2 november 2001 door Jeroen Aarssen
Mijn 7-jarige, dyslectische zoon heeft recentelijk een IQ-onderzoek gehad (uitslag nog niet bekend). Ik ben Nederlandse en mijn man is Engels. Hoewel Nederlands in principe de voertaal is van ons huishouden, is onze zoon toch zeer vertrouwd met de Engelse taal en met de Engelse cultuur. Ik schat de verhoudingen 70-30 in.
Het Engelse aspect is op de test volledig genegeerd. Heeft dit invloed op de score?
Alvast bedankt voor jullie inzet.
Het antwoord op uw vraag luidt: nee. Het feit dat men geen aandacht heeft besteed aan de – gedeeltelijk – Engelse achtergrond van uw zoon heeft geen invloed op de score. In principe horen IQ-tests zo in elkaar te zitten dat ze onafhankelijk van iemands culturele achtergrond of talenkennis een betrouwbaar beeld moeten opleveren van de intelligentie. Er zijn weliswaar tests in omloop die voor sommige groepen niet helemaal eerlijk zijn, maar meestal worden die niet meer gebruikt.
Je moet bijvoorbeeld niet aan een pas in Nederland aangekomen vluchteling een IQ-test voorleggen met alleen maar vragen in het Nederlands. Dan meet je geen intelligentie, maar hooguit hoe goed (of hoe slecht) iemand Nederlands verstaat.
Soms zijn er cultureel bepaalde afwijkingen in een test. Een klassiek geval uit de toetswereld is de vraag welke kleur een banaan heeft. Volgens de scorelijst zou het juiste antwoord "geel" moeten zijn, maar op Jamaica eten ze bananen zodra ze groen zijn en in Azië pas als ze bruin zijn.
Terwijl ik mijn antwoord opschrijf, besef ik dat ik eigenlijk erg weinig informatie heb over de situatie.
Kreeg uw zoon een IQ-onderzoek omdat hij dyslectisch is? En waarom hebt u de indruk dat "het Engelse aspect" niet aan bod gekomen is? Vindt u dat er ook vragen over Engeland, of vragen in het Engels gesteld hadden moeten worden?
Dyslexie heeft niets te maken met intelligentie. Dat neemt overigens niet weg dat het wel "ergens in de hersenen" zit. In een Amerikaans onderzoek hebben ze bij pasgeboren kinderen (enkele uren na de geboorte) de reacties van de hersenen op geluids-impulsen vastgelegd. De hersengolven van de kinderen die later dyslectisch bleken, zagen er op de uitdraai meestal anders uit dan kinderen die later geen dyslexie ontwikkelden.
Tegenwoordig is dyslexie een veel groter probleem dan vroeger. Dat is niet alleen zo omdat de diagnose veel sneller gesteld kan worden. In de wereld van nu, met zijn overvloed aan communicatiemiddelen, worden er hoge eisen gesteld aan leesvaardigheid. Daarom moet een dyslectisch kind goed worden begeleid, zodat het een redelijk niveau van spellen en lezen kan bereiken.
Er is overigens geen verband tussen tweetaligheid en dyslexie, en ook niet tussen tweetaligheid en intelligentie. Als een kind dyslectisch is, is het dat helaas in beide talen. En tweetalige kinderen zijn niet meer of minder intelligent dan eentalige kinderen.
