15 april 2011 door Lizet van Ewijk
Onze dochter is 25 maanden. Bij woorden als "aan" en "uit" had ze eerst geen problemen, maar sinds een paar weken hapert ze bij deze woorden als ze die in zinsverband gebruikt. Bijvoorbeeld bij "Jasje aan" of "Lamp uit". Hoe kan dat?
De reden waarom uw dochter opeens moeite lijkt te hebben met woorden die ze een paar maanden geleden nog makkelijk leek te gebruiken, heeft alles te maken met de manier waarop kinderen hun eerste woordjes en zinnetjes leren uit te spreken. Ik zal dat uitleggen.
Vanaf hun 1e levensjaar beginnen kinderen hun eerste woordjes te gebruiken. Het produceren van die woorden wordt – meestal – voorafgegaan door het begrip ervan.
Tussen het 1e en het 2e levensjaar verwerven kinderen in een heel rustig tempo rond de 50 woorden. Dat zijn woorden of zinnetje die ze heel vaak horen, zoals papa, mama en bal (zelfstandige naamwoorden), maar ook woorden als op, klaar en uit (bijwoorden, voorzetsels, etc.).
Vaak leert een kind in die eerste periode zo'n 1 à 2 woorden per week. Maar ook korte zinnetje, zoals "Wat is dat?" kan het kind dan gebruiken. Voor heel jonge kinderen is dit echter geen echte 'zin', bestaande uit losse woorden, maar één (lang) 'woord'. Voor hen is Wat-is-dat dus van dezelfde orde als papa.
Rond de 18 maanden zien we bij veel kinderen dan ineens een enorme toename in het aantal woorden dat ze gebruiken. Dit wordt wel de 'vocabulair spurt' of 'woordenschat-explosie' genoemd.
Na deze grote toename in het aantal woordjes zien we dat kinderen gaan proberen die losse woorden te combineren. Bijvoorbeeld: "papa auto". Dit begint zo rond het 2e levensjaar. In deze periode krijgt het kind pas door dat losse woorden bepaalde rollen hebben in een zin, en dat woorden met elkaar gecombineerd kunnen woorden.
Het combineren van woorden tot zinnetjes is echter een hele opgave! De losse woorden die het kind vaak gebruikt, worden opeens een stuk lastiger in zinsverband. Daarnaast kunnen de 'zinnetjes' die het kind voorheen vaak gebruikte, ook opeens lastig worden. Het zinnetje wordt nu namelijk niet meer gezien als één woord, maar als een combinatie van verschillende woorden. Dit is dus de verklaring voor het verschijnsel dat u beschreef.
Naarmate uw dochter wat ouder wordt, zult u merken dat de woordjes er gaandeweg weer makkelijker uitkomen, ook in (korte) zinnetjes. Dat zullen eerst tweewoordzinnen zijn, wat vervolgens wordt opgebouwd tot langere zinnen van drie, vier, of vijf woorden.
Een mooi overzicht van de volgorde waarin kinderen de verschillende vaardigheden op het gebied van taal verwerven, vindt u in ons artikel Vanaf welke leeftijd leren kinderen voorzetsels?
