14 mei 2004 door Joanna Sandberg
Mijn zoon is 14 jaar, en zit midden in zijn "Sturm und Drang"-periode. Hij is vaak boos, slaat met de deuren, is ongemotiveerd op school, blowt soms (ondanks gesprekken en waarschuwingen het niet te doen) maar kan ook heel lief zijn en knuffelig. We hebben over het algemeen een goede verhouding, wel veel botsingen. Hij is geen prater.
Gisteravond hadden we een ernstig gesprek over school (hij blijft waarschijnlijk zitten) en toen vroeg ik of er soms iets was wat hem heel erg dwars zat. Hij knikte maar wilde er niet over praten. Toen ik hem naar bed bracht, begon ik er weer over en toen vertelde hij mij dat een vriendje van hem (ook 14 jaar) een tijdje geleden heeft geprobeerd zelfmoord te plegen.
Het is niet gelukt, en niemand weet er verder van. Mijn zoon is de enige aan wie hij het verteld heeft. Ik moest beloven dat ik het aan niemand verder zou vertellen. (Het vriendje heeft last van depressies en gaat daarvoor naar een psychiater, maar ook die weet dit niet. Verder komt hij uit een warm gezin; ik vermoed dat de oorzaak daar niet ligt).
Ik vind dit erg moeilijk. Aan de ene kant wil ik zijn ouders waarschuwen, of er met het vriendje over praten, maar ik heb mijn zoon beloofd om er met niemand over te praten.
Mijn zoon heeft hele gesprekken met zijn vriend gehad en probeert hem over te halen om het niet te doen.
Ik heb mijn zoon uitgelegd dat wat er ook gebeurt, hij daar niet verantwoordelijk voor is. Dat hij niet meer kan doen dan een vriend voor hem zijn. Ook heb ik gezegd dat dit een veel te groot probleem is voor hem om op zijn schouders te dragen, en dat ik blij ben dat hij het mij verteld heeft.
Ondertussen maak ik me wel zorgen. Ten eerste over het vriendje, maar ook over mijn zoon. Hoe moet ik hier goed mee omgaan? Hoe kan ik mijn zoon het beste opvangen, en welke actie moet ik ondernemen zonder zijn vertrouwen te beschamen?
Het vriendje van uw zoon heeft geprobeerd zelfmoord te plegen. Het is niet gelukt, en de enige aan wie hij het verteld heeft is uw zoon. En blijkbaar moest uw zoon meedoen aan het geheim van zijn vriend.
Dit is, zoals u zelf al tegen uw zoon heeft gezegd, een veel te zware last. Uw zoon raakte klem tussen een belofte van geheimhouding en zeer grote bezorgdheid. Gelukkig heeft uw zoon het aan u verteld, en nu zit u ook klem. Als volwassene kunt u echter wel adequate acties ondernemen.
Om te beginnen raad ik u aan om direct de ouders van het vriendje in te lichten over zijn suïcide-poging. U schreef dat hij uit een warm gezin komt, dus dat duidt op betrokken ouders. Zij moeten weten dat hun zoon een suïcide-poging heeft gedaan.
Een zelfmoordpoging is zeer ernstig en na zo'n poging is het risico op een volgende poging erg groot. De ouders moeten direct met hun zoon gaan praten, de huisarts erbij betrekken en ook de psychiater van hun zoon inlichten.
Om te kijken wat adequate maatregelen zijn, helpt het je om je te verplaatsen in deze ouders. En dan zou je toch ook absoluut willen weten dat jouw kind zo ernstig in de knel zit dat hij zelfs een poging tot zelfmoord doet.
Ouders, leerkrachten en anderen in de omgeving van een puber kunnen vaak moeilijk inschatten hoe rot een puber zich voelt. Voor veel jongeren is het namelijk heel moeilijk om over deze gevoelens te praten, zeker met een volwassene.
Bij jongeren hebben zelfmoordpogingen een sterke relatie met depressie. En een (geslaagde) suïcide komt bij jongens in de puberteit veel vaker voor dan bij meisjes.
Een suïcide-poging is heel vaak een 'cry for help'. De jongere wil niet echt dood, maar wil aandacht en hulp. Hij voelt zich erg rot, bijvoorbeeld eenzaam, hulpeloos, hopeloos, en waardeloos. Hij wil dus niet dood, maar hij wil een einde maken aan zijn problemen.
Vaak durven jongeren uit schaamte niet met anderen – en zeker niet met hun ouders – te praten over hun suïcide-poging. Deze enorme schaamte belet hen dan om hulp te vragen.
Waarschijnlijk is uw zoon door zijn vriend, waar het dus helemaal niet goed mee gaat, meegezogen in zijn schaamte en diens wens tot geheimhouding.
De vriend heeft uw zoon belast met zijn ernstige problematiek, zonder zich te realiseren wat dat betekent voor uw zoon. Dat is wel begrijpelijk, want iemand die zich zo rot voelt, is alleen met zichzelf bezig, en kan – zeker op die leeftijd – niet goed overzien wat de gevolgen ervan zijn.
U kunt uw zoon het bovenstaande uitleggen, en zeggen dat het uw verantwoordelijkheid als volwassene is om in te grijpen. Dat zal hem ongetwijfeld opluchten.
U kunt het vergelijken met wat een psychotherapeut moet doen volgens zijn beroepscode: "Een psychotherapeut heeft geheimhoudingsplicht tegenover derden, echter, de psychotherapeut mag in noodsituaties zijn geheimhoudingsplicht doorbreken, bijvoorbeeld als mensen in gevaar zouden komen".
