1 januari 2000 door Maaike Verrips
Mijn zoon Thomas is 7.5 maanden en zegt sinds een week achtereenvolgens
pa pa pa,
da da da en toen
ma ma ma (
pa pa als hij vrolijk is en
ma ma als hij verdrietig/kwaad is).
Mijn vraag luidt als volgt. Ik heb wel eens gehoord dat tot een bepaalde leeftijd de taalontwikkeling van kinderen over de hele wereld gelijk is. Is dat zo, of zijn er toch kleine of grotere verschillen? Zo ja, tot op welke leeftijd is dat zo? En waardoor gaat het daarna dan verschillen?
Ik ben benieuwd!
De vragen die u stelt zijn nogal veelomvattend. Ik kan ze hier slechts ten dele beantwoorden.
In ieder geval moet je bij de taalontwikkeling onderscheid maken tussen taal verstaan en zelf spreken. Wat het spreken betreft is het zo dat alle kinderen over de hele wereld de eerste maanden van hun leven zo'n beetje dezelfde geluidjes maken. Het
papapa, mamama, dadada dat jij beschrijft heet
brabbelen.
Je kunt aan dat brabbelen niet horen welke taal er in de omgeving van het kind gesproken wordt. Zelfs dove kinderen maken rond deze leeftijd dezelfde geluiden als horende kinderen. Na enige tijd neemt het brabbelen kenmerken van de omgevingstaal in zich op. De geluiden van het kind beginnen te lijken op woorden uit de omgeving. Bekend is ook het expressief brabbelen van kinderen rond hun eerste verjaardag: het kind spreekt geen echte woorden uit, maar wel brabbelgroepen, waarbij hij een zinsmelodie gebruikt die erg lijkt op de intonatie van volwassenen. Vanaf die leeftijd, zou je kunnen zeggen, wordt het praten beïnvloed door de taal van hun omgeving.
Toch is het ook zo dat de eerste woorden van kinderen over de hele wereld op elkaar lijken. Om een voorbeeld te noemen: alle kinderen vermijden in hun eerste woorden groepen medeklinkers:
klaar wordt
kaa(r),
slapen wordt
sape. De processen die kinderen volgen in het opbouwen van hun taal lopen dus voor alle talen nog langer gelijk op.
Wat het verstaan van taal betreft ligt het anders. Gedurende hun taalontwikkeling verstaan kinderen meestal meer dan ze zelf kunnen zeggen. Het kan zijn dat een kind van acht maanden al een paar woordjes begrijpt die je tegen hem of haar zegt. Wat taalbegrip betreft heeft dat kind dus al enige specifieke kennis van jouw taal. Wat hij of zij zelf zegt is dan misschien nog het universele baba, dada. Uit sommig onderzoek komt het beeld naar voren dat kinderen al een paar dagen na de geboorte verschil horen tussen de taal van hun moeder en andere talen. De details van die heel vroege ontwikkeling zijn nog niet bekend.
