18 februari 2005 door Niels van de Griend
Notaris Niels beschrijft de wettelijke positie van tienermoeders (en hun ouders).
In deze rubriek is al enige malen aandacht besteed aan het ouderlijk gezag en het voogdijschap. Nog steeds komen daar vragen over binnen, vandaar dat ik het onderwerp opnieuw onder loep neem.
Omdat het ouderlijk gezag (of het voogdijschap) ook het beheer van vermogen met zich meebrengt, is het goed om ook daaraan nog eens aandacht te besteden. Vooral omdat er redenen kunnen zijn om een andere persoon dan de voogd aan te wijzen als beheerder van het vermogen, de zogenaamde bewindvoerder. De basisprincipes heb ik destijds uiteengezet in Voogdijregeling belangrijk voor kind én vermogen.
Ik ontving een vraag van de ouders van een tienermoeder: kan hun dochter zomaar het ouderlijk gezag krijgen? In principe niet. Volgens de wet kunnen minderjarigen namelijk niet bekleed worden met het ouderlijk gezag.
Voor jonge moeders die de leeftijd van 16 jaar hebben bereikt, biedt de wet echter wel een oplossing. Er kan namelijk aan de rechter gevraagd worden om de zogenoemde 'meerderjarigen-verklaring' af te geven. Is de rechter daartoe bereid, dan mag de moeder de verzorging en opvoeding alsnog op zich nemen. Het verzoek kan al worden gedaan tijdens de zwangerschap, onder voorwaarde dat de moeder omstreeks de bevalling 16 jaar zal zijn.
De ouder die het ouderlijk gezag heeft, voert in beginsel ook het beheer over het vermogen van de (minderjarige) kinderen. Hetzelfde geldt voor de voogd.
Op deze hoofdregel zijn echter een paar uitzonderingen. Eén van deze uitzonderingen is het (minderjarigen-)bewind dat is opgelegd in testament of bij een schenking.
Bij scheidingen wordt nogal eens gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. Het ouderlijk gezag door de ex zal niet of nauwelijks voorkomen kunnen worden, als één van de ouders overlijdt. Maar om te voorkomen dat deze ex óók het beheer over het geërfde of geschonken vermogen op zich zal nemen, kan worden bepaald dat een ander persoon dan de ex het bewind over het vermogen zal voeren.
Bijkomend voordeel is dat je in dat testament tevens het bewindvoerderschap kan laten dóórlopen, nadat het kind 18 jaar is geworden. Met 18 jaar vervalt immers het ouderlijk gezag of het voogdijschap. Het beheer over het vermogen kan dan nog een korte tijd doorlopen, bijvoorbeeld tot het kind 21 jaar is geworden. Overigens vindt er dan wel een 'sfeerovergang' plaats (van de minderjarigen-sfeer naar de meerderjarigen-sfeer). We hebben het dan niet meer over het minderjarigen-bewind maar over het meerderjarigen-bewind. De regels kunnen voor de verschillende soorten bewind van elkaar afwijken.
Bewind in een testament is maatwerk. De volgende dingen moeten bijvoorbeeld goed bekeken worden:
Vooral belangrijk is een nauwkeurige omschrijving van het doel van het bewind. Dat kan onder andere actueel worden als het kind het bewind zou willen aanvechten.
Het wordt misschien wat eentonig, maar ik kan er echt niet omheen: ga voor een uitgebreid advies naar uw notaris en laat u goed voorlichten over alle mogelijkheden en onmogelijkheden.
