21 september 2020 door Nicole van Pamelen
Het is de nachtmerrie van elke ouder: je kind komt huilend uit school omdat hij of zij niet mocht meespelen of is uitgescholden. Of je kind is ineens heel stil en teruggetrokken als hij thuiskomt en zegt dat er niets aan de hand is. Als dit een enkele keer gebeurt, is dat al heel verdrietig. Maar wat als dit voor een langere periode elke dag gebeurt? Deze week is het de Week Tegen Pesten en daarom wil ik het verhaal delen van de moeder van Julie, die vertelt over de impact van pesten op het leven van haar dochter.
“Elke ochtend is het een strijd om onze dochter Julie* (11) naar school te krijgen. Zij heeft de avond ervoor al buikpijn en zegt steevast dat ze niet meer naar school wil. We hebben ons meisje in een paar maanden tijd zien veranderen van een vrolijke, spontane meid naar een onzeker en bang kind.”
Er is een verschil tussen plagen en pesten. Bij plagen wordt er een geintje gemaakt, waarbij ook degene die geplaagd wordt weet dat het grappig bedoeld is. Denk maar aan een 1-april grap waar de geplaagde zelf ook om kan lachen. Dit is meestal ook eenmalig. Maar bij pesten is het altijd hetzelfde kind dat gepest wordt en de pesters willen hem of haar expres kleineren en een slecht gevoel geven. Er is geen gelijkwaardigheid meer, de pester staat boven het gepeste kind.
“Tot een half jaar geleden had Julie het heel erg naar haar zin op school. Ze had één beste vriendin waar ze altijd mee omging maar ze kon het met iedereen in de klas goed vinden.. Dat veranderde toen er een nieuw meisje in de klas kwam. Aan de verhalen die Julie thuis vertelde merkte ik dat zij en haar klasgenoten erg tegen het nieuwe meisje opkeken. Ze liet wel eens vallen dat ze haar beste vriendin nu moest delen met haar. Ik heb toen geantwoord dat het voor de nieuweling best wennen moest zijn om in een nieuwe klas te komen waar je niemand kent en dat ze maar extra lief voor haar moest zijn. Julie heeft haar in het begin nog een paar keer uitgenodigd en toen hebben ze bij ons thuis gespeeld.”
Je kind kan op veel manieren worden gepest: fysieke uitingen zoals slaan, schoppen, expres de bal tegen je hoofd krijgen of geduwd worden in de gang zijn daar voorbeelden van. Dit pestgedrag is nog redelijk makkelijk op te merken door een leerkracht of sportcoach. Andere vormen van pesten zoals uitschelden en persoonlijke spullen van iemand anders kapot maken zijn ook vormen van 'openlijk pestgedrag.'
Maar een andere, minder in het oog springende, vorm van pesten richt net zoveel schade aan. Hierbij kan je denken aan roddelen, uitlachen, buitensluiten en het negeren van het gepeste kind. Sinds steeds meer kinderen een mobiele telefoon of laptop hebben, zien we dat het pesten via social media ook sterk toeneemt.
“Het pestgedrag ging geleidelijk van kwaad tot erger. Haar beste vriendin speelde steeds meer met het nieuwe meisje en zij mocht niet meedoen. Later bleek dat ze over Julie roddelden door briefjes in de klas door te geven die 'toevallig' op haar tafel belandden. Daarin stond dat ze lelijk was en een rare piepstem had. Met gym werd ze altijd als laatste gekozen. Als ze bij andere vriendinnen uit de klas ging staan, liepen zij allemaal steevast weg zodat ze letterlijk alleen stond. De andere meisjes uit de klas waren ook bang voor het nieuwe meisje en deden alles om maar niet zelf gepest te worden.”
Je kan de pesters verdelen in 3 groepen:
“Ik merkte wel dat Julie wat stiller was, maar wat er echt aan de hand was kwam pas maanden later naar buiten. Ze kwam op een avond huilend naar beneden. Toen kwam het hele verhaal van alle pesterijen eruit! Mijn man en ik wilden de volgende dag meteen contact opnemen met haar leraar maar daar werd ze alleen nog maar meer overstuur van. Ze was ervan overtuigd dat het pesten dan alleen nog maar erger zou worden. Na een aantal dagen stemde ze toch toe. Haar leraar was net zo verbaasd als wij. Hij had niets gemerkt van het pesten in zijn groep. Dat was niet zo verwonderlijk want het gebeurde heel geraffineerd en in het geniep. Hij heeft de klassenindeling veranderd zodat ze nu naast een ander meisje zit dat ook wordt genegeerd door de anderen. Dit scheelt al een beetje. Ze worden nog steeds genegeerd maar hebben steun aan elkaar.”
De gevolgen van pesten hebben veel invloed op het gepeste kind. Ook als het pesten inmiddels is gestopt heeft het zelfvertrouwen een flinke deuk opgelopen. Veel kinderen krijgen een laag zelfbeeld en willen het liefs onzichtbaar zijn. Dit gebrek aan zelfvertrouwen kan ook in de puberteit en zelfs als volwassene zorgen voor veel verdriet en onzekerheid.
“Julie gaat nog steeds niet graag naar school omdat ze bang is om uitgelachen of gekleineerd te worden door de pesters. Ze was al een gevoelig meisje maar is nog onzekerder geworden door het pestgedrag. Zo benoemt ze nu vaak dat ze lelijk is en is ze buitenshuis erg stil omdat niemand haar rare stem mag horen. Wij benoemen vaak hoe mooi en leuk we haar vinden en hopen dat ze haar zelfvertrouwen weer terugvindt.
Sinds een paar weken zit ze op hockey. Hier zag ze erg tegenop omdat ze bang was ook daar uitgelachen te worden. Maar ze heeft het erg naar haar zin. De laatste keer kwam ze stralend thuis en vertelde dat ze is uitgenodigd op de verjaardag van een van haar teamgenootjes. We zagen de 'oude' spontane Julie weer even terug. Deze lichtpuntjes doen me geloven dat het goed komt met haar. Ik wilde dit verhaal vertellen om zoveel mogelijk mensen ervan bewust te maken wat pesten met je doet.”
Evelien, Mama van Julie
*de namen zijn veranderd in verband met de privacy.
Vermoed jij dat jouw kind of een ander kind in de buurt of op school gepest wordt? Sluit dan niet je ogen en ga het gesprek aan met ouders, school of andere betrokkenen. Op de website van Stop Pesten Nu vind je ook informatie en tips.
