13 november 2009 door Nadia Eversteijn

Verhuizen naar Nederland - hoe moet dat met school als je kinderen geen Nederlands spreken? (6 en 16 jr)

We wonen in Spanje en gaan naar Nederland verhuizen. Nu zoek ik een geschikte school voor mijn zoon van 16 en mijn dochter van 6. Beiden zijn Spaanstalig.

Welke scholen in of rond Tilburg kunt u mij adviseren, zodat zij toch verder kunnen met school en tegelijk de Nederlandse taal leren? Eventueel met extra taallessen. Mijn zoon zit op het VMBO-niveau in de richting informatica.

Antwoord

Kinderen die naar Nederland komen maar nog geen (of te weinig) Nederlands beheersen, kunnen naar een zogenaamde 'schakelklas'. Daar leren ze alsnog voldoende Nederlands om het gewone onderwijs te kunnen volgen.

Er zijn aparte schakelklassen voor de basisschool en het voortgezet onderwijs. Hieronder zal ik over beide soorten wat meer vertellen.

Wat is een schakelklas?

Sinds het schooljaar 2006-2007 stelt het ministerie van Onderwijs geld beschikbaar aan gemeenten voor de invoering van zogenaamde schakelklassen voor basisschoolleerlingen. In alle grote steden zijn nu schakelklassen beschikbaar, en in 61% van de overige gemeenten. (Bron: Sardes, 2009.

Het woord 'schakelklas' is een overkoepelende term voor allerlei verschillende vormen van intensief Nederlandse-taalonderwijs. Schakelklassen zijn bedoeld voor zowel allochtone als autochtone leerlingen met een Nederlandse-taalachterstand.

Overigens kom je naast schakelklas ook nog wel andere termen tegen

voor het taalonderwijs aan basisschool-kinderen die nog geen Nederlands beheersen. Zoals: opvang neveninstromers, centrale opvang neveninstromers, instroomgroep, en taalschool. Dat laatste is zoals het in Tilburg genoemd wordt.

Allerlei varianten

In welke vorm (of vormen) een gemeente dit soort onderwijs aanbiedt, wordt doorgaans beslist in overleg tussen gemeenten en schoolbesturen. Er bestaan inmiddels voltijd-, deeltijd- en 'verlengde schooldag'-varianten van de schakelklas.

Ook de leeftijd van de doelgroep kan verschillen. Een veel voorkomende vorm is de schakelklas die zich richt op de kleuterbouw (groep 1 en 2).

Een andere vorm is de zogenaamde kopklas. Die richt zich op (oudere) leerlingen die ná groep 8 een 'disharmonisch profiel' laten zien. Dat houdt in dat hun Nederlandse-taalprestaties laag zijn, maar hun andere prestaties en/of intelligentie niet. Na het volgen van een jaar kopklas stijgt hun schooladvies vaak aanzienlijk.

Onderinstromers en neveninstromers

Er zijn twee soorten leerlingen:

  • onderinstromers zijn kinderen die bij het begin beginnen. Dus: kinderen die op 4- à 5-jarige leeftijd aan het Nederlandse basisonderwijs beginnen;
  • neveninstromers zijn kinderen die halverwege starten. Dus: kinderen die 6 jaar of ouder zijn als ze het Nederlandse onderwijs binnenkomen (en korter dan een jaar in Nederland verblijven).

Sommige schakelklassen richten zich alleen op onderinstromers, andere alleen op neveninstromers, en weer andere mixen beide groepen.

Onderinstromers doen over het algemeen gewoon 8 jaar over het basisonderwijs, neveninstromers vaak een jaar langer (omdat die laatsten ongeveer een jaar nodig hebben om zich na emigratie de nieuwe taal eigen te maken).

Voor uw 6-jarige dochter komt het er dus op neer dat u via de gemeente Tilburg op zoek moet naar een schakelklas, waarbij u aangeeft dat het om een neveninstromer gaat.

Internationale schakelklas (12-18 jaar)

Voor leerlingen in de leeftijd van het voortgezet onderwijs bestaan er internationale schakelklassen (ISK's). Die zijn alleen bestemd voor neveninstromers, zoals uw zoon.

Het ISK-onderwijs duurt – afhankelijk van het taalniveau van de leerling – 6 maanden tot 2 jaar. Het is mogelijk dat leerlingen naast de uren in de ISK ook reguliere lessen volgen.

Kleine groepen, grote sprongen

Wat alle schakelklassen gemeen hebben, is dat het onderwijs wordt gegeven in kleine groepen (denk aan 8 tot 12 leerlingen). Naast de grote aandacht voor het Nederlands, kunnen ook rekenvaardigheden en de aansluiting op de zaakvakken aan de orde komen.

Door de kleine groepen, de vaak gespecialiseerde leerkrachten, en de intensieve aandacht voor de leerlingen, gaan kinderen in schakelklassen vaak met grote sprongen vooruit.

Voor meer informatie, zie: www.schakel-klassen.nl.

Ik wens uw Spaanse schakelaars alvast veel succes!