6 mei 2005 door Nanny Gortzak
Deze week behandelen we twee vragen tegelijk, omdat ze over dezelfde problematiek gaan. Hoe verloopt de borstvoeding als kinderen 4 maanden oud zijn?
Ik heb een dochter van 16 weken. Ze weegt nu net 5 kilo en valt een beetje af. Ik geef nog volledige borstvoeding. Zou mijn borstvoeding niet meer goed zijn omdat ze niet aankomt? Ze is wel heel actief en vrolijk, dus ze lijkt er niet onder te lijden.
Ik voel me niet prettig bij het idee om nu al te moeten stoppen met borstvoeding geven, maar als het niet anders kan, dan moet dat gewoon. Ik heb wel voldoende melk in mijn borsten, dus ze krijgt wel 800 ml per dag. Wat kan ik het beste doen?
Is het handiger om vanaf 4 maanden een schema te gaan hanteren, of is het dan nog steeds beter om op vraag te voeden? Anders gezegd: is het raadzaam om het aantal voedingen terug te brengen, of kan ik dit beter aan onze dochter overlaten?
Ik voed onze dochter altijd op vraag, dus dat wisselt eigenlijk per dag (meestal zo rond de acht keer).
Ik hoor vaak andere moeders over voedingsschema's en tijd rekken praten, en ook op het consultatiebureau kreeg ik dit advies. Maar bij ons lukt dat niet. Wat nu?
Na de geboorte, als de borstvoeding goed op gang is gekomen, vinden veel moeders het prettig om op verzoek te voeden. Ervaring én onderzoek leert ook dat dit voor zowel de baby, als de moeder, als de borstvoeding de beste manier is om te voeden. Want op deze manier kan de baby precies aangeven wat hij wil hebben, waardoor hij – als de moeder op de vraag inspeelt – precies genoeg krijgt.
Let op: dit geldt voor gezonde, op tijd geboren baby's. Voor zieke of premature kinderen kan het soms beter zijn om het (tijdelijk) anders te doen.
De meeste baby's zullen in de eerste weken flink groeien. Na een aantal weken zal de groei echter iets afnemen. Vandaar ook dat je voor een borstgevoede baby een andere groeicurve moet gebruiken dan voor een flesgevoede baby, maar dit terzijde.
Meestal wordt rond een maand of 4 duidelijk dat de groei een stuk minder is dan in het begin. Dat is allemaal heel normaal.
Rond deze tijd, als de baby zo'n 4 maanden oud is, krijgen moeders nogal eens het advies om minder vaak te gaan voeden (op schema dus), of om te gaan starten met bijvoeding, of om over te schakelen op kunstmatige zuigelingenvoeding. Dat is jammer, want er is geen enkele reden waarom een moeder haar baby niet langer volledig zou kunnen voeden. De melk blijft van goede kwaliteit.
Ook blijkt uit onderzoek dat volledig borstgevoede baby's vaak steeds ongeveer hetzelfde drinken. In dat geval is het onzinnig om het aantal voedingen over een dag af te bouwen, of om te proberen de tijd tussen de voedingen te verlengen. De baby zou dan alleen maar minder gaan drinken per etmaal. En ga maar na: ook voor een volwassene is ruim vier uur tussen twee eet- of drinkmomenten erg lang, dus voor een baby zal dat – vanwege zijn kleinere maag – zeker zo zijn!
Als een moeder de tijd tussen twee voedingen niet rekt, blijft haar melkproductie op peil en is de kans op verstoppingen en borstontstekingen het kleinst.
Hoe zorg je ervoor dat een baby voldoende binnen blijft krijgen terwijl je voedt op verzoek? Allereerst: door goed te kijken naar datgene wat de baby aangeeft.
Dat kan nog best lastig zijn, want nu hij met 4 maanden groter en actiever wordt, en alles met zijn handen en zijn mond gaat verkennen, zijn de tekenen om te gaan voeden ietsje anders dan bij pasgeborenen. Als de baby speeltjes in zijn mond gaat stoppen, is dat niet meer per se een teken van honger. Dat soort gedrag maakt nu deel uit van het verkennen van de wereld.
Let op: duimzuigen of op een speentje zuigen kunnen een baby langer zoet houden dan nodig is. Als een baby niet goed groeit, of zelfs afvalt, dan is het dus heel zinvol om te kijken naar de momenten en de tijdsduur van het zuigen op de duim of op de speen.
Aangezien het – zoals gezegd – soms moeilijk is om het gedrag van de baby goed te interpreteren, kan het soms nodig zijn om hem af en toe op te pakken en de borst aan te bieden, bij wijze van test. Veel baby's die willen drinken, zullen hun hoofd dan naar de borst van hun moeder draaien. En omgekeerd: als ze geen honger hebben, dan doen ze dat niet.
Wanneer doe je die test? Goede momenten om de baby bij je te nemen, zijn:
Kortom: op alle momenten waarbij je zelf even rust en/of wat te eten neemt, plus de momenten die de baby zelf aangeeft.
Voeden op verzoek werkt goed als je niet vergeet naar je baby te kijken. Vandaar dat ik voorstel om in ieder geval regelmatig op de hierboven genoemde momenten de baby bij je te nemen, om te zien of er belangstelling is voor een voeding.
Voor de eerste vraagstelster, met de baby die afvalt, kan ik nog het volgende toevoegen. Uw melk is van prima kwaliteit; daar hoeft u zich dus geen zorgen over te maken. U geeft niet aan dat er problemen zijn met de hoeveelheid melk die u produceert, dus daar is ook niets mis mee. Zoals gezegd is het normaal dat rond deze tijd de groei wat afneemt, maar afvallen over langere tijd is zeker niet de bedoeling. Daarom moet u natuurlijk wel de vinger aan de pols blijven houden.
U zou een paar dagen goed kunnen opletten hoe vaak u uw dochter aanlegt, en kunnen proberen of er meer momenten op de dag zijn dat zij wil drinken. Ook kunt u proberen of zij per voeding net ietsje langer door wil drinken, door tegen het eind van het drinken aan een kant met uw hand om de borst druk uit te oefenen. Hierdoor blijft de melkstroom nog wat langer doorgaan, waardoor een baby meer en vettere melk binnenkrijgt. U doet hetzelfde met de tweede borst.
Voor de tweede vraagstelster, die door anderen geadviseerd werd om op schema te gaan voeden: u gaf zelf al aan dat dat bij u niet werkt. Dus: als uw dochter het nu prima doet op uw melk, en zij voldoende groeit, dan is er geen enkele reden om iets te veranderen aan de manier waarop u voedt. Als het nu goed gaat, maken aanpassingen het voeden alleen maar onnodig ingewikkeld.
Het tijd rekken tussen voedingen kan alleen maar gecombineerd worden met meer melk drinken per keer, maar zo werkt borstvoeding niet. Als een baby met de fles wordt gevoed, kun je langzaam maar zeker proberen om meer melk per keer laten drinken, zodat er minder vaak gevoed hoeft te worden. Dat dit fysiologisch de juiste benadering voor baby's zou zijn, heb ik nog nergens bevestigd kunnen zien.
Bedenk ook dat het praten over voedingsschema's al aangeeft hoe lastig en ingewikkeld dit kan zijn, terwijl een moeder die op vraag voedt, daar helemaal niet aan hoeft te denken. Met als gevolg dat het voeden veel meer ontspannen kan verlopen.
Kortom: u kunt het dus inderdaad beter aan uw dochter overlaten.
