13 april 2023
Toen ze 2 was, telde ze tot 100. En terug. Niet veel later snapte ze ook het systeem tot 1000. Met 3 kreeg ze interesse in letters en kon ze niet wachten om naar school te gaan. Wat op dag 1 al één grote teleurstelling was. Want je ging toch naar school om te leren lezen, rekenen en schrijven? Waarom ging ze dan de hele dag spelen? Dat kon ze thuis ook wel! Binnen een maand had ze zichzelf leren lezen en schrijven, want wachten tot school haar dat zou leren, duurde haar te lang. Rekenen kon ze al tot 50, dus oefende ze zelf met sommetjes tot 100.
Ik ben Sandra, lichaamsgerichte therapeut en gespecialiseerd in kinderen die (dreigen te) vastlopen op school of een schooltrauma hebben opgelopen. Mijn partner Peter is projectmanager bij TNO en wij zijn de ouders van Mila (2008) en Jasper (2014), beiden uitzonderlijk hoogbegaafd. Mila zit nu in 4 VWO en Jasper in groep 6/7. Ik neem jullie graag mee in ons hb-avontuur dat circa 10 jaar geleden begon en nog voortduurt.
Op de kleuterschool werd in het eerste 10-minutengesprekje gezegd dat ze ‘voorlijk’ was. Ik kende het woord ‘achterlijk’, maar voorlijk? Haar favoriete kleur was turquoise, terwijl die van haar leeftijdsgenootjes rood, roze of blauw was. Deze school wist niet wat ze met haar aan moesten en vroeg ons op zoek te gaan naar een andere school. Op de volgende school mocht ze direct een klas overslaan en startte ze als net 5-jarige in groep 3. Maar ook deze stof beheerste ze eigenlijk al. Dat resulteerde in een aan zichzelf twijfelend kind. “Als ik het antwoord wel weet, en de rest niet, dan kan mijn antwoord niet kloppen. Toch?”
In groep 4 hebben we vanwege haar faalangst een externe coach voor haar gezocht. Die adviseerde ons om nog een versnelling te overwegen of naar een hb-school te gaan. Ons kind, hb? Nog nooit over nagedacht. Dat zijn toch die Einstein-kinderen die alles weten? Hoe fout was mijn beeld en hoe weinig wist ik ervan af. Want uit een IQ-test bleek wel degelijk dat onze dochter meer dan gemiddeld slim is, uitzonderlijk hoogbegaafd zelfs. Een overstap naar een hb-school was dan ook logisch. En noodzakelijk. Want ook haar tweede school verklaarde zich handelingsverlegen na het horen van de uitslag.
Op de hb-school heeft ze overwegend een fijne tijd gehad. Haar boze buien die ze voorheen vrijwel dagelijks thuis had, waren in het eerste jaar dan ook een stuk minder aanwezig. Maar al snel was ook dit niet voldoende voor haar. In groep 6 hebben we besloten haar wederom te laten versnellen: groep 7 en 8 heeft ze in één jaar gedaan.
Dit zou alleen wel betekenen dat ze als net 10-jarige naar de middelbare school zou gaan. Een stap die ze cognitief zeker zou kunnen maken, maar we wisten niet of ze aansluiting zou vinden. Daarom hebben we besloten om schooljaar 2018-2019 een tussenjaar te nemen en te gaan reizen. Ontdekken wie je echt bent en waar je blij van wordt. De beste beslissing ooit! Ze heeft zoveel geleerd dat jaar, ze is zoveel wijzer en zelfstandiger geworden. En ze is daardoor sterker naar de middelbare school gegaan.
En dan denk je gepokt en gemazeld te zijn, al heel veel te weten over hoogbegaafdheid en de uitdagingen daarvan, en dan uit de jongste zijn ongenoegen op een hele andere manier. Hij is in januari 2018, toen hij 3,5 jaar was, in groep 1 op een fulltime hb-school begonnen. Net voor de kerst nog even een IQ-test laten afnemen (nodig als bewijs om op deze school te starten) en ook hier was de uitslag 145+.
Na een half jaar school maakten we de wereldreis. Ik weet nog dat we in Australië met ons campertje onderweg waren en dat ik een boodschappenlijstje wilde maken. Vanaf de achterbank klonk toen: "Mama, als jij nou de spullen opnoemt, schrijf ik ze op." Geen idee waar hij had leren schrijven of lezen, maar ik kreeg een boodschappenbriefje van hem. In juli 2019 zijn we teruggekomen en hij is in augustus gestart in groep 2. En nog voor de herfstvakantie versneld naar groep 3.
Waar de kleuterschool-periode voor hem nog wel te doen was, ging het in groep 3 al snel bergafwaarts. Gedragsproblemen! Wat je aanhoort en denkt: "Mijn zoon?", "Waar heeft hij dat vandaan?", "Zo ken ik hem niet!" tot "Het is hier goed mis!". Zijn ongenoegen met het onderwijs, verpakt in gedragsproblemen, liet hij eerst vooral op school zien, waardoor zij aan de bel trokken. Er moest wat gebeuren aan zijn emotieregulatie. En dan moet je van goeden huize komen om te laten zien dat die problemen direct gerelateerd zijn aan niet-passend onderwijs. Thuis merkten we dat het mis was doordat hij angstig werd. Hij durfde niet meer alleen te zijn, raakte in paniek 's nachts wakker en durfde niet meer te gaan slapen. Ook hier volgden boze buien.
Als je vraagt naar de impact op ons leven, kan ik alleen maar zeggen dat die heel groot is. Er zijn momenten dat onze agenda's bijna alleen maar gevuld zijn met afspraken met diverse instanties en/of therapie. Mensen onderschatten echt wat de impact van niet-passend onderwijs is, of het nu aan de bovenkant of onderkant is.
Er zijn momenten dat ik hem het liefst thuis zou houden, in de hoop dat hij dan kan herstellen van zijn schoolverleden, dat er rust komt, en dat we uiteindelijk kunnen gaan bouwen. Maar hij wil zelf nog naar school zodat hij in de pauzes kan spelen met zijn vrienden. Hij gaat nu vier dagen naar school en dat gaat redelijk.
Verder lees je veel boeken over dit onderwerp, zoek je het internet af naar nog meer informatie en verdiep je je in alle aspecten van hoogbegaafdheid, gedragsproblemen, schooltrauma, thuiszitten, enzovoorts. Wij weten intussen minimaal net zoveel als de experts aan tafel, en dat is nodig! En laten we de slapeloze nachten niet vergeten, piekerend over van alles, maar vooral "waar doen we nu goed aan?" Dat put je uit en maakt je niet de gezelligste.
Intussen weet ik zoveel over dit onderwerp, dat ik mij met mijn praktijk ben gaan richten op kinderen die net als mijn kind vastlopen, dreigen uit te vallen of al uitgevallen zijn. En dat zijn er veel, niet alleen hoogbegaafden. Je gaat zelf initiatieven ontplooien om tegemoet te komen aan je eigen behoeftes. Ik heb zelf behoefte aan een "lotgenoten"-groep, waar ik kan praten met mensen die in een vergelijkbare situatie zitten of hebben gezeten. Niet voor de kommer en kwel, maar juist omdat zij zo goed begrijpen waar je tegenaan loopt. Ik kon zo'n groep niet vinden, dus heb ik er zelf een opgericht.
Als je vraagt hoe het nu gaat, dan zeg ik "redelijk". Het is zwaar. Het is zoeken, het is uitproberen, met je kind als inzet. Met Mila gaat het nu in 4 VWO best oké. Maar het blijft belangrijk om vinger aan de pols te houden, ook als ze ouder zijn en minder behoefte hebben aan toezicht. Met Jasper zijn we nog volop zoekende. Wat heeft hij nodig, wat kunnen we doen? Onlangs zijn we met hem als 8-jarige naar middelbare scholen gaan kijken. Want veel eerder dan gebruikelijk zal hij die overstap gaan maken.
Wat ik jou als ouder zou willen meegeven als je in een vergelijkbare situatie zit, is dat je goed voor jezelf moet blijven zorgen, hoe moeilijk dat ook kan zijn. Je kunt alleen goed voor je kind zorgen, fris, alert en scherp bij alle overleggen zitten en alle moodswings opvangen, als jij goed voor jezelf zorgt. Zoals met dat zuurstofmasker in het vliegtuig: eerst zelf en dan een ander...
Jij kent je kind beter dan wie dan ook. Twijfel niet aan jezelf, of aan je kind. Laat je niet zomaar iets aanpraten. Denk dan ook aan de vele misdiagnoses die in combinatie met hoogbegaafdheid gesteld worden. Vooral die met autisme en ADHD zijn berucht. En kijk verder dan het gedrag. Is hij (of zij) vervelend om het vervelend zijn of zit er iets achter? Jasper was vervelend omdat hij school saai vond en het tempo niet hoog genoeg lag.
Wij hebben geleerd in het moment te leven, mindful, maar vooral noodzakelijk. Wat vandaag passend is, kan morgen al niet meer passend zijn. We nemen beslissingen met de kennis en kunde van nu en kijken slechts een korte periode vooruit. Is versnellen nu beter voor zijn of haar welzijn? Prima, dan doen we dat. Betekent dat ze met 10 naar de middelbare gaat? Dat zien we dan wel weer.
Wat we vooral hebben moeten leren, is buiten de gebaande paden te denken en te handelen. Is 5 dagen naar school gaan niet haalbaar? Dan gaan we 4 dagen. Als het reguliere onderwijs niet voldoende is, dan gaan we naar een externe plusklas.
En net zo met het zoeken van expertise. Ga alleen in zee met experts waar jij en je kind een goed gevoel bij hebben. Blijf zoeken totdat je de juiste hebt.
Als je kind al beschadigd is door school, ga daar dan zeker mee aan de slag. Ik ben voorstander van lichaamsgerichte therapie, omdat ook het lichaam ervaringen opslaat. Ik ben ervan overtuigd dat mijn kind dankzij lichaamsgerichte therapie nog naar school kan gaan.
En als allerbelangrijkste: vergeet niet te genieten van je kind. Want het is en blijft een mooi kind!
