18 april 2008 door Elise de Bree
Mijn tweelingdochter van 3½ jaar praat erg onduidelijk. Haar woordenschat is voldoende maar ik merk dat anderen vaak moeite hebben haar te verstaan. Dit wordt voor een groot deel veroorzaakt doordat ze de V, de F en de combinatie SM niet kan uitspreken.
Ik vraag me af of het zinvol is om met haar naar een logopediste te gaan.
Om te beginnen: de klanken V en F waar uw dochter moeite heeft. Dat zijn
wrijfklanken (evenals S, Z, G en H). Veel kinderen hebben moeite met dit soort klanken. Uw dochter is daarin dus geen uitzondering.
Dan de combinatie SM, die ze vervangt door andere klanken. SM is een medeklinker-cluster, oftewel een combinatie van twee (of meer) medeklinkers. Het duurt even voordat dit soort combinaties verworven worden.
Aangenomen wordt dat kinderen vóór hun 4e verjaardag alle relevante klanken en klank-onderscheidingen verworven hebben. Van tweelingen weten we echter dat de ontwikkeling iets achterloopt.
Op zich is het dus niet opmerkelijk dat uw dochter van 3½, die de helft van een tweeling is, nog niet alle klanken beheerst.
Hieronder zal ik eerst ingaan op de klank-vervangingen die uw dochter maakt. Daarna zal ik antwoord geven op uw vraag of logopedie zinvol is in dit geval.
Tot ongeveer 3 jaar vervangen veel kinderen de wrijfklanken (waaronder de V en de F) door zogenaamde plofklanken (P, T en K). Een woord als
vies kan dan worden uitgesproken als "ties", bijvoorbeeld.
Uw dochter doet het anders. Die vervangt de V en de F door een andere wrijfklank, namelijk de G. Dat is opvallend, omdat de V en de F, die vóór in de mond worden gemaakt, vervangen worden door de G, die áchter in de mond wordt gemaakt. Dat komt niet zo vaak voor.
Het komt niet vaak voor maar het is wel verklaarbaar. In
vegen,
Vic en
smurf zítten namelijk al achtermedeklinkers (achtereenvolgens: de G, de K-klank en de R), wat de vorming van andere achtermedeklinkers kan 'oproepen', als het ware. We noemen dat 'assimilatie'. Het komt wel voor in kindertaalverwerving, maar meestal niet meer op 3½-jarige leeftijd.
Medeklinker-clusters aan het begin van een woord, zoals SM in
smurf of SN in
snoep, worden meestal later verworven dan losse medeklinkers. Bij
snoep gaat de ontwikkeling bijvoorbeeld vaak als volgt:
Noep > Soep > SLoep > SNoep
Aangezien uw dochter het woord
SMurf op dit moment uitspreekt als "SLurg", lijkt het erop dat ze in een vergevorderde verwervingsfase zit bij het aanleren van de combinatie SM, namelijk de een-na-laatste fase.
Los van het feit dat de klank-vervangingen van uw dochter op zich wel verklaarbaar zijn, en dat de cluster-verwerving zijn voltooiing lijkt te naderen, lijkt het me toch wel raadzaam om een logopedist of logopediste te raadplegen. Die kan van dichtbij vaststellen of het onduidelijke praten en de moeilijke verstaanbaarheid van uw dochter inderdaad veroorzaakt wordt door die vervangingen of eigenlijk door iets anders. Vervolgens kan er ook iets aan gedaan worden natuurlijk.
Succes!
