27 februari 2009 door Joanna Sandberg
Mijn zoon is 19 en zit in zijn tweede jaar wiskunde op een universiteit in Griekenland. Hij woont samen met zijn zus van 21, die hard studeert. Hij zelf doet dat niet, en heeft daardoor nog maar weinig tentamens gehaald. Naar Nederland wil hij niet, en in Griekenland kun je niet van studie veranderen. Sinds kort moet je ook binnen 6 jaar klaar zijn.
Hoe kunnen zijn vader en ik hem helpen meer zin in leren te krijgen, zonder hem het idee te geven dat hij iets 'moet'? Niet makkelijk, want hij was een moeilijke puber. Nog steeds houdt hij er niet van om te 'praten'.
U bent een bezorgde moeder van een volwassen zoon, en dat is knap lastig. Niet alleen voor u, maar ook voor hem. Uw 'kind' is inmiddels geen kind meer. Hij woont niet meer thuis, en is nu een volwassen man (althans voor de wet, in ieder geval voor de Nederlandse wet), die in een nieuwe levensfase zit. Namelijk: in de fase van uit-huis-wonende student. Met 19 jaar spreek je van een 'jongmeerderjarige' of 'jongvolwassene'. Die hebben hun eigen verantwoordelijkheden.
Volwassen mensen, zoals uw zoon, zijn verantwoordelijk voor hun eigen daden, ook al waren ze voorheen lastige pubers. Hieronder zal ik aangeven wat dat betekent.
Zou het kunnen dat u er niet op vertrouwt (omdat hij een moeilijke puber was) dat uw zoon op dit moment verantwoordelijkheid zou kunnen dragen voor zijn eigen doen en laten? Het klinkt misschien wat streng, en als wijsheid achteraf, maar mogelijk heeft hij – als puber – ook niet goed geleerd om verantwoordelijk te zijn voor zijn eigen daden, omdat u als ouders te veel van hem hebt overgenomen (om hem te helpen).
Als dat inderdaad het geval is, dan heeft uw zoon nog niet ervaren dat u en uw man erop vertrouwen dat hij het wél zelf kan, en dat hij dus ook zelf verantwoordelijk is voor zijn eigen studie.
Ik moest daaraan denken omdat u zei: "Hoe kunnen zijn vader en ik hem helpen meer zin in leren te krijgen, zonder hem het idee te geven dat hij iets 'moet'?" Zo'n vraag zou je verwachten van een moeder van een puber, maar niet van een moeder van een jongvolwassene.
Ik heb nog meer vragen voor u. Het is het soort vragen dat u zichzelf kunt stellen, om te begrijpen wat er aan de hand zou kunnen zijn:
Ik hoop dat u begrijpt waar deze vragen voor bedoeld zijn. Want hoe minder uw zoon zijn eigen keuzes heeft gemaakt, hoe kleiner de kans dat hij tevreden is over de situatie waarin hij zich nu bevindt. En als hij – naar zijn eigen idee – verkeerd terecht is gekomen, dan is het natuurlijk heel lastig om hem nog te motiveren. Want waarom zou hij dan nog zijn best gaan doen?
En tenslotte: wat verwachten jullie? Wat willen jullie dat hij bereikt en waarom? Ook die vraag is bedoeld om een onderscheid te maken tussen datgene wat jullie zoon zélf wil en wat zijn ouders van hem willen. Voor het eerste kan hij waarschijnlijk meer motivatie opbrengen dan voor het tweede.
Daarnaast was ik wel benieuwd hoe u erachter bent gekomen dat uw zoon niet hard studeert en weinig tentamens heeft gehaald. Heeft hij dat zelf verteld of weet u het via zijn zus?
Als u het weet via zijn zus, en als u zoon dat ook weet (dat zijn zus het aan u heeft verteld) dan hebben jullie een fors probleem. In zo'n situatie zal iedereen zijn boek en zijn pen acuut laten vallen, en niets meer presteren. In zo'n situatie krijg je immers het gevoel dat je niet meer de baas bent over je eigen leven, wat enorme weerstanden kan oproepen.
Conclusies
Succes ermee!
