2 december 2005 door Ellen Gerrits
Mijn zoontje van 3 praat met een hoog stemmetje. Als we hem vragen om "lager" te praten, dan probeert hij dat wel, maar het klinkt dan meer alsof hij de baard in de keel heeft. Ook praat hij dan erg hard.
Moeten we hiervoor naar een logopedist?
Ik adviseer u inderdaad om een logopedist te raadplegen. Die kan de toonhoogte van de stem van uw zoontje beoordelen, en nagaan of er al dan niet verdere actie ondernomen moet worden.
Om te beginnen moet je natuurlijk weten of een kind écht te hoog praat. Een kinderstem is immers hoger dan de stem van een volwassene, zelfs hoger dan een vrouwenstem! Ook bij jongetjes. Een hoge stem is op zich dus wel normaal. Wanneer het kind groter wordt, groeit ook het strottenhoofd uit, waardoor de stem vanzelf lager wordt.
De logopedist kan beoordelen of er inderdaad sprake is van een opvallend hoge stem, en zo ja, welke actie er ondernomen moet worden. Wanneer er wordt gedacht aan een probleem op het niveau van de stembanden, kan een KNO-onderzoek geadviseerd worden. (KNO staat voor de specialisatie 'keel neus en oren'.) Daarover straks meer.
Bij kinderen worden echter meestal geen afwijkingen aan de stembanden gevonden; het stemprobleem is vaker
functioneel van aard. Dat betekent dat de stem verkeerd gebruikt wordt. Logopedie kan daar wat aan doen.
Wat kunt u verwachten van een eventueel KNO-onderzoek? Zo'n onderzoek wordt uitgevoerd door een foniater, oftewel een KNO-arts die gespecialiseerd is in stemstoornissen. Het onderzoek bestaat uit een beoordeling van het stemgeluid en de stemgevende organen.
In eerste instantie zal de foniater de stembanden proberen te onderzoeken met behulp van een spiegeltje dat in de mond van het kind gehouden wordt.
Wanneer dat moeilijk gaat, kan zonodig een laryngostroboscopie uitgevoerd worden.
Een laryngostroboscopie is een onderzoek waarbij de stembanden bekeken worden met behulp van stroboscopisch licht (kleine lichtflitsjes). Zo kun je een soort vertraagde film van het trillen van de stembanden maken, en ze zelfs 'stilzetten' als het ware, zodat je kunt zien of ze goed sluiten.
Dit onderzoek kan echter pas worden uitgevoerd als het kind wat ouder is (vanaf ca. 8 jaar) en zich goed kan ontspannen, omdat er een dun slangetje via de neus of de mond in de keelholte moet worden gebracht. Het slangetje transporteert de lichtflitsjes die de stembanden moeten belichten.
Ik raad u in ieder geval sterk af om zelf te proberen de toonhoogte van uw zoontje te verlagen. Hij is namelijk nog te jong om uw instructies op te kunnen volgen, en bewust veranderingen in zijn stem te kunnen aanbrengen.
Als uw zoontje zelf geen last heeft van zijn hoge stem, is het nóg moeilijker om hem zover te krijgen dat hij lager gaat praten. Zijn pogingen kunnen leiden tot geforceerd gebruik van zijn stem. U beschreef al dat zijn stem dan klinkt alsof hij de baard in de keel heeft. Dit is onnatuurlijk voor een kind van 3 jaar oud. Daarnaast gaf u aan dat hij dan erg hard praat.
Al met al kan dit tot een verkeerd gebruik van de stem leiden, wat op den duur heesheid, schorheid of zelfs stembandknobbeltjes tot gevolg kan hebben. En dan ben je nog veel verder van huis.
Kortom: de logopedist kan in overleg met u bepalen of het nodig is om de toonhoogte van de stem van uw zoontje te verlagen en voorstellen doen omtrent een eventuele stemtherapie.
