18 april 2002 door Mieke Beers

Wat is lispelen en wat doe je eraan? (4 jr)

Mijn dochter van 4 is een vlotte en gezellige prater. Ze heeft ook een aardige woordenschat en verder ook geen moeite met de uitspraak, alleen lispelt ze. Ik neem althans aan dat het uitspreken van de S-klank met het tongetje voor de voortanden in plaats van erachter inderdaad lispelen heet?

Voor zover van belang: ze heeft nog een inslaapduim en duimt heel af en toe als ze moe is.

Mijn vraag: kunnen we er thuis iets aan doen? Verbeteren werkt averechts. Dus: zijn er ook oefeningetjes of spelletjes om een goede S aan te leren?

Antwoord

Het uitspreken van een S-klank met de tong tussen de voortanden wordt inderdaad 'lispelen' genoemd. Dat is wat anders dan 'slissen'. Dan wordt de tong te slap gehouden, en ontsnapt de lucht langs de kiezen in plaats van door het gleufje dat in de lengterichting van de tong loopt. Bij het maken van de S zijn een goede beheersing van de tongspieren en een juiste mondstand dus belangrijk.

Duimzuigen

Door het duimzuigen kan het gebeuren dat de mondstand verandert, waardoor er een grotere kans bestaat op lispelen of slissen.

Ook blijven de tongspieren slap, wanneer de tong door het duimzuigen niet langer aangezogen wordt tegen het gehemelte.

Slikken

Lispelen en slissen kunnen echter ook het gevolg zijn van een nog onvoldoende ontwikkeld vermogen tot slikken. Als baby's slikken, houden ze de kiezen nog niet precies op elkaar, en drukken ze de tong tegen de tanden, in plaats van tegen het gehemelte. Kinderen oefenen hun tongspieren door steeds beter hun tong te gebruiken bij het slikken (dat wil zeggen: de tong strak tegen het gehemelte aanduwen, én tegen de bovenrand van de voortanden en de kiezen).

Problemen met slikken herken je als kinderen veel kwijlen, moeite hebben met kauwen, of de tong tussen de tanden doorduwen bij het slikken.

Oefeningen

Er zijn twee soorten oefeningen die u kunt doen met uw dochter:

  • het verschil leren horen tussen een 'goed' en een 'verkeerd' gemaakte S.
  • oefeningetjes voor de tongspieren: 'tandenpoetsen' met de tong, met je tong je neus aantikken, slingeren met de tong van links naar rechts, en (snel) klakken met de tong.

Succes!