17 februari 2015 door Henk Boeke
Hoe zorg je dat kinderen gezonder gaan eten? Daar is wetenschappelijk onderzoek naar gedaan!
Tegenwoordig is iedereen geobsedeerd door 'gezond eten'. Liever speltbrood dan gewoon brood, de quinoa is niet aan te slepen, hoe glutenvrijer hoe beter, een logo voor 'Ik kies bewust', en tienermeiden die in paniek raken als ze niet gezond genoeg gegeten hebben.
Allemaal onzin natuurlijk. Met af en toe een pizza of een patatje is helemaal niets mis. Om van een smakelijk klontje roomboter nog maar te zwijgen. Voedingsprofessor Martijn Katan heeft daar heel verstandige dingen over gezegd.
Maar toch. Dat sommige kinderen zo weinig groente eten, of alleen maar patat blieven, baart sommige ouders toch wel zorgen. Wat valt daaraan te doen? Voedsel-psychologen van de Amerikaanse Cornell universiteit hebben er onderzoek naar gedaan. De onderstaande tips zijn dus geheel wetenschappelijk verantwoord. Doe er uw voordeel mee! (Maar blijf vooral zelf goed nadenken.)
Kinderen maken eerder een gezonde keuze als ze bedenken dat hun held ook altijd gezond eet.
Het experiment – Kinderen tussen 6 en 12 jaar konden kiezen tussen patat of plakjes appel. In eerste instantie, toen de onderzoekers nog niets speciaals gedaan hadden, koos 9,1% van de kinderen de appelschijfjes. Daarna lieten de onderzoekers 12 foto's zien. Op die foto's stonden echte of fictieve rolmodellen (waarvan eerder al was vastgesteld welke daarvan als bewonderenswaardig werden gezien). Vervolgens werden de kinderen aan het denken gezet over de vraag "Zou deze persoon appel of patat bestellen?" Vervolgens koos 45,5% van de kinderen voor de appels. De foto's hadden het sterkste effect wanneer de kinderen dachten dat hun helden altijd gezond aten.
Vraag in voorkomende gevallen dus: "Wat denk je dat X [de held van je kind] nu zou eten?"
Als je kinderen laat kiezen tussen een appel en een snoepje, zullen ze meestal het snoepje kiezen. Maar niet alleen omdat een snoepje 'lekkerder' zou zijn. Ook omdat het behapbaarder is.
Het experiment – De kantines van 8 basisscholen kregen een apparaatje waarmee appels in partjes verdeeld konden worden. De kantinemedewerkers kregen de opdracht het apparaatje te gebruiken wanneer leerlingen om een appel vroegen. Tegelijkertijd vroegen de onderzoekers aan de andere kinderen waarom ze géén fruit aten. Daar hadden ze twee redenen voor. De jongere kinderen – die vaak hun melktanden aan het wisselen zijn – vonden het fruit ongemakkelijk om te eten. De oudere kinderen vonden het er weinig aantrekkelijk uitzien om hun tanden in zo'n grote appel te zetten.
Op de scholen die de snij-apparaatjes gingen gebruiken, steeg het aantal verkochte appels met 71%. En het aantal kinderen dat ook daadwerkelijk meer dan de helft van hun appel opat, steeg met 73%.
Dus: kinderen eten meer fruit als je het aanbiedt in kleinere stukjes of partjes.
(Terzijde: ook het versnijden van andere etenswaren kan handig zijn. Van eten dat je met je voortanden moet eten, zoals drumsticks, blijken kinderen – van 6 tot 10 jaar – nogal agressief en luidruchtig te worden. Wat het eten onrustig kan maken. Om rustiger te eten, zou je het eten dus beter kunnen voorsnijden. Volgens de onderzoekers scheelt het de helft aan herriemakerij.)
Een bekende truc uit de marketing: hoe beter de naam van het product, hoe beter het verkoopt. Bij kinderen werkt het ook.
Het experiment – Op twee basisscholen (waar kinderen warm eten konden krijgen) werden eerst naamloze groenten geserveerd. Vervolgens kregen de groenten op een van de twee scholen spannende namen. Broccoli werd bijvoorbeeld Power Punch Broccoli (boks-broccoli met stootkracht) en worteltjes werden X-ray Vision Carrots (doorkijk-worteltjes). Het resultaat was verbijsterend. Op de school waar de groenten spannende namen hadden gekregen, werd 99% meer groente gegeten.
Dus: bedenk aantrekkelijke namen voor groenten (en andere dingen die je meer wilt laten eten).
De manier waarop een bord is opgemaakt, scheelt behoorlijk. Niet alleen bij volwassenen maar ook bij kinderen.
De opzet van de bijbehorende experimenten laten we even zitten. We beperken ons tot de resultaten:
Dus: kleine gerechten onderaan het bord, geen grijze kwak, veel verschillende dingetjes, en veel verschillende kleuren. (Niet gaan tellen hoor! Een thuismaaltijd is iets anders dan een wetenschappelijk experiment.)
Zelf vinden we het geen aantrekkelijk gedachte, maar het beplakken van etenswaren met stickers (met het beeld van een favoriet figuurtje of personage) werkt positief. Overigens is dit natuurlijk ook een bekende marketing-methode, als je kijkt naar verpakkingen.
Het experiment – De onderzoekers lieten 208 kinderen tussen 8 en 11 jaar kiezen tussen een koekje en een appel. Op de drie dagen die volgden, moesten de kinderen elke keer dezelfde keuze maken, alleen probeerden de onderzoekers die keuze nu te beïnvloeden. Op de tweede dag plakten ze bijvoorbeeld een sticker van Elmo op het koekje. Op de andere dag plakten ze een sticker van een vergelijkbaar (geliefd en bekend) figuur op de appel. Op de dag erna plakten ze een sticker van een onbekend figuur op de appel. Op de laatste dag werden er geen stickers geplakt en moesten de kinderen nog eenmaal kiezen tussen de appel en het koekje.
Uit het onderzoek bleek dat kinderen bijna twee keer zo vaak voor de appel kozen nadat er een bekend figuur – zoals Elmo – op de appel geplakt was. Dat effect trad niet op wanneer hetzelfde werd gedaan met het koekje.
Dus: het plakken van een sticker op een appel kan je kind verleiden om liever die appel dan een koekje te pakken.
De vraag in hoeverre een appel gezonder is dan een koekje, laten we maar even buiten beschouwing. Laat staan of broccoli nou zo'n geweldige groente is. Het gaat om het idee: wat voor middelen er zijn om kinderen te stimuleren tot bepaald eetgedrag. Marketing-trucs kunnen daarbij helpen.
Garantie op succes is er natuurlijk ook niet. De experimenten laten zien dat er in bepaalde omstandigheden een procentuele toename is van dit of dat. En voor notoire eetstoornissen moeten er weer heel andere middelen uit de kast worden gehaald...
Voor nog een paar gezond-verstand maatregelen, zie: Eten met kinderen op deze site. De kernboodschap: veel kinderen doen ingewikkeld met eten. En hoe ingewikkelder je zelf doet, hoe erger het wordt.
Heb je zelf leuke namen bedacht voor dingen die je kinderen niet graag eten? En hielp het? Deel ze met je collega-ouders via de reacties onder dit artikel. Andere tips zijn ook welkom natuurlijk. Alle beetjes helpen.
Bronnen:
