1 januari 2000 door Jeroen Aarssen
Wij hebben een dochter van 3 maanden. We willen haar graag tweetalig opvoeden (Turks en Nederlands), maar mijn man en ik praten tegen elkaar altijd Nederlands. Hoe kan onze dochter toch goed Turks leren?
Mijn zoon en dochter zijn beide 2 jaar oud. Mijn man is Turk en spreekt altijd Turks met hen. Ik ben Nederlandse en spreek Nederlands met hen. Onze gezamenlijke taal is Nederlands. (Ik spreek geen Turks maar versta wel veel). Tot nu toe is het geen probleem. Ze begrijpen ons allebei.
Het onderscheid tussen de talen is er nog niet. Ze combineren Turks en Nederlands als ze mij iets vragen of vertellen. Ze kiezen gewoon het gemakkelijkste woord. Ik begrijp de vragen wel en herhaal ze in het Nederlands. Ik vraag me af wanneer ze kunnen begrijpen dat het om twee verschillende talen gaat (en het per ouder verdelen). Als ze 2½ jaar oud zijn, gaan ze naar de peuterspeelzaal. Misschien zal het dan wel problemen geven omdat de juf geen Turks verstaat.
Deze week behandel ik twee vragen over een vergelijkbare situatie, met hetzelfde taalpaar (Turks en Nederlands).
Voor de moeder van vraag 1: uw dochter kan Turks leren wanneer ze ook daadwerkelijk Turks hoort. Uw man is degene die voor de Turkse "input" moet zorgen. Daarmee kiest u voor de één-ouder-één-taal-strategie: u praat consequent Nederlands en uw man Turks tegen uw dochter. Voor meer informatie hierover, zie:
Opnieuw tweetaligheid -- welke methode? OPOL of ML@H?.
Wanneer u uw dochter vanaf jonge leeftijd in contact brengt met beide talen, zal ze beide talen gaan gebruiken. Nederlands zal waarschijnlijk een iets dominantere rol gaan spelen, vooral omdat het de taal is waarin de ouders met elkaar praten.
Factoren die mede bepalen hoe het Turks zich ontwikkelt, zijn bijvoorbeeld de mate waarin u als moeder Turks kunt verstaan en de hoeveelheid "Turks in huis" (zoals Turkse televisie, of Turkse familie en kennissen). Zowel de kwantiteit als de kwaliteit van het taalaanbod bepalen de taalontwikkeling.
Voor de moeder van vraag 2: jonge tweetalige kinderen mengen aanvankelijk hun talen. De leeftijd waarop ze beide talen afzonderlijk gaan gebruiken is drie jaar of later. Maar maakt u zich geen zorgen als ze op hun derde verjaardag nog Turks en Nederlands mengen: het is een gradueel proces en niet alle kinderen zijn gelijk.
Uw consequente reactie wanneer uw kinderen u in het Turks toespreken is precies goed: door de vraag te herhalen in het Nederlands kunt u hen op een natuurlijke manier bewust maken van het feit dat het twee verschillende talen zijn, die in verschillende situaties gebruikt worden.
Op veel peuterspeelzalen hebben de juffen en meesters tegenwoordig ervaring met kinderen met een niet-Nederlandse taalachtergrond. De ervaring leert dat jonge tweetalig opgevoede kinderen, wanneer ze niet begrepen worden in de ene taal, in staat zijn alternatieven te geven in de andere taal.
Het is wel zaak om aan de juf uit te leggen hoe de taalsituatie bij u thuis is. U krijgt dan vanzelf een idee hoe haar houding is ten opzichte van meertaligheid. Mocht zij vinden dat tweetaligheid een "probleem" is en dat het Turks "onnodige ballast" is, dan is het aan te raden om uit te zien naar een peuterspeelzaal waar men positiever tegenover tweetaligheid staat.
Çok basarilar!
