4 maart 2022 door Rosa Overbosch
Dit is een oud artikel, je leest hier ons nieuwe en uitgebreide artikel.
Zwangerschapsmisselijkheid 'hoort erbij', zeggen ze. Maar wat als het zó erg wordt dat je er doodziek van wordt? Dan heet het hyperemesis gravidarum (HG).
Dit is een oud artikel, je leest hier ons nieuwe en uitgebreide artikel.
De schattingen lopen een beetje uiteen, maar ongeveer 60 tot 80% van alle zwangere vrouwen heeft last van zwangerschapsmisselijkheid. Op zich is het dus 'normaal'. Maar wat als je door de misselijkheid en het overgeven zó ziek bent dat je niet meer kunt functioneren... Als je te pas en te onpas moet overgeven en je niets meer kunt binnenhouden? Als het zó erg is dat je bijna vergeet dat je zwanger bent, en als je afvalt in plaats van bijkomt, dan heb je zeer waarschijnlijk last van extreme zwangerschapsmisselijkheid en overgeven, ook wel hyperemesis gravidarum genoemd, of kortweg HG. Onderzoeken uit Engeland, Amerika en Noorwegen geven aan dat ongeveer 1 tot 2% van de zwangere vrouwen last krijgt van HG. Als je uitgaat van de Nederlandse cijfers van het CBS voor 2017 voor het aantal voldragen zwangerschappen, dan zijn dat 1700 tot 3400 vrouwen per jaar.
Hyperemesis Gravidarum wordt gekenmerkt door enorme, bijna onstopbare misselijkheid en overgeven, waardoor de zwangere vrouw langzaam (en soms niet zo langzaam) maar zeker uitdroogt en ondervoedt raakt. De precieze oorzaak is niet bekend. Zonder medisch ingrijpen kan HG erg gevaarlijk zijn. Daarom worden vrouwen met HG vaak opgenomen in het ziekenhuis. Daar krijgen ze een infuus tegen de uitdroging. Door het infuus voelen vrouwen zich vaak meteen al beter, omdat uitdroging de symptomen van misselijkheid verergert. Maar het infuus neemt de oorzaak natuurlijk niet weg. Daarom wordt ook vaak medicatie gegeven.
Naast een infuus met vocht kunnen er anti-misselijkheidsmedicijnen worden gegeven, zoals:
Ook kunnen er anti-reflux-medicijnen worden gegeven, zoals:
Gedurende de ziekenhuisopname wordt geprobeerd om de vocht- en voedselinname weer op te bouwen. Vaak lukt dit wel enigszins, maar helaas lang niet altijd. Dan kan ook worden overgegaan tot sondevoeding (via de neus). Je kunt immers niet eindeloos zonder voeding.
Dit is een oud artikel, je leest hier ons nieuwe en uitgebreide artikel.
Het is moeilijk te zeggen waar 'normale' zwangerschapsmisselijkheid ophoudt en HG begint. Er zijn echter wel symptomen die – als ze zich voordoen – een goede reden zijn om naar je huisarts of verloskundige te gaan. Aarzel niet, en bel desnoods 's nachts als je je echt zorgen maakt. Uitdroging en ondervoeding kunnen heel nare gevolgen hebben, als er niet tijdig wordt ingegrepen. Symptomen van HG:
Twijfel je of je wel genoeg vocht en voeding binnen krijgt? Dan kun je een vochtbalans-lijst bijhouden. Dat is een formulier waarop je dagelijks kunt aangeven wat erin gaat en wat er weer uit komt. Een soort vocht-dagboek, als het ware. Als je de lijsten hebt ingevuld, kun je zien of je wel genoeg binnenkrijgt (en houdt). Idealiter hebben vocht en voeding natuurlijk de overhand. Je kunt de vochtbalans-lijsten ook bespreken met je huisarts of verloskundige.
De misselijkheid bij HG wordt vaak verergerd door bepaalde triggers, zoals geluid, licht, beweging, alles wat met eten te maken heeft, en allerlei geuren. Miriam Erick, auteur van het boek Managing Morning Sickness, stelt dat vrouwen met HG last hebben van een radar-neus. Ze nemen alle geuren zeer versterkt waar en kunnen bepaalde geuren van meters afstand oppikken. Uit onderzoek blijkt dat er bij HG vaak verbetering optreedt rond de 20e week, maar iets minder dan de helft van de vrouwen met HG heeft het in meer of mindere mate de hele zwangerschap. Soms zelfs tot de bevalling aan toe. Voor hen is bevallen een enorme opluchting, omdat praktisch meteen daarna de symptomen van HG wegvallen, waarna ze weer normaal kunnen eten.
HG heeft een grote lichamelijke en geestelijke impact op vrouwen die eraan lijden. Door de verschillende symptomen worden vrouwen met HG ernstig gehinderd in hun dagelijkse bezigheden, zijn ze vaak niet in staat te werken, en hebben ze soms ook verzorging nodig. Verder zorgt het aanhoudende gevoel van misselijkheid en overgeven ervoor dat je kunt gaan twijfelen aan de zwangerschap en hebben sommige vrouwen het gevoel dat ze een dergelijke zwangerschap niet aankunnen. Deze gevoelens komen vaak voor en het is erg belangrijk om erover te praten met je partner en je zorgverleners. Andere veel voorkomende gevoelens zijn:
Ook hier is het devies: draag het niet alleen en praat erover! Dat kan in reallifesoap, maar bijvoorbeeld ook op ons forum
1. Doordat HG in zo veel verschillende vormen voorkomt, is het ook heel persoonlijk wat wel en niet helpt. Probeer dus voor jezelf uit te vinden wat je prettig vindt en hoe je het voor jezelf draaglijker kunt maken. 2. Luister naar je lichaam! Probeer niet meer te doen dan je kunt, en neem heel veel rust. Voel je daar ook niet schuldig over (zie boven). 3. Als het overgeven te veel of te zwaar wordt, meld dat dan meteen bij de huisarts of de verloskundige, zodat er tijdig kan worden ingegrepen. HG kan snel uit de hand lopen, waardoor de symptomen elkaar gaan versterken en het lastiger is om de cyclus van overgeven te doorbreken. 4. Vraag om de hulp die je echt nodig hebt. Mensen in je omgeving willen graag helpen, maar hebben soms geen idee wat ze kunnen doen. Vraag hulp bij boodschappen doen, het huishouden, oppassen, of gewoon of ze even bij je willen zitten, zodat je niet zo alleen bent. 5. Maak het jezelf makkelijker door online boodschappen te doen en door online te bekijken wat je leuk vindt voor de babykamer. 6. Vergeet niet dat HG een ziekte is (die samenhangt met de zwangerschap), net als bekkeninstabiliteit, zwangerschapsvergiftiging of het HELPP-syndroom. Het zit niet tussen je oren, je bent niet gek aan het worden, je stelt je niet aan, je zoekt niet naar aandacht door over te geven en je hebt geen eetstoornis. 7. Blijf je goed realiseren dat je zwanger bent. Met HG zie je vaak alleen nog de ziekte, en vergeet je al snel dat die zwangerschap-gerelateerd is. Als je je blijft herinneren dat je een kindje krijgt, kan het makkelijker zijn de HG te verdragen. Als dit voor jou helpt, zorg dan dat je echofoto's van je kindje in de buurt hebt, of andere dingen die je daaraan herinneren. 8. Als je naar het ziekenhuis moet, neem dan dingen van thuis mee waar je mentale steun aan kunt ontlenen. Neem je eigen kussen mee, dingen voor op het prikbord, en foto's van je familie. Hou de kaarten die je krijgt bij je in de buurt, zodat je er af en toe naar kunt kijken en weet dat er mensen zijn die je steunen. 9. In het ziekenhuis krijg je een infuus. Maar doordat je bent uitgedroogd, is het vaak lastiger om het infuus te zetten. Zorg daarom dat je hand en je pols goed warm is en laat je hand een tijdje naar beneden bungelen naast je bed. Zo is het veel makkelijker om het infuus aan te brengen. Laat de arts of verpleegster ook rustig de tijd nemen om goed te voelen, en zeg zonodig dat het prikken misschien lastiger is door de uitdroging. 10. Als de misselijkheid een beetje afneemt, kan het verstandig zijn om een verwijzing van de huisarts te vragen voor revalidatie-fysiotherapie. Zo kun je ervoor zorgen dat je je kracht en energie weer opbouwt, zodat je de bevalling aan kunt. Een fysiotherapeut kan ook aan huis komen als je niet in staat bent om naar de praktijk te gaan. Je kunt dit eventueel combineren met een individuele zwangerschapscursus. Een mensendieck- of cesar-therapeut zou je bijvoorbeeld kunnen helpen.
Als vrouwen met HG weer in staat zijn om enigszins iets binnen te houden, zie je vaak dat ze enorm sterke voorkeuren voor bepaalde voedingsmiddelen ontwikkelen. Dit kan van alles zijn: van fruit tot friet, van worstjes tot koekjes, en van aardappelpuree tot pasta. Het is belangrijk om deze voorkeuren te volgen, ook al zijn de desbetreffende voedingsmiddelen niet de gezondste keuze. Als je zóveel overgeeft als bij HG, is elke calorie die binnen blijft een gewonnen calorie. Bovendien bevat elk voedingsmiddel ook goede bouwstoffen. Probeer ook of de temperatuur van datgene wat je eet of drinkt uitmaakt voor of je het wel of niet binnenhoudt. Iets wat koud is, heeft in ieder geval minder geur en kan ook je smaak wat dempen. Dat kan ervoor zorgen dat het eten of drinken van deze dingen minder misselijkheid opwekt. Probeer bijvoorbeeld verschillende soorten shakes (waarin je ook fruit kunt verwerken), waterijsjes, roomijs, ijswater of koude soepen zoals gazpacho.
Voor vrouwen die HG hebben (of gehad hebben) is het Steunpunt Hyperemesis Gravidarum opgericht. Het steunpunt biedt steun, informatie en contactmogelijkheden voor vrouwen met HG. Je vindt er: ervaringsverhalen, informatie, tips, en een forum. Ook kun je er rechtstreeks contact opnemen met buddy's. De buddy's zijn allemaal vrouwen die ook HG hebben gehad, en die weten waar je het over hebt als je hen mailt met jouw verhaal.
