25 februari 2022

Alles over de oorthermometer

Veel ouders gebruiken een oorthermometer, omdat die wat minder belastend is voor kinderen dan een rectale thermometer (die je in het poepgaatje steekt). Het nadeel is dat hij een stuk duurder is, zowel in aanschaf als in het gebruik. Dat laatste omdat je ook van die weggooi-hoedjes moet kopen. Maar hoe bruikbaar en betrouwbaar is een oorthermometer eigenlijk? En wat maakt dat uit?

Opmerking vooraf: overal lees je dat je beter een dure dan een goedkope oorthermometer kunt nemen, omdat dure thermometers nauwkeuriger zijn. Misschien is dat zo, dat dure oorthermometers nauwkeuriger zijn, maar nauwkeurigheid is helemaal niet zo belangrijk, als je alleen maar wilt weten of een kind koorts heeft of niet. Daarover straks meer.

Wisselende waarden oorthermometer

Regelmatig krijgen we vragen van ouders die twijfelen aan de betrouwbaarheid van een oormeting, omdat de temperatuur zo lijkt te variëren. De ene keer komt er iets heel anders uit dan de andere keer, terwijl de omstandigheden hetzelfde waren. Ook kan het ene oor een andere waarde geven dan het andere oor. Hoe komt dat?

Om te beginnen is het belangrijk om te weten dat iemands temperatuur sterk schommelt in de loop van de dag. Bijvoorbeeld, in normale toestand, als je niet ziek bent:

Gezondheid

Je kind heeft een blaasontsteking: wat kun je eraan doen en hoe kun je dit voorkomen?

• rectaal gemeten: 36,6 - 38,0 °C
• gemeten met een oorthermometer: 35,8 - 38,0 °C

Ook hangt 't ervan af wie de temperatuur meet, en hoe die dat doet. Om dat uit te leggen moet je iets meer over de gebruikte techniek.

Techniek: hoe werkt een oorthermometer? 

Een oorthermometer meet de temperatuur van het trommelvlies met behulp van een infrarood-sensor. Het trommelvlies zendt infrarood licht uit (= warmtestraling) en dat wordt opgepikt door de sensor van de oorthermometer.

Het is weliswaar geen zichtbaar licht dat gemeten wordt, maar wel licht (met een lange golflengte). Dat betekent dat het niet of nauwelijks om een hoekje kan. (Alleen via 'reflectie', etc.) Vandaar dat je het oor een beetje naar achteren moet trekken, zodat de gehoorgang recht wordt. Normaal is die namelijk gebogen. De ene persoon doet dit wat handiger en zorgvuldiger dan de ander. En de ene keer doe je het zélf wat zorgvuldiger dan de andere keer.

Verder schijnt het belangrijk te zijn dat er geen lucht het oor in kan, langs het topje van de thermometer. We kunnen ons daar moeilijk iets bij voorstellen, omdat er toch echt alleen infrarood-straling van het trommelvlies gemeten wordt, maar vooruit.

Als beste getest? 

Overweeg je een oorthermometer te kopen? Deze oorthermometer heeft een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding.Wil je weten welke dit jaar het beste is? Check dan de website van de consumentenbond of de labels in de (web)winkel. 

Extra handicaps: waarom een oorthermometer soms niet goed werkt

Daarnaast zijn er nog een paar extra handicaps, waardoor een oorthermometer afwijkende waarden kan geven (afwijkend van rectaal meten). Er kan bijvoorbeeld oorsmeer in de gehoorgang zitten, waardoor de infrarood-sensor van de oorthermometer het trommelvlies niet goed kan zien. En bij een oorontsteking is het trommelvlies warmer dan de feitelijke lichaamstemperatuur.

Let op: een thermometer kan ook gewoon kapot zijn. Of het batterijtje kan bijna leeg zijn. Dan krijg je sowieso rare waarden...

"Aanbevolen door kinderartsen"?

In een persbericht van de firma Braun, die (dure) oorthermometers maakt en verkoopt, werd een onderzoekje besproken, waaruit zou blijken dat artsen – waaronder kinderartsen – massaal de Braun oorthermometer aanraden aan ouders. Dat verbaasde ons. Onder artsen geldt rectaal meten namelijk als 'de gouden standaard'. We vroegen het onderzoek aan.

Vervolgens kregen we een merkwaardig telefoontje dat we absoluut niet uit dat onderzoek mochten citeren, alleen uit het persbericht. Dat vonden we vreemd.. Al was het alleen maar omdat we eerder al een excuus-mailtje hadden gekregen dat het persbericht niet helemaal strookte met het onderzoek.

Okee, we mogen dus niet citeren uit het onderzoek. Dat is een beetje dom van ze, want nu kan  niet meer controleren of wij wel goed gelezen en begrepen hebben wat er staat. Volgens ons staat er dat áls artsen een oorthermometer aanraden, dat ze dan een Braun aanraden. Dus niet dat ze oorthermometers in het algemeen aanraden. Wat ook wel vreemd zou zijn, aangezien dat tegen het officiële advies van de NHG (het Nederlands Huisartsen Genootschap) ingaat.

Wat onze eigen kinderartsen ervan vinden

De kinderartsen van Ouders.nl vinden oorthermometers best handig, en gebruiken ze regelmatig, maar niet altijd:

• Bij een oorontsteking gebruiken ze liever geen oorthermometer, omdat ze niet weten hoe die dan werkt. Het trommelvlies is dan mogelijk warmer dan de 'echte' temperatuur (van het lichaam).

• Een rectale temperatuurmeting vinden ze nog steeds betrouwbaarder en nauwkeuriger dan een oormeting. Maar in veel gevallen is een exacte temperatuur helemaal niet zo belangrijk. Vaak wil je alleen maar weten of een kind koorts heeft of niet. Dan is een oorthermometer goed genoeg.

• Verder benadrukken onze kinderartsen dat je nooit moet temperaturen als daar geen echte aanleiding voor is. Dus: alleen als het kind er ziek uitziet. Anders geeft het te veel onrust, zowel bij het kind als bij de ouders.

Tot slot: over koorts, wanneer naar de huisarts en hoe hoger hoe zieker? 

Nog een paar belangrijke opmerkingen tot slot:

• 'Koorts' wil zeggen: 38,0 °C of hoger. Daaronder is het 'verhoging', wat medisch gezien niet zo interessant is.

• Bij baby's tot 3 maanden: neem bij koorts contact op met de huisarts.

• Bij kinderen ouder dan 3 maanden: neem contact op met de huisarts als de koorts langer dan 3 dagen aanhoudt.

• 'Ondertemperatuur' wil zeggen: minder dan 36,0 °C (rectaal gemeten). Dat kan onder andere gebeuren bij een daverende infectie, dus als een kind echt heel ziek is. Het ernstig ziek zijn is dan een reden om de dokter te waarschuwen, en niet de lage temperatuur.

• En bedenk: dat bij kleine kinderen de hoogte van de temperatuur niets zegt over de ernst van de aandoening. Ze kunnen hoge koorts hebben bij iets onschuldigs, of beperkte koorts bij iets ernstigs.

 Meer weten over kinderziektes en andere veelvoorkomende aandoeningen bij kinderen? Check dan vast dit artikel. Een voorbereid mens...

Dit artikel maakt gebruik van affiliate links.