18 juni 2012 door Miriam Lavell

Wat moet je nou, als er een conflict is...

Woord vooraf - het onderwerp 'doorkleuteren' (lees: zittenblijven in groep 2) roept vaak felle reacties op. Ouders Online neemt geen standpunt in, maar helpt ouders als ze daarom vragen. Wel is het zo dat er inmiddels steeds meer studies verschijnen waarin het nut van zittenblijven betwijfeld wordt. Zie o.a.: Zittenblijven helpt niet.

Terzake. We ontvingen een vraag van een moeder die wil weten wat ze moet doen, nu de school haar zoon wil laten doorkleuteren. Zelf ziet ze daar geen heil in, maar met de directeur valt niet te praten:

De juffrouw van groep 2 wil mijn zoon laten doorkleuteren. Zijn Cito is slecht gemaakt (d/e) en ze vindt hem ook nog te speels. Ik wil echter niet dat hij groep 2 overdoet. En nog belangrijker: hij wil dit zelf ook niet. Hij wil graag naar groep 3.

Mijn zoon is 2-talig. Hij verstaat alles in het Engels, maar spreekt 't nog niet. Hij kan thuis goed optellen en aftrekken, kent 't hele abc, links en rechts, etc. Hij gaat eens per week naar logopedie. De logopediste heeft een (algemene) test afgenomen voor zijn taal en daar scoorde hij gemiddeld.

Begin juni had ik 't laatste kindgesprekje met de juf en de intern begeleidster. Die vertelden dat er besloten is hem niet over te laten gaan. Wat ik ook zei, ze weken er niet meer van af.

Toen heb ik de directeur maar gebeld voor een afspraak, maar die zei direct (telefonisch): "Als u belt om uw kind alsnog over te laten gaan naar groep 3, deel ik u nu direct al mede dat het advies van de school bindend is. Wij wijken hier niet van af, en een afspraak daarover, als dat uw doel is, heeft geen zin."

Ik zei dat ik toch een afspraak wilde en die heb ik nu voor volgende week. Mogen zij dit zomaar doen? Ik ben toch zijn moeder? Wat kan ik nu nog doen? Van school halen zie ik liever niet als optie.

Schooladvies is niet bindend

Scholen zijn van mening dat zij het laatste woord hebben over zittenblijven. Ook onderwijs-ondersteunende organisaties, en zelfs het Ministerie en de Inspectie, beweren desgevraagd dat de school het laatste woord heeft.

Ik ben van mening dat dat niet de juiste interpretatie van de wet is. Een discussie daarover is puur juridisch, maar ik kan daar wel iets over zeggen.

Onderwijs en school

Alles wat je moet weten over leerplicht voor je kind

De gedachte dat scholen het laatste woord zouden hebben, stoelt op art. 23 van de Grondwet, waarin de vrijheid van onderwijs is vastgelegd. Anders dan veel mensen denken, is die vrijheid niet geformuleerd als burgerrecht, maar als het recht van scholen om hun eigen onderwijs met minimale overheidsbemoeienis te organiseren. Feitelijk betekent dat dat de overheid geen macht heeft om in doubleerconflicten dwingend op te treden naar de school toe.

Het feit dat de overheid geen macht heeft in dit soort situaties, betekent echter niet dat de school dan alle macht heeft over u en uw eigen kind. De overheid zal niet protesteren bij beslissingen over zittenblijven, u kunt wel in verweer.

Naar de rechter

Als het stappenplan dat we eerder gaven, de school niet op andere gedachten kan brengen, blijft de gang naar de rechter over.

Vragen over zittenblijven zijn tot nu toe nog niet aan de rechter voorgelegd. Althans: er is één zaak die vaak genoemd wordt in publicaties (de zaak 'Frederique'), maar die ging niet over zittenblijven. Die ging over niet versneld mogen doorstromen.

Er is een kans van slagen bij de rechter op grond van de volgende argumenten:

• uw kind heeft recht op een ononderbroken schoolloopbaan binnen 8 schooljaren (zie de verwijzing in het eerder genoemde stappenplan);
• wetenschappelijke studies vonden geen rendement van zittenblijven;
• ouders hebben hun verantwoordelijkheid als opvoeders en zijn daarom bij uitstek gerechtigd om beslissingen te nemen die ingrijpen op de toekomst van het kind (schoolloopbaan ook na de basisschool, het kunnen halen van een startkwalificatie binnen de leerplicht);
• zelfs de dokter laat de keuze aan ouders, als er een keuze is.

Anderzijds is er ook kans op falen:

• de rechter maakt een belangenafweging, en kan (zeker in eerste aanleg) het belang van de school zoals dat vastligt in art. 23 van de Grondwet, hoger achten;
• ter ondersteuning van die gedachte bestaat er bovendien de eeuwige dooddoener: "Als het u niet zint, dan zoekt u maar een andere school."

Alsnog het gesprek aangaan

Naar de rechter gaan is dus niet zonder risico (u kunt verliezen) en bovendien is het een dure en stress-volle weg.

Daarom is het zaak om het niet zover te laten komen en toch het gesprek met school aan te gaan. U kunt daarin extra overtuigend zijn als u tijdens dat gesprek uitgebreide informatie van de school vraagt over het handelingsplan dat de school gaat opstellen voor uw kind, om de achterstand te verhelpen. Ook kunt u wijzen op het risico, zoals gevonden in onderzoek, dat zittenblijven de achterstanden juist vergroot.

Laatste redmiddel

Als allerlaatste redmiddel kunt u de school aansprakelijk stellen voor alle mogelijke vervolgschade van 'zittenblijven zonder handelingsplan om de achterstand te verhelpen'.

Zo'n aansprakelijk-stelling wil nog wel eens helpen. Rechters wijzen dit soort schade namelijk vaak toe. Meest recent opnieuw in een uitspraak van de Rechtbank Breda (LJN: BW3199 van 11-04-2012).

Uiteindelijk is de keuze van zittenblijven voor scholen er juist vaak als goedkope oplossing: men laat het kind doubleren (doet het jaartje zonder extra begeleiding nog een keer) om te voorkomen dat de school extra aandacht aan de leerling moet geven. Maar: een school die wel achterstanden bij een leerling signaleert en daar desondanks niks aan doet (op basis van een handelingsplan), die zit echt fout.