‘Je hebt toch een gezonde baby?’ Een bevalling wordt medisch en maatschappelijk vooral gezien als een gebeurtenis die maar één doel heeft: een gezonde baby op de wereld zetten. Hoe de moeder van die baby de bevalling ervaart, lijkt onbelangrijk te zijn. Gelukkig komt er steeds meer aandacht voor de ervaring van de moeder. En dat is nodig: 10 tot 20% ervaart haar bevalling als traumatisch. Volgens sommige onderzoeken is dit zelfs 1 op de 3! Dit komt neer op jaarlijks duizenden vrouwen die fysieke en emotionele klachten aan hun bevalling overhouden.
Voor vrouwen die een traumatische bevalling hebben meegemaakt, is het vaak lastig om met de mentale en fysieke gevolgen om te gaan. De bevalling heeft veel impact op hun (dagelijkse) leven. Toch hebben deze moeders het gevoel dat ze zich niet zo aan moeten stellen, want ze hebben toch een gezonde baby?! Ze zijn bang voor oordelen en vinden het moeilijk om om hulp te vragen. Moeders die een traumatische bevalling hebben meegemaakt, hebben vaak het gevoel dat ze de bevalling maar moeten vergeten. Zeker nu hun kindje er is.
Tijdens de bevalling werken ons lichaam en brein anders dan in het alledaagse leven. Op dat moment zijn moeders super gevoelig en houden ze constant alles in de gaten om te beoordelen of het veilig is voor hun baby om geboren te worden, net zoals andere zoogdieren dat instinctief doen. Als er dan iets onverwachts gebeurt, of het nu binnen jouw eigen ervaring is of in je omgeving, wordt je gevoel van veiligheid meteen bedreigd. Dat 'iets' kan van alles zijn.
Medische handelingen, zoals een onverwacht of ongewenst vaginaal onderzoek bijvoorbeeld, kunnen ingrijpend zijn. Het kan ook angst veroorzaken wanneer je paniek ziet in de ogen van je gynaecoloog. Situaties waarin twee zorgverleners met elkaar fluisteren en naar jou kijken, maar niet mét je praten, dragen bij aan het onzekere gevoel. Het ongevraagd verhogen van synthetische oxytocine of de druk van tijd ('Je hebt nog 10 minuten, anders wordt het een keizersnede') voegen extra stress toe. En zo zijn er tal van momenten die ik kan benoemen die impact hebben op het gevoel van veiligheid tijdens de bevalling.
Al deze ervaringen worden door je lichaam als een directe bedreiging gezien, met als gevolg dat het het hormoon adrenaline gaat afgeven en dat het interne stresssysteem geactiveerd wordt.
Wat je lichaam op zo’n moment wil is vechten of vluchten: beide onmogelijk wanneer je midden in een bevalling zit. De ontstane stress kan hierdoor je lichaam niet uit: je stresssysteem blijft actief, ook als het ‘gevaar’/je bevalling allang voorbij is. Met andere woorden: je lichaam blijft, ook na je bevalling, in standje ‘alarm’ staan.
De continu hoge stresslevels in je lichaam ontregelen je hormonale systeem en daarmee alle andere systemen in je lichaam (bijv. je spijsverteringsstelsel of zenuwstelsel). Alles in ons lichaam is namelijk met elkaar verbonden. Hierdoor kunnen allerlei klachten ontstaan. Daarnaast is het van nature de bedoeling dat een fysiologisch programma wordt afgedraaid wat er o.a. voor zorgt dat je als moeder voor je kindje wilt zorgen en dat de band tussen hem/haar en jezelf wordt gevormd. Zie het als software die moet worden geïnstalleerd zodat je een nieuwe functie kunt vervullen. Als er iets ‘mis’ gaat tijdens je bevalling, ontstaat er een error in dat proces en kan de installatie van de ‘moeder-software’ niet goed worden voltooid.
Het pallet aan klachten dat je kunt ervaren na een traumatische bevalling is groot. Van fysieke stressklachten tot emotionele klachten zoals een lage zelfwaardering en een moeilijke hechting met je kindje. Wanneer men het heeft over een bevallingstrauma worden vaak alleen PTSS-achtige klachten benoemd (bijv. nachtmerries), maar dit geeft dus geen volledig beeld. Sommige klachten zijn een stuk subtieler dan PTSS-verschijnselen, andere ‘horen erbij’ volgens de volksmond (bijv. slaapproblemen/vermoeidheid of de ‘mombrain’).
Veelvoorkomende klachten die mijn cliënten benoemen na een bevalling met een traumatische ervaring, heb ik hieronder voor je op een rij gezet. Misschien zijn er klachten herkenbaar voor jou of een dierbare.
Een bevallingstrauma heeft daarnaast, doordat je ‘moeder-software’ niet goed/volledig geïnstalleerd is, een grote impact op de hechting met je kindje en hoe je je voelt in het moederschap. Dit zijn de dingen die ik vaak hoor in mijn praktijk:
Door al deze gevolgen kan een traumatische bevalling een enorme impact hebben op je leven. Kijk je niet goed terug op jouw bevalling en herken je je zelf in de klachten die hierboven beschreven staan? Zoek dan professionele hulp bij het verwerken van je bevalling bij een gespecialiseerde bevallingstrauma-therapeut (tip: kijk op de website van het Centrum voor Geboorte en Trauma voor een therapeut bij jou in de buurt). Zo ben je er zeker van dat je snel en efficiënt geholpen wordt, en je niet nog jaren met allerlei (emotionele of mentale) klachten blijft zitten.
