19 februari 2021 door Chantal van der Vet
Het zou zo fijn zijn als jouw dreumes of peuter ontspannen naar bed gaat en dan zonder tegenstribbelen gaat slapen. In de praktijk gaat het vaak niet zo makkelijk. Bedtijd is vaak een strijd en kan gepaard gaan met smoesjes, uitstelgedrag en soms wel eens een flinke driftbui! Chantal is slaapcoach voor baby’s en jonge kinderen en geeft tips om jouw dreumes of peuter te leren om zelf in slaap te vallen.
Van dreumesen en peuters wordt vaak verwacht dat ze nu toch echt wel zelf inslapen en goed doorslapen. Maar veel ouders hebben nog steeds dagelijks te maken met slaapproblemen van hun kind. Jouw dreumes of peuter is hier dus geen uitzondering in! Het wordt met de jaren vanzelf echt beter maar het zou voor iedereen fijner zijn als het slaappatroon van jouw dreumes of peuter doorbroken wordt. Beter voor de sfeer in huis maar ook voor de gezondheid van je kind.
Te weinig en/of onderbroken slaap is voor een kind namelijk ongezond. Kinderen die chronisch te weinig slapen zijn overdag snel van slag, kunnen zich minder snel ontwikkelen en kunnen ook last hebben van een verminderde weerstand. Ook groeien en herstellen gebeurt in je slaap. En zo kan een ‘simpel’ slaapprobleem ineens ook de oorzaak zijn van andere problemen.
Hoe maak je van jouw slecht slapende dreumes of peuter weer een slaapkop? Dat begint bij het ontdekken van de oorzaak. Vaak ligt het slaapprobleem namelijk niet aan het niet willen slapen. En als je de oorzaak weet, kun je het probleem makkelijker oplossen. Dit zijn de meest voorkomende oorzaken met tips om ze aan te pakken.
Ouders kunnen vaak niet wachten om de babykamer aan te passen naar een echte kinderkamer. Of het ledikantje is nodig voor een eventuele nieuwe baby. Mijn eerste advies: doe dit niet! Wacht zo lang mogelijk met een peuterbed. Het liefst tot 3 jaar. Jonge kinderen snappen de “onzichtbare grens” van het peuterbedje niet. Als jij jouw peuter vertelt dat hij niet uit bed mag komen, zal hij waarschijnlijk lief ja knikken. Om vervolgens wel vrolijk uit bed te komen als je wegloopt. Of dit ook midden in de nacht gaan doen. Bovendien hebben dreumesen en peuters nog geen impulsbeheersing. Als ze eruit willen, kunnen ze dus niet op dat moment bedenken dat jij hem eerder had gezegd dat dit niet mocht. En dat van een peuter verwachten is dus ook echt te veel gevraagd. Een ledikant voorkomt dus al veel problemen! Laat je kind met een slaapzak slapen om te voorkomen dat hij eruit klimt. En doe desnoods de slaapzak achterstevoren en binnenstebuiten aan als jouw kleintje de rits al weet te bedienen.
Als je mijn artikelen al langer leest, weet je dat het voorkomen van oververmoeidheid een heel belangrijk onderdeel is om slaapproblemen tegen te gaan. Oververmoeidheid zorgt ervoor dat het hormoon cortisol (ook wel stresshormoon genoemd) toeneemt in het lichaam. Dit maakt inslapen en doorslapen een stuk lastiger. Een dreumes vanaf 18 maanden hoort te slapen in het 5-5 ritme. Hier bedoel ik mee: hij kan 5 uur wakker zijn in de ochtend. Dan een slaapje. Na het slaapje kunnen ze weer maximaal 5 uur wakker zijn tot het bedtijd is in de avond. Probeer de middagdut dus zo lang mogelijk vol te houden! Ook het liefst tot minimaal 3 jaar. Maar er zijn kinderen die er nog langer behoefte aan hebben en het nodig hebben. Mocht je merken dat jouw peuter dit slaapje begint te weigeren, kun je nog werken met een iets langere wakkertijd in de ochtend, of je blijft het middagdutje elke dag aanbieden en dan bouwt je kind het langzaam af door om de dag of om de twee dagen nog een middagslaapje te doen.
Dreumesen en peuters zijn nog vaak verkouden. Dit zie je nog vaker bij kindjes die naar de opvang gaan. Een chronische middenoorontsteking komt veel voor. Een signaal hiervoor kan zijn dat slapen niet goed lukt. Je kind is overdag vrolijk en eet en drinkt goed, maar kan doordat hij last heeft van zijn oren slecht slapen. Ook kan een allergie in de weg zitten. Laat dit dus altijd even checken bij de huisarts om dit uit te sluiten.
Onder slaap hygiëne bedoel ik maatregelen die een goede nachtrust bevorderen, zoals een vaste slaapplaats, regelmatige bedtijden en een super duidelijk bedritueel. Een voorbeeld van een gestructureerd bedritueel: Kondig 10-20 minuten van tevoren aan dat het bijna bedtijd is. Daarna volgt de vaste volgorde der dingen, zoals een luiertje verschonen en pyjama en slaapzak aan, één boekje lezen, knuffels en kusjes en dan slapen. Vermijd dus ook na het avondeten stimulerende activiteiten zoals drukke spelletjes, televisie (of iPad) of het drinken van suikerhoudende drankjes.
Omdat slapen moeilijk gaat, merk ik vaak dat ouders onnodig middelen inzetten om hun kind te laten slapen, zoals flesjes melk mee naar bed of bij de ouders in slaap mogen vallen. Dit noem ik een afhankelijke slaapassociatie. Een kind zal dit dan altijd nodig hebben om in te slapen. Kies je er als ouders zelf voor om samen met je kind te slapen en ervaar je dit niet als vervelend, dan is er niets aan de hand. Wil je jouw kind zelf leren slapen, kun je het doorbreken met een liefdevolle slaaptraining. Een methode die goed werkt is die van de “geleidelijke verwijdering”. Je kind gaat slapen en jij blijft erbij tot hij slaapt. Je peuter blijft wel in zijn eigen bed. Na een paar dagen verschuif je de stoel naar het midden van de kamer. En weer een aantal dagen later schuif je de stoel naar de deur. Net zo lang tot je uit het zicht kunt gaan. Wordt je peuter in de nacht wakker? Dan doe je dit op dezelfde manier. Je gaat telkens verder weg zitten.
Als al het bovenstaande is uitgesloten, dan heeft het zeker zin om in te zoomen op een gedragsmatige aanpak. En dat is vaak heel effectief: 8 van de 10 kindjes laat hierdoor een hele verbetering zien! Door een combinatie te maken van veel positieve aandacht en geborgenheid overdag met een rustige, consequente aanpak door middel van een slaaptraining voor bedtijd en in de nacht kun je snel resultaten boeken. En voor peuters werkt het ook fijn als daar een beloningssysteem aan wordt gekoppeld, zoals het plakken van een sticker als hij in eigen bed heeft geslapen. Slaaptraining betekent niet dat je jouw peuter de hele nacht laat huilen natuurlijk. Er bestaan tegenwoordig methodes die liefdevoller zijn en hetzelfde resultaat boeken. Verdiep je hier eens in!
