21 september 2000 door Paula Fikkert
Mijn dochter is gaan stotteren met 3 jaar (ze is nu 3½). De logopedist houdt zich met name bezig met gedragsveranderingen (aandachtig luisteren, niet onderbreken, aankijken, etc). Volgens een andere logopedist (vriendin oma) zou er sprake zijn van een taalontwikkelingsstoornis, waarbij het stotteren een symptoom is, en niet de hoofdklacht.
Hoe nu te handelen? Hoe komen we erachter wat er nu echt aan de hand is? Weet u de juiste verwijsadressen (bijvoorbeeld: afdeling Foniatrie van het ziekenhuis) en heeft u titels van boeken over dit onderwerp?
Onze zoon van ruim 4 praatte al heel vroeg. Hij heeft een ruime woordenschat en sprak altijd heel duidelijk. De laatste weken is hij echter erg gaan stotteren. Wat kan hiervan de oorzaak zijn?
Spreken is een uiterst complexe activiteit, vooral voor kinderen, die nog bezig zijn de verschillende componenten van de taal onder de knie te krijgen.
Als een kind iets wil zeggen, moet het eerst bedenken wát het wil zeggen. Bij die begrippen moet het kind dan de juiste woorden zoeken. De woorden moeten in de juiste volgorde worden gezet, zodat het een grammaticaal correcte zin oplevert. Bovendien moeten die woorden de juiste vorm hebben (enkelvoud/meervoud, werkwoordstijd, etc). Vervolgens moet het kind alle articulatoren (lippen, tong, zachte deel van het gehemelte, etc.), op de juiste manier aansturen, zodat de zin ook goed wordt uitgesproken. En dit alles moet in een mum van tijd gebeuren. Dit vereist een nauwkeurige planning van de verschillende deelprocessen.
Zolang kinderen in één-woordszinnen spreken, valt het nog wel mee met de planning. Maar zodra ze leren om meerdere woorden te combineren in een zin, en daarna meerdere zinnen in een verhaal, is de rol van de planning natuurlijk veel groter.
Vooral als de deelprocessen niet gelijk opgaan in de ontwikkeling, levert dat plannen wel eens moeilijkheden op. Veel kinderen gaan dan hakkelen (in halve zinnen spreken) en sommige kinderen gaan stotteren.
Stotteren komt bij veel kinderen voor in de leeftijd van 3 tot 7 jaar. Het stotteren geeft uiting aan het feit dat het kind nog niet kan zeggen wat het wil zeggen. Vaak is dit stotteren tijdelijk, en gaat het over zodra het kind beter leert plannen, of de deelcomponenten beter beheerst. Hoewel hakkelen ook bij volwassenen nog wel voorkomt (een van hen dankt zijn bijnaam er zelfs aan), verloopt de planning daar normaal gesproken automatisch.
Stotteren is dus meestal een spraakstoornis (een probleem dat bij het spreekproces optreedt) en geen taalstoornis (omdat het niet om kennis van de taal gaat).
Dat is kennelijk ook de visie van de logopedist bij wie de dochter uit Vraag 1 nu behandeld wordt. Waarom de met oma bevriende logopedist meent dat hier sprake is van een taalontwikkelingsstoornis, is mij niet duidelijk. De vraagsteller vertelde ook niet hoe het met haar taalontwikkeling staat. Als die verder normaal is (normaal begrip, normale woordenschat, normale zinsbouw), dan is het waarschijnlijk een kwestie van geduld. Dat zal zéker het geval zijn bij de zoon uit Vraag 2, wiens taalontwikkeling gewoon goed verloopt.
Als het stotteren blijft aanhouden, of wanneer bij welke ouder dan ook ongerustheid bestaat over de taal van hun kind, is doorverwijzing naar een logopedist of stottertherapeut aan te raden.
Succes!
