2 maart 2000 door Jeroen Aarssen
Mijn oudste zoontje (2 ½) maakt wel hele zinnen maar gooit Engels en Nederlands door elkaar. Tot welke leeftijd is dat normaal?
Hij gebruikt ook vaak het eerste woord dat hij geleerd heeft, en heeft moeite om hetzelfde woord in de tweede taal te leren. Is dat omdat hij de twee talen als één geheel ziet? Zo zal het altijd 'Big hug en kusje' zijn voor het slapen gaan, al weet hij inmiddels wel wat 'knuffel' betekent.
Is het goed om hem zowel Engelse als Nederlandse kinderprogramma's te laten kijken? Ik ben zelf Nederlandse; mijn man is Canadees.
Het is niet eenvoudig om een leeftijd te noemen waarop tweetalige kinderen beide talen niet langer door elkaar gooien. Het is een geleidelijk proces, en op jonge leeftijd kunnen kinderen enorm van elkaar verschillen. Maar: gemiddeld kunnen kinderen op drie-jarige leeftijd onderscheid maken tussen de twee talen.
Alle tweetalige kinderen beginnen met het door elkaar gebruiken van hun twee talen. In gezinnen waar elke ouder de eigen taal gebruikt, is dat ook niet vreemd. Papa zegt dingen als "big hug", en mama heeft het over "kusje". De woorden die het eerst worden aangeboden zijn in de regel ook de eerste die het kind gebruikt. In die eerste fase denkt het kind inderdaad dat beide talen één geheel zijn.
Vanaf ongeveer 24 maanden begint een kind door te krijgen dat er twee verschillende talen in huis zijn. Steeds vaker zal hij de ene taal met papa en de andere met mama gebruiken. Maar af en toe komt hij nog tot de ontdekking dat er in zijn papa-taal bepaalde woorden ontbreken die hij aanvult met een mama-taal-woord. Het gevolg is, nog steeds, een mix van beide talen, maar er is enige vooruitgang.
Intussen leert het kind dat er naast "big hug" en "kusje" ook woorden als "knuffel" en "kiss" bestaan. Geleidelijk worden de ontbrekende gedeeltes in beide talen opgevuld.
Later, na de derde verjaardag, zal dat proces zijn afgerond: het kind weet heel goed dat er twee talen zijn, elk met eigen woorden en constructies, en elk met eigen situaties waarin ze worden gebruikt. Hij zal ze nauwelijks meer mengen.
Toch zie je dat tweetalige kinderen die heel goed twee talen beheersen, min of meer bewust hun talen blijven mengen. Dit wordt "code-wisseling" genoemd.
Dat doen ze vaak om aan te geven dat ze behoren tot een specifieke groep, met een eigen identiteit: namelijk die van de tweetalige. Wanneer de ouders beide talen goed spreken (en dus eigenlijk ook tweetalig zijn), is de kans groot dat code-wisseling voorkomt in het gezin als een alledaags verschijnsel. Voor een tweetalig gezin is er toch geen mooiere uitdrukking denkbaar dan "big hug en kusje"?
De televisie kan een uitstekend medium zijn waardoor uw kind zowel Nederlands als Engels hoort. En later, als hij eenmaal kan lezen, biedt de Nederlandse televisie met ondertitels ook een uitstekende kans voor (vooral Engels-Nederlandse) tweetaligen. Zijn wij in dit land niet bevoorrecht met dit soort "tweetalige televisie"?
