2 maart 2014
Kan een school een leerling dwingen om Ritalin te slikken? Dat ligt ingewikkelder dan je in eerste instantie zou denken.
Afgelopen week meldde de Telegraaf een geval van een 15-jarige jongen die door school verplicht werd om Ritalin te slikken. Althans, om weer door te gaan met slikken, omdat hij eerder gestopt was. Anders zou hij van school worden gestuurd vanwege zijn drukke en opstandige gedrag. Hij weigerde, waardoor hij inderdaad op straat kwam te staan.
Dat was nieuws. Maar wel een beetje oudbakken nieuws, want 13 jaar geleden, in 2001, berichtten we er al over. (Zie: School dwingt ouders: Ritalin, of anders...) Ook op ons forum werden er de afgelopen jaren regelmatig berichten over dit fenomeen gepost.
De vraag die steeds terugkeert, is of een school dit nu wel of niet mag eisen. Die vraag lijkt simpel, maar is in werkelijkheid ontzettend ingewikkeld. Er gaat een wereld van wetten, regels, rechtszaken, onderzoeksrapporten en Kamervragen achter schuil. Met uitzaaiingen naar de nieuwe Wet passend onderwijs, én de duizenden kinderen die geen onderwijs krijgen omdat geen school ze wil hebben. (Hun aantal varieert van 5.000 tot 15.000, afhankelijk van de definitie van 'thuiszitten'.)
We zullen proberen om het zo kort mogelijk samen te vatten.
Waar het in wezen om gaat, is de vraag welke regels er gelden voor schorsen (tijdelijk van school verwijderen) of definitief verwijderen.
Voor het basisonderwijs bestaan daar domweg geen regels voor. Voor het voortgezet onderwijs bestaat er wél een regeling, namelijk het Inrichtingsbesluit WVO uit 1993.
Schorsing – De belangrijkste regel bij 'schorsen' is dat de schorsing maximaal een week (5 schooldagen) mag duren. In de praktijk werkt het vaak anders. Leerlingen worden soms voor onbepaalde tijd geschorst, of zitten maandenlang thuis in afwachting van een verwijderingsprocedure.
Verwijdering – de letterlijke tekst van het Inrichtingsbesluit (zie boven) luidt als volgt:
Artikel 14. Definitieve verwijdering
1.Het bevoegd gezag kan besluiten tot definitieve verwijdering van een leerling nadat deze en, indien de leerling nog niet de leeftijd van 18 jaren heeft bereikt, ook diens ouders, voogden of verzorgers, in de gelegenheid is onderscheidenlijk zijn gesteld hierover te worden gehoord. Een leerling wordt op grond van onvoldoende vorderingen niet in de loop van een schooljaar verwijderd.
2.Definitieve verwijdering van een leerplichtige leerling geschiedt slechts na overleg met de inspectie. Hangende dit overleg kan de leerling worden geschorst. Het overleg strekt er mede toe, na te gaan op welke andere wijze de betrokken leerling onderwijs zal kunnen volgen.
3.Het bevoegd gezag stelt de inspectie van een definitieve verwijdering schriftelijk en met opgave van redenen in kennis.
De inspectie speelt dus een belangrijke rol. Maar als daar mensen zitten die hun werk niet goed doen (bijvoorbeeld: de andere kant op kijken wanneer er dingen fout gaan), dan ben je in de aap gelogeerd. Dat blijkt uit een gruwelijk verhaal in de NRC van 22 februari jongstleden: Niemand wil de jongen die met de stoel gooide.
Je zou verwachten dat dit soort situaties zich niet meer kan voordoen zodra de Wet passend onderwijs in werking treedt (in augustus 2014). Scholen krijgen dan een zorgplicht: voor elke leerling moet de school een geschikte onderwijsplek regelen. Dan zou zo'n jongen die geen Ritalin wil slikken dus niet zomaar meer verwijderd kunnen worden.
Maar of dat gaat werken is de vraag:
Met die 15-jarige jongen die geen Ritalin meer wilde slikken, is het uiteindelijk goed afgelopen. Zijn nieuwe school wilde óók dat hij weer ging slikken, en dat heeft hij toen maar gedaan. Hij heeft daar zijn eindexamen gehaald en is nu zo ver dat hij – op zijn vervolgonderwijs – alleen Ritalin slikt tijdens tentamenperiodes.
Maar hoe moet het nu als je eigen kind voor de keus wordt gesteld? Natuurlijk kan niemand je dwingen om medicijnen te slikken als je dat niet wilt. Maar ze kunnen je wel van school sturen. Dat je vervolgens rechteloos bent, is misschien te veel gezegd. Maar om je recht (op onderwijs) ook daadwerkelijk te krijgen, is een andere zaak...
