29 juni 2020

Miskraam betekenis, oorzaken en verwerking

De meeste miskramen gebeuren in het begin van de zwangerschap, soms wist de vrouw in kwestie nog niet eens dat ze zwanger was. Bij ongeveer 40% van de bevruchte eitjes lukt de innesteling niet en deze worden dus al meteen afgestoten. Je wordt dan gewoon weer ongesteld en hebt waarschijnlijk zelf niet doorgehad dat er wel een bevruchting heeft plaatsgevonden.

Miskraam betekenis, verschillende benamingen

Een miskraam kan vrij aan het begin van de zwangerschap voorkomen, of iets later, bijvoorbeeld bij de 12 weken. Er worden daarom verschillende benamingen gebruikt om de miskraam en de betekenis ervan meteen duidelijk aan te geven.

• Vroege miskraam: de betekenis hiervan is dat het kindje al heel vroeg in de zwangerschap sterft, nog voor de 12 weken. Bij een zeer vroege miskraam is er alleen een vruchtzakje ontwikkelt, maar geen embryo. Toch kan het zijn dat je jezelf zwanger voelt en zelfs een positieve zwangerschapstest in handen hebt gehad. De grote teleurstelling komt dan bij de eerste echo waar er geen kindje te zien is. Verschrikkelijk. Bij een iets latere miskraam vanaf 6 weken is er wel een embryo ontwikkeld en zou er al hartactie kunnen zijn. Bij een vroege miskraam kom je er tijdens de echo achter dat het hartje niet klopt.
• Missed abortion: je voelt je zwanger, je hebt misschien zelfs al een goede echo gehad, maar toch gaat er wat mis waardoor je kleine kindje sterft. Je lichaam heeft dit niet door en houdt de zwangerschap in stand, je kunt ook echt nog zwanger voelen. Pas bij een (volgende) echo kom je erachter dat het hartje niet of niet meer klopt. Ze noemen dit een missed abortion. Best een heftige naam omdat je het woord abortus snel linkt aan een ongewenste zwangerschap, maar in de medische wereld staat het ook wel voor miskraam en heeft het dus dezelfde betekenis.
• Spontane miskraam: de betekenis van een spontane miskraam is dat de miskraam uit zichzelf optreedt. Misschien heb je al een echo gehad en wist je dat dit er aan zat te komen. Of misschien niet, en is het een verrassing dat je jezelf niet zo goed voelt en/of bloed begint te verliezen. Meestal krijg je ook buikkrampen die kunnen aanvoelen als (lichte) weeën. De krampen worden steeds erger en je merkt dat je naast bloed ook stolsels verliest. Wanneer je het kindje en/of het vruchtzakje verloren bent zullen de pijn en het bloedverlies afnemen. Het kan zijn dat het bloedverlies nog 2 weken aanhoudt. Bij een spontane miskraam stoot je lichaam zelf het vruchtje af. Heb je bloedverlies of krampen en heb je nog geen contact gehad met een zorgverlener, bel dan gerust een verloskundige om met hen te overleggen. Vaak wordt er een echo gemaakt om te kijken of er sprake is (geweest) van een miskraam.

Wat is de oorzaak van een miskraam?

Misschien nog interessanter dan erachter komen wat een miskraam is en de betekenis ervan, is weten waarom het gebeurt. Waarom overkomt jou dit? Het klinkt misschien heel wreed, maar een miskraam is eigenlijk een fout van de natuur. Tijdens de ontwikkeling na de bevruchting klopt er iets niet of er gaat iets mis. In de meeste gevallen is dit ‘foutje’ een afwijking van de chromosomen. Je lichaam signaleert deze afwijking en stopt de zwangerschap omdat het kindje nooit helemaal gezond zou zijn. Het is dus een natuurlijke reactie, maar dat hoeft niet te betekenen dat het makkelijk is om te accepteren.

Misschien helpt het als je beseft dat het proces van een eitje bevruchten, laten innestelen en vervolgens laten ontwikkelen tot een gezond kindje een erg complex verhaal is. Je staat hier misschien niet altijd bij stil omdat het soms lijkt dat iedereen in je omgeving ‘zomaar’ zwanger wordt en het allemaal vanzelf gaat. Toch is dat lang niet altijd het geval en is elke zwangerschap een heel groot wonder.

Verlies en verdriet

Hoe vertel je je kind dat opa of oma dood is?

Wanneer is de kans op een miskraam groter?

Onthoud alsjeblieft heel goed dat een miskraam nooit jouw fout is. Je kunt er niets aan doen en het ligt niet aan jou. Je kunt geen miskraam veroorzaken door iets wat jij zelf doet, zoals bijvoorbeeld intensief sporten, stress, veel vliegen of veel werken. Allemaal geen oorzaak van een miskraam.

In sommige gevallen is de kans op een miskraam iets groter. Bijvoorbeeld wanneer je ongezond leeft. Denk aan roken of drinken. Andere factoren die de kans iets vergroten:

• Hogere leeftijd: het is niet eerlijk, maar helaas wordt de kans op een miskraam hoger als je ouder bent. Tot je 35ste is de kans op een miskraam gemiddeld 1 op 10. Boven de 35 wordt de kans iets hoger. Het is wat tegenstrijdig om cijfers te gaan noemen, maar om je een goed beeld te geven is het misschien toch handig. Bij vrouwen tussen de 36 en 40 jaar is de kans 2 op 10. Ben je tussen de 40 en 45 dan is de kans 3 op 10. Vrouwen die echt pas later beginnen, later dan 45 jaar, hebben een kans van 5 op 10. Dit houdt dus in dat ongeveer 50% van de vrouwen die het dan proberen, een miskraam krijgen.
• Afwijking in de chromosomen: soms komt het voor dat jij of je partner een afwijking hebben in je chromosomen, deze kun je overdragen in het DNA van je vruchtje waardoor het niet goed kan groeien.
• Diabetes: vrouwen met diabetes hebben iets meer uitdaging om zwanger te worden en te blijve.
• Overgewicht: voor vrouwen met overgewicht kan het lastiger zijn om zwanger te worden en de zwangerschap in stand te houden. Soms kan het al erg helpen om een paar kilo te verliezen (ongeveer 5% van je totale lichaamsgewicht).
• Bij het gebruik van bepaalde medicatie. Dit kan sowieso gelden voor isotretinoïne (medicatie die gebruikt wordt bij acne) of valproïnezuur (medicatie die gebruikt wordt bij epilepsie).

Heb je meerdere miskramen gehad, dan is helaas de kans hierop ook wat groter. Dit geldt wel voor meer dan 2 miskramen. Heb je er één meegemaakt, dan is de kans op een volgende miskraam niet groter.

Kun je een miskraam voorkomen?

Een miskraam is geen teken dat je iets niet goed hebt gedaan, het is een heel natuurlijk verschijnsel, hoe verschrikkelijk het ook is. Helaas kun je daarom vrij weinig doen om een miskraam te voorkomen, maar helemaal machteloos sta je ook weer niet. Als je ervoor zorgt dat je bij de wens om zwanger te worden gezond eet, niet rookt, drinkt en geen drugs gebruikt, maak je de kans op een miskraam in ieder geval zo klein mogelijk. Daarnaast is het natuurlijk sowieso goed om gezond te eten, genoeg te bewegen en een gezond gewicht te hebben.

Miskraam verwerking, hoe pak je dat aan?

Een miskraam is een nare gebeurtenis met een vervelende betekenis. Het betekent namelijk dat jouw kindje er niet meer is. Dit verlies is voor velen eenzaam en voelt vaak intenser dan je had verwacht. Je moet emotioneel herstellen van dit verlies. Maar wat is normaal en hoe doe je dit?

Cindy Kirkilis-Kramer is miskraamcoach en begeleidt ouders bij het verwerken van dit verdriet: ‘Ouders worden vaak overvallen door de vele gevoelens die een miskraam oproept, zoals boosheid, verdriet, schuldgevoel, schaamte en verlies van zelfvertrouwen. Dit is absoluut niet gek. Vanaf het moment van de positieve zwangerschapstest (of zelfs eerder) is er een verlangen, een verbinding en zijn er toekomstdromen. Dit is ook de reden om hen wél ouders te noemen, zij hebben immers (de liefde voor) hun kindje gekend. Ook al was dit kindje maar kort bij ze én niet zichtbaar. Je verliest dus een dierbare. Net als bij ander verlies van dierbaren, volgt veelal een rouwperiode, waarin je dit verlies en het verdriet ervaart en waarin je jezelf moet aanpassen aan de nieuwe toekomst (zonder dit kindje).'

Er zijn verschillende dingen die kunnen helpen bij de verwerking van een miskraam, dit zijn de tips van Cindy:

• De belangrijkste is: ben lief voor jezelf. Alle gevoelens die je hebt, mogen er zijn en zijn normaal. Laat ze er zijn. Wegstoppen en ontkennen helpt niet; vroeg of laat komen ze er uit.
• Praat er over met mensen die je vertrouwt. Dit kan je partner zijn, maar ook een vriend(in), collega of familielid. Of mensen die je nu nog niet kent, bijvoorbeeld mensen die hetzelfde hebben meegemaakt (via internet)
• Aandenken. Maak zelf een mooi aandenken, maak een kistje met herinneringen aan het kindje (zwangerschapstest, echofoto, etc), brandt een kaarsje of plant een boom.
• Schrijf een brief aan het kindje, bijvoorbeeld over de dromen of wensen die je had of hoe je het afscheid hebt ervaren.

‘Belangrijk is om iets te doen dat bij jou/jullie past op het moment dat bij jou/jullie past. Niets moet, en alles wat goed voelt, is goed. Rouwen gaat vaak in golven, het ene moment is het meer aanwezig dan het andere. Zelfs als het ‘voorbij’ lijkt, kan het weer opspelen op momenten, zoals een zwangerschapsaankondiging, de uitgerekende datum of feestdagen. Iedereen is anders en beleeft dit anders. De één kan vlot haar leven weer oppakken, de ander heeft hier langer de tijd voor nodig. Er staat geen tijd voor rouwen. Sommigen lukt het niet om de draad weer op te pakken, ook niet na een paar maanden. Zij blijven (over)vermoeid, futloos of ervaren fysieke klachten, zoals hoofdpijn. Dan kan het prettig zijn om hulp in te schakelen. Signaleer je dit bij jezelf of misschien bij een ander die een miskraam heeft meegemaakt? Bespreek dit, vraag dit. Je bepaalt uiteindelijk zelf of en wanneer je hulp nodig hebt.’, aldus Cindy.

Dit artikel is geschreven in samenwerking met Cindy Kirkilis-Kramer, coach bij zwangerschapsverlies, verloskundige n.p. en oprichter van Miskraamzorg.