6 maart 2009 door Niels van de Griend
Per 1 maart 2009 is de wetgeving voor het beëindigen van huwelijken en geregistreerd partnerschappen ingrijpend gewijzigd. Ook belangrijk voor samenwoners!
Per 1 maart 2009 is de wetgeving voor het beëindigen van huwelijken en geregistreerd partnerschappen ingrijpend gewijzigd. Maar ook samenwoners met minderjarige kinderen worden hierin betrokken.
In de nieuwe wetgeving staan twee onderwerpen centraal:
Hieronder zal ik beide onderwerpen nader toelichten. Let op: overal waar het woord 'kinderen' staat, wordt 'minderjarige kinderen' bedoeld. (Ik zeg het er niet steeds bij omdat het anders zo moeilijk leesbaar zou worden.)
Normaal verloopt een scheiding via de rechter. Maar met de komst van het geregistreerd partnerschap ontstond er een sluiproute om tussenkomst van de rechter te vermijden. Het huwelijk werd dan omgezet in een geregistreerd partnerschap, je tekende een overeenkomst, en door een advocaat of een notaris werd er een verklaring opgesteld, die vervolgens werd ingeschreven in de registers van de Burgerlijke Stand.
Per 1 maart is de omzetting van een huwelijk in een geregistreerd partnerschap echter niet meer mogelijk, dus exit flitsscheiding.
Wás er al een geregistreerd partnerschap, dan kun je dat in principe nog steeds beëindigen zonder tussenkomst van een rechter, maar alleen als de partners géén gezamenlijke kinderen hebben of er geen sprake is van gezamenlijk gezag over minderjarige kinderen van een van hen. In deze gevallen is rechterlijke tussenkomst verplicht geworden.
De nieuwe situatie is dus als volgt. Een huwelijk kan alleen via rechterlijke tussenkomst worden beëindigd. Hetzelfde geldt voor een geregistreerd partnerschap met gezamenlijke kinderen of gezamenlijk gezag. Alleen een geregistreerd partnerschap zónder gezamenlijke kinderen of gezamenlijk gezag kan zonder rechter ontbonden worden.
Voor de volledigheid: bij stiefkinderen in een geregistreerd partnerschap bestaat de kans dat er geen sprake is van gezamenlijk gezag, omdat de ex het gezamenlijk gezag kan hebben met de ouder/partner. In dat geval zou er dus geen rechter aan te pas komen.
Als je uit elkaar gaat, moet er bij gezamenlijke kinderen en/of gezamenlijk gezag een ouderschapsplan worden opgesteld. Zo'n plan moet afspraken bevatten over:
Bij een verzoek tot echtscheiding of een verzoek tot beëindiging van een geregistreerd partnerschap moet dat ouderschapsplan bij het verzoek worden gevoegd.
Nieuw is dat ook samenwoners met gemeenschappelijke minderjarige kinderen of gezamenlijk gezag een ouderschapsplan moeten opstellen. In principe is het niet strafbaar als je het niet doet, maar als er een geschil van mening ontstaat en je naar de rechter gaat om dat op te laten lossen, dan bestaat de kans dat de rechter niet thuis geeft (hij kan zich "niet-ontvankelijk verklaren" zoals dat heet). In dat geval zal de rechter pas willen oordelen als er alsnog een ouderschapsplan wordt opgesteld.
Let op: er zit een slordigheid in de wet, met een bijzonder gevolg. Het ouderschapsplan voor samenwoners die uit elkaar gaan, is alleen vereist als het gezamenlijk gezag ook gezamenlijk is aangevraagd. Het ouderschapsplan is (onbedoeld) niet vereist als het gezamenlijk gezag eenzijdig is aangevraagd (door de vader).
Een ouderschapsplan moet schriftelijk worden aangegaan en door beide ouders/gezagsdragers ondertekend zijn. De wet geeft verder een aantal vereisten waaraan het ouderschapsplan minimaal moet voldoen.
Een ouderschapsplan hoeft niet notarieel te zijn opgesteld. Het kan echter nuttig zijn om dit wél te doen, vanwege het afdwingen van afspraken over de kinderalimentatie.
Zie verder: Hoe maak je een ouderschapsplan?
