1 januari 2000 door Maaike Verrips

Opnieuw tweetaligheid -- welke methode? OPOL of ML@H?

Wij voeden ons bijna 2-jarig zoontje tweetalig op met het 'OPOL'-model (one person one language). Ik praat in het Zweeds met hem en mijn vriendin in het Nederlands. Een andere methode is de 'ml@h' (minority language at home). Dat zou van toepassing zijn als mijn vriendin ook in het Zweeds met hem zou praten. Mijn vraag is of jij onderzoeken kent waarbij deze twee modellen vergeleken worden.

Ik ben sinds een tijd abonnee op een internationale mailinglist voor ouders die hun kinderen meertalig opvoeden. In de maand december heb ik daar een enquête gehouden met vragen over welk model men gebruikt, of de kinderen het ene taal beter beheersen dan het andere, hoe goed de ouders elkaars talen beheersen, enz. Ik kreeg antwoord van 61 families en ik heb net de resultaten aan de groep gepresenteerd. Nu ben ik nieuwsgierig geworden naar wat echte wetenschappers over deze materie zeggen. Kun je me literatuur en/of artikelen aanbevelen?

Antwoord

De twee modellen die je noemt, OPOL en ML@H, zijn in dit deel van de wereld
de twee modellen die worden aangeraden voor het meertalig opvoeden. Het zal je waarschijnlijk verbazen om te vernemen dat 'echte wetenschappers'
geen systematisch vergelijkend onderzoek hebben gedaan naar het succes van die twee methodes. Hieronder zal ik aangeven hoe dat komt.

Veel factoren

Dat er geen systematisch onderzoek is gedaan, heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat er erg veel factoren zijn die de tweetalige ontwikkeling beïnvloeden. Het model dat de ouders thuis hanteren is daar maar een van. Andere belangrijke factoren zijn bijvoorbeeld of meertaligheid in de omgeving van het kind de norm is, welke verwachtingen de ouders hebben over het toekomstig gebruik van beide talen, en de
status van de minderheidstaal.

Om van dat laatste een voorbeeld te geven: de meeste Nederlanders denken positiever over een tweetalige opvoeding Nederlands-Engels dan over een tweetalige opvoeding Nederlands-Berber. Dat heeft natuurlijk ook zijn weerslag op de kinderen die met die talencombinaties opgroeien.

Soms geen vrije keus

Verder is het kiezen van het ene of het andere model natuurlijk niet altijd een vrije keus. Je kunt bijvoorbeeld alleen voor ML@H kiezen als beide ouders de minderheidstaal goed genoeg spreken om er een kind in op te voeden. Je kunt dus niet zomaar vergelijken of het ene opvoedingsmodel betere resultaten geeft dan het andere, omdat de twee modellen door verschillende groepen ouders gekozen worden.