26 maart 2010 door Joanna Sandberg
We hebben twee zonen, van 10 en 14 jaar. Vader aanwezig in gezin. Ik werk twee dagen in de week. Als ze samen na school even een uur alleen zijn, hebben ze altijd ruzie en word ik regelmatig gebeld op mijn werk voor de oplossing... Die heb ik niet (en kan en wil ik ook niet geven) omdat ik er niet bij ben en omdat ze zelf verantwoordelijk zijn voor de goede sfeer.
Ik heb met ieder van hen apart gesproken, en we hebben gezamenlijk om de tafel gezeten. Hun gevoelens heb ik over en weer verwoord. En beiden hebben ze gezegd wat ze zo irritant van elkaar vinden.
De jongste wil als hij thuis komt heel duidelijk rust, en wil even niets doen en niet praten. Reageert vaak zijn boze bui af op zijn oudere broer, die zich dan weer afgewezen voelt, en 'een stank voor dank'-gevoel krijgt. Hij vindt ook dat er gelijk door zijn broer weer eisen gesteld worden, de oudste zit er dan ook vaak bovenop, verbaal en fysiek gaat hij in de weg zitten. De jongste schreeuwt dan letterlijk om rust, voelt zich gedomineerd, en vervolgens begint de scheldpartij.
De oudste bedoelt het goed, wacht heel vriendelijk na schooltijd op zijn broer (ik heb gezegd dat dit niet hoeft, omdat de jongste zelfstandig binnen kan komen). Voelt zich verantwoordelijk voor een goede thuiskomst en belt altijd heel lief naar mij als hij niet op tijd thuis is. Verveelt zich dan te pletter en wil dan gelijk van alles van zijn jongere broer, omdat die dan al even thuis is en klaar is met zijn huiswerk.
Bij conflicten komen ze regelmatig verhaal halen bij mij of Pa, maar al geruime tijd heb ik te kennen gegeven dat ze samen moeten praten en zeggen wat ze willen of irritant vinden van elkaar. Als ik mij ermee bemoei, krijgt ik uiteindelijk de schuld en daar pas ik voor. Bij heftige meningsverschillen probeer ik ieders gevoel wel te verwoorden en niet meer dan dat en tevens op hun eigen verantwoordelijkheid te wijzen.
Fysiek loopt het gelukkig niet uit de hand. Ook benoem ik al die keren wanneer het gezellig is samen: "jullie kunnen het", om dit vooral maar niet te vergeten. Verder kan ik er niet meer aan doen dan het los te laten en hopen dat het beter gaat en vooral overgaat.
Maar het blijft wringen en de gedachte bij de jongens is inmiddels: "Oh-oh, het is weer moeders werkdag". De jongste probeert nu zoveel mogelijk bij iemand anders te spelen, ik vermoed dat hij een beetje bang begint te worden en het "thuisfront" wil vermijden. Dat is vervelend. Heeft u nog verdere tips?
Volgens mij heeft u al veel voor uw zonen gedaan om de ruzies te stoppen: met ze praten, gevoelens verwoorden, u laten bellen, etc. en toch blijft het inderdaad wringen. De jongens krijgen ruzie en u of uw man worden erbij gehaald. Het is zo langzamerhand een vast patroon geworden. Je zou ook nog eens bijna schuldgevoelens gaan krijgen, als je twee dagen werkt, en je zonen doen dan zo vervelend in dat ene uurtje dat ze samen thuis zijn...
Hieronder zal ik aangeven wat er volgens mij aan de hand is, en wat je eraan zou kunnen doen.
Wat mij wel opviel, is dat u vertelde dat uw oudste zoon het goed bedoelt, dat hij heel vriendelijk na schooltijd op zijn broer wacht, dat hij zich verantwoordelijk voelt, en dat hij altijd heel lief naar u belt als hij niet op tijd thuis is.
Bij uw jongste zoon gebruikt u dat soort woorden niet, wat mij het gevoel geeft dat u uw oudste zoon, om de een of andere reden, in bescherming neemt. Want hoezo bedoelt hij het goed? En is het wel zo vriendelijk van hem dat hij na schooltijd op zijn broer wacht, terwijl u gezegd heeft dat dat helemaal niet hoeft? Dat betekent toch dat hij niet naar u luistert? Uw jongste zoon kan zelfstandig thuiskomen, en wil rust, dus uw oudste hoeft zich niet verantwoordelijk te voelen voor zijn "goede thuiskomst" (wat u daarmee bedoelde begreep ik overigens niet goed.) En hoezo belt hij "altijd heel lief" naar u, terwijl u werkt? Bij mij wekt dat vooral de indruk dat hij bij u om aandacht vraagt.
Ook krijg ik het idee dat uw oudste zoon niet de grenzen van zijn jongere broer lijkt te respecteren. Oudste kinderen zijn vaak bazig en dominant tegenover hun jongere broers of zusjes, en die jongere broers en zussen hebben daar geen zin in. U vertelde dan ook: "De jongste schreeuwt letterlijk om rust, voelt zich gedomineerd, en vervolgens begint de scheldpartij."
De kern van het probleem lijkt mij dat uw jongste zoon na school even met rust gelaten wil worden. Mogelijk komt hij boos, chagrijnig of moe uit school, maar zijn oudere broer kan het niet laten om zich te bemoeien met zijn jongere broertje.
De jongste moet natuurlijk niet zijn boosheid op zijn broer afreageren, en zeker niet als hij met rust gelaten wil worden. Ook gaat de jongste dan schelden, maar hij voelt zich terecht gedomineerd door zijn broer. Maar waaróm laat de oudste zijn broertje niet met rust? Is dit misschien omdat hij zich te pletter verveelt en hij dan wil dat zijn broertje zijn verveling oplost? Liever ruzie dan verveling...? Ik ben ook heel benieuwd wie van hun tweeën u het meeste belt voor hulp, wanneer er ruzie is...
Op zich vind ik het helemaal geen slechte oplossing van uw jongste zoon om na schooltijd naar een vriendje toe te gaan. Ik denk niet dat hij bang aan het worden is, maar dat hij gewoon geen zin heeft in het geruzie met zijn broer.
Ik besluit maar een paar tips.
Wat kunt u doen?
1. Praat er nog eens over met ze. Doe dat eerst – samen met uw man – met beide zonen apart, en daarna gezamenlijk.
2. Bespreek met uw jongste zoon dat hij niet zijn boze buien moet uitleven op zijn broer.
3. Bespreek met uw oudste zoon hoe hij kan leren om zijn broer met rust te laten, en hoe hij kan leren om te luisteren naar u (namelijk dat hij niet verantwoordelijk is voor zijn broer). En – heel belangrijk – wat hij zelf kan doen om zich niet te vervelen.
Praat ook met hem over een eventuele jaloersheid op zijn broer, en over zijn eigen sociale leven. Waarschijnlijk speelt er toch ook jaloezie mee in de ruzies tussen de broers, en die jaloezie lijkt te gaan om de aandacht van de ouders (met name een daarvan, namelijk u). Daarnaast heb ik het gevoel dat uw oudste zoon jaloers is op zijn broer. Heeft hij zelf geen vrienden om naar toe te gaan? Hij is tenslotte al 14 jaar en een puber. Komt hij misschien niet goed mee met leeftijdgenoten? Heeft hij geen aansluiting?
4. Vraag aan de mentor van uw oudste zoon hoe het op school gaat, met name sociaal.
5. Bespreek met z'n allen wat er nog voor constructiefs te doen valt. Bijvoorbeeld dat beide jongens naar een vriend of een club gaan, en hoe je elkaar kunt respecteren. Je zou kunnen afspreken dat iemand die op zijn eigen kamer zit, met rust wordt gelaten.
6. Spreek spelregels af voor als er iets misgaat en u gebeld moet worden. Bijvoorbeeld dat u wel gebeld mag worden, maar dat degene die belt dan alleen over zijn eigen gedrag mag vertellen.
7. Overweeg het uitdelen van huishoudelijk taken (keuken opruimen, afwasmachine uitruimen, boodschappen doen, etc.) voor het uurtje dat er geen ouders zijn, zodat de jongens allebei iets te doen hebben.
8. Maak duidelijke afspraken en noteer de regels die jullie met z'n allen bedacht hebben. Hang het papier met de regels op een plek waar je er altijd makkelijk bij kunt, bijvoorbeeld aan de binnenkant van een kast in de eetkamer.
Veel succes!
