3 juni 2007 door Justine Pardoen
Reclamemakers zeggen dat kinderen tegelijkertijd kunnen SMS'en, MSN'en en huiswerk maken. Die claim is niet alleen onzinnig maar ook schadelijk.
De huidige generatie wordt wel 'de Generatie M' genoemd. De M staat voor Millennium, Multimedia of Multitasken (of alles tegelijk). We zien ze zitten: de tieners van de Generatie M, mobieltje naast het toetsenbord, de tv aan, muziek downloadend naar hun mp3-speler, SMS'end en MSN'end tegelijk, World of Warcraft spelend of bezig hun profielpagina bij te werken, terwijl ze ondertussen nog hun huiswerk Engels leren.
De marketing-deskundigen Jeroen Boschma en Inez Groen van het reclamebureau Keesie waren zó onder de indruk van dit soort jongeren, dat ze hen vorig jaar 'de Generatie Einstein' noemden, en er een boek over schreven. Ze zagen een nieuw soort mens, met superieure eigenschappen, die alles beter en sneller kan dan zijn ouders, die informatie anders verwerkt, die anders leert, veel socialer is dan zijn ouders, en ook de wereld beter snapt dan zijn ouders. Boschma en Groen beschreven dit in hun boek Generatie Einstein.
De observatie is interessant, maar de analyse deugt niet en de gevolgen kunnen desastreus zijn.
Kunnen tieners dit soort dingen allemaal tegelijk? Ja en nee. Ja, ze dóen het wel, maar nee, ze kunnen het niet. Het is in het belang van de tieners zelf dat we dat heel goed beseffen.
In december 2005 presenteerde de Stichting Mijn Kind Online (een samenwerkingsverband tussen KPN en Ouders Online) een onderzoek onder 800 docenten en 800 middelbare-scholieren. Ze moesten onder andere een top-3 samenstellen van de positieve en negatieve aspecten van internet. Die aspecten konden ze zelf benoemen; er werd geen keuzemogelijkheid gegeven.
Geheel volgens verwachting stond bij de docenten 'cyberpesten' op nummer 1 van de negatieve aspecten. Maar tot onze grote verrassing stond bij de leerlingen op nummer 1 "dat het ons huiswerk in de weg zit". Ons vielen toen de schellen van de ogen: deze kinderen zijn helemaal niet die vaardige multitaskers waar we ze voor aanzien. Op deze leeftijd blijken ze niet de discipline op te kunnen brengen om hun huiswerk vóór alle leuke dingen te laten gaan.
Echt multitasken is heel lastig. Daar zijn onze hersens niet op ingesteld. Probeer maar eens twee gesprekken tegelijk te voeren, of drie verhalen in de kroeg tegelijk te volgen. De componist Bach scheen dat te kunnen, maar voor gewone stervelingen is dat niet of nauwelijks weggelegd. Het enige wat de huidige generatie beter kan dan wij, is het verwerken van snelle beeldwisselingen.
Evolutie is aanpassing, maar dat is eerder een kwestie van duizenden of tienduizenden jaren dan van luttele decennia. De huidige puberhersens kunnen dus echt niet binnen een paar jaar zó zijn aangepast aan het media-bombardement dat ze nu ineens allerlei taken gelijktijdig kunnen uitvoeren. (Voor een goed overzicht van de huidige wetenschappelijke kennis op dit gebied, zie: Are Kids Too Wired for Their Own Good?)
Het tegelijkertijd uitvoeren van verschillende taken gaat ten koste van de kwaliteit ervan. Je besteedt óf oppervlakkig aandacht aan elke afzonderlijke taak, óf je doet er veel langer over dan eigenlijk nodig is.
Onderzoekers zeggen dan ook dat het – ogenschijnlijk – uitvoeren van meerdere taken tegelijk in feite betekent dat je die dingen áchter elkaar doet, en dat je snel je aandacht verplaatst van de ene taak naar de andere.
Het is dus echt niet mogelijk om twee gesprekken tegelijk te voeren (al of niet via MSN) en ook niet om tegelijk te MSN'en en je wiskunde-huiswerk te maken. Dat wisten wij natuurlijk al lang. Maar tegenwoordig wordt ons voorgehouden dat onze kinderen een nieuw soort mens zijn, met nieuwe hersens, die dat allemaal wél zouden kunnen. Wie dat niet gelooft, zou "hopeloos achterlopen". Maar dat is aantoonbare onzin, als je het huidige hersenonderzoek serieus neemt.
Al met al kunnen we dus met een gerust hart vertrouwen op onze eigen intuïtie en onze eigen opvoedvaardigheden. Een kind dat protesteert tegen de regels van zijn ouders, is gewoon een protesterend kind en geen wereldwonder.
Dus: help je kinderen om hun tijd goed in te delen, en vertel ze hoe ze hun huiswerk moeten plannen. Leer ze dat ze eerst hun huiswerk moeten doen, voor ze los gaan op internet.
Sommige taken gaan soms wel samen. Engelse woordjes leren met bekende muziek op de achtergrond, hoeft niet altijd een probleem te zijn. Dat komt doordat je daarbij twee verschillende delen van je hersens gebruikt, die heel goed tegelijkertijd aan het werk kunnen zijn. Maar een game spelen, of met iemand kletsen via MSN, en dan ook nog diezelfde Engelse woordjes leren, dat gaat heus niet goed samen.
Sinds we op scholen komen om voorlichting te geven over internet-gebruik, horen we steeds vaker van tieners zelf dat ze een jaar zijn blijven zitten omdat het internet hun huiswerk in de weg zat. Dat moet je serieus nemen.
In eerste instantie denken veel jongeren dat ze alles tegelijk kunnen, maar achteraf blijkt dat flink tegen te vallen. We moeten ze dus – nóg meer dan vroeger al het geval was – helpen met plannen, en ze achter de broek zitten om hun huiswerk te maken.
Als we ons laten leiden door de gladde praatjes van reclamemakers zoals Boschma en Groen, en als we gaan geloven in de mythe van het multitasken, dan laten we onze kinderen, die hele Generatie M, in de steek.
Verder lezen: Het Misverstand Multitasking op de E-Learning themasite.
