niet gewoon lekker buitenspelen?

Schermtijd levert vaak een strijd in de opvoeding

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat schermtijd het meest genoemd wordt door ouders als het gaat over onderwerpen waar ze vragen over hebben in de opvoeding en dingen die strijd binnen het gezin opleveren. Mocht je hier soms zelf ook mee worstelen, weet dan: je bent zeker niet de enige.

Laat ik voorop stellen dat ik helemaal niets heb tegen het spelen van games, het gebruiken van social media of het kijken van filmpjes op YouTube. Dit kan namelijk ook heel goed zijn voor de ontwikkeling van kinderen en mooie dingen opleveren. Of het is gewoon even ontspannen of stoom afblazen. Zo werkt het voor sommige kinderen heel goed om na een lange dag op school even een rustmoment te pakken door zich een kwartiertje terug te trekken met hun mobiel. Wel is het natuurlijk belangrijk dat schermgebruik niet de overhand krijgt en dat er sprake is van een evenwicht tussen online en offline activiteiten.

Help, mijn kind lijkt verslaafd aan zijn mobiel

Waarom is het soms zo moeilijk voor onze kinderen om afstand te nemen van hun mobieltje? Waarom levert het zo vaak strijd op als ze moeten stoppen met gamen of hun tablet weg moeten leggen?

Opvoeding en gedrag

Help, mijn kind wil elke dag gamen! Over verantwoord gamen en het opstellen van regels

Natuurlijk hebben onze kinderen altijd de keuze er gewoon mee te stoppen zonder verder gedoe. Maar voor een deel kunnen ze er ook niet zo veel aan doen. Ze moeten namelijk opboksen tegen een hele industrie die hun apps en games zo ontwerpen om onze kinderen maar aan het scherm gekluisterd te houden. Eigenlijk is het dus ook wel een beetje een oneerlijke strijd.

Achter al die games, social media en apps zitten vaak grote bedrijven die heel veel geld aan onderzoek hebben uitgegeven om erachter te komen hoe zij onze kinderen (en dat geldt natuurlijk ook voor ons ouders zelf!) zo lang mogelijk aan hun product kunnen binden. Want hoe meer tijd je aan hun product besteedt, hoe meer geld deze bedrijven aan je kunnen verdienen. Door slimme algoritmes te gebruiken kunnen ze je precies laten zien wat jij leuk vindt. En door je snel achter elkaar een kleine beloning te geven (een leuk filmpje, de kans op het halen van een volgend level etc.), maakt je lichaam elke keer een klein beetje van het gelukstofje dopamine aan en blijf je ongemerkt langer hangen dan je vooraf van plan was.

Met dit in je achterhoofd heb je de volgende keer misschien iets meer begrip voor je kind als je het weer achter een scherm vandaan moet halen. Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat je je er maar bij neer moet leggen en (ongezond) lang schermgebruik moet toestaan. Als opvoeder is het ook jouw rol om je kind hiermee om te leren gaan en grenzen te stellen.

Tips om in gesprek te gaan over schermtijd

Grenzen stellen is natuurlijk makkelijk gezegd, maar hoe kun je dat aanpakken in de praktijk? Kort door de bocht, alleen verbieden werkt zeker niet. Ga het gesprek hierover aan met je kind. En doe dit op een geschikt moment. Als je net ruzie hebt staan maken omdat de tablet oververhit is geraakt, is dat niet handig, want op dat moment zal je kind niet veel meer van je aannemen.

• Ga het gesprek aan. Plan dit gesprek op een rustig moment en neem er echt de tijd voor. Bespreek met je kind wat hij of zij leuk vindt om online te doen en waarom. Speel eens een keertje een potje Fifa mee of laat je uitleggen hoe Brawl Stars nu werkt.
  
  
• Geef tekst en uitleg. Leg ook uit dat je snapt dat je kind schermen leuk vindt, maar ook waarom jij het belangrijk vindt dat je kind ook andere dingen doet. Bijvoorbeeld omdat je met buitenspelen ook andere vaardigheden leert dan achter een scherm en het goed voor je lichaam is om regelmatig te bewegen.
  
  
• Geef achtergrondinformatie. Vertel je kind ook zeker dat die spellen en apps zijn gemaakt om je steeds maar door te laten spelen/scrollen.
  
  
• Maak afspraken met elkaar. Als je afspraken gaat maken over hoeveel schermtijd mag, vraag dan eerst eens aan je kind wat hij of zij een goede regel zou vinden. Je zult versteld staan dat er een heel realistisch antwoord komt. Als je samen afspraken maakt, zal je kind zich hier vaak ook beter aan houden en is het ook makkelijker om je kind aan te spreken als het dan een keertje mis mocht gaan.
  
• Haal de online wereld naar offline ervaringen. Wat zeker ook helpt, is aansluiten bij de interesses van je kind en het met je kind erover hebben waar het goed in is. Dit kunnen aanknopingspunten zijn om de online en offline wereld meer met elkaar te verbinden, waardoor het voor je kind makkelijker is om de stap weg van dat scherm te maken. Bijvoorbeeld door eerst een instructiefilmpje te bekijken om dit vervolgens zelf buiten te gaan oefenen. Of laat kinderen eens een digitale speurtocht in de buurt maken. Wat natuurlijk ook helpt, is als je als ouder zelf het goede voorbeeld geeft en je ook niet zelf de hele dag met je mobiel bezig bent.

Valkuil van schermtijd in de opvoeding

Pas er voor op dat je schermgebruik alleen als beloning voor goed gedrag gaat inzetten. Dat kan ervoor zorgen dat je kind het buitenspelen of het spelen met Lego ziet als een verplichting om straks bijvoorbeeld te mogen gamen. Dat kan het plezier in het buitenspelen ongewild minder maken en dat is niet de bedoeling. Tegelijkertijd kun je wel aan je kind uitleggen dat als je merkt dat het schermgebruik ertoe leidt dat de prestaties op school minder worden, dit aan banden zal worden gelegd.

Helaas kan het altijd voorkomen dat er een situatie is ontstaan, waarbij het schermgebruik ongezonde vormen heeft aangenomen en je je kind niet meer kan bereiken. Ben je bang dat er echt sprake is van bijvoorbeeld een game- of social mediaverslaving zoek dan contact met een professional of raadpleeg de website Gamen Info.

Het belangrijkste is dat je samen van elkaar kunt blijven genieten en samen leuke dingen doet. Zowel in de echte wereld als soms online. Voor ieder gezin zal het net even anders zijn hoe je hier invulling aan geeft en wat bij jullie past. Als het voor jou goed voelt, is het vaak ook goed. Veel plezier samen!