31 juli 2001 door Paula Fikkert
Onze zoon van 3½ jaar laat de eerste letters van de woorden weg of vervangt ze door andere letters. Voorbeelden: offie (koffie), oodje (broodje), naar (klaar), oed (goed), eien (kleien). Hij doet dit consequent. Hij kan de klanken overigens wel uitspreken.
De eerste woorden van kinderen bestaan meestal uit een medeklinker plus een klinker, zoals
poe voor
poes, en
ka voor
klaar. De slotmedeklinkers worden in het begin vaak weggelaten, vooral als het neusklanken (N, M, NG) zijn, of de L en de R. Begin-medeklinkers daarentegen worden veel minder vaak weggelaten, al komt ook dat voor.
De medeklinkers die het meest worden weggelaten aan het woordbegin, zijn de wrijfklanken (V, F, S, Z, en G) plus de L en de R. Vaak worden ze ook vervangen door een H of een plofklank (P, T, K, B, D). Zo wordt een woord als
vis door sommigen kinderen uitgesproken als
is. Andere kinderen zeggen
tis,
pis, of
his. Bij de uitspraak
oed voor
goed van uw zoon wordt de wrijfklank weggelaten. Vaak kunnen diezelfde kinderen de V of de G wél uitspreken in woorden als
geven en
mag ik.
Wat de andere voorbeelden van uw zoon bijzonder maken, is dat ook plofklanken (P, T, K, B, D) aan het woordbegin weggelaten worden:
| koffie | -> | offie |
| kleien | -> | eien |
| klaar | -> | naar |
| broodje | -> | oodje |
Dit is ongebruikelijk. De meeste kinderen zouden er achtereenvolgens
poffie,
keien,
ka en
boodje van maken.
Op grond van de 5 voorbeelden die u geeft, kan ik natuurlijk geen analyse geven. Het is mij bijvoorbeeld niet duidelijk of uw zoon wel de eerste klanken van woorden als
papa,
poes,
thee en
taart goed uitspreekt. Veel kinderen hebben meer moeite met de K, dan met de andere plofklanken. Het zou kunnen zijn dat een K aan het woordbegin uw zoon problemen oplevert en daarom wordt weggelaten, in plaats van vervangen door een andere plofklank.
Van de woorden die beginnen met een cluster van medeklinkers (
kl,
br) zou het interessant zijn om te weten of uw zoon in een eerdere fase wél een plofklank heeft gerealiseerd.
Sommige kinderen laten namelijk het volgende ontwikkelingspatroon zien voor beginclusters. Eerst zeggen ze alleen de plofklank: broodje - boodje. Daarna proberen ze alleen de tweede klank R. Omdat de R vaak problemen oplevert, wordt die regelmatig vervangen door L, H of N, zoals de realisatie van
klaar als
naar door uw zoon. Soms wordt de R ook weggelaten, zoals bij
oodje voor
broodje.
Daarna proberen kinderen beide klanken te combineren. Een woord als
broodje wordt dan
broodje,
bloodje of
bwoodje.
Samengevat ziet de ontwikkeling er dan zo uit:
1. boodje
2. loodje, roodje, nootje, hoodje, ootje
3. broodje, bloodje, bwoodje
Het verdient dus aanbeveling nauwkeurig te kijken naar de uitspraak van klanken aan het begin van de woorden. Heeft uw zoon alleen problemen met de K en clusters van medeklinkers, dan kan het gaan om een normale ontwikkeling.
Zijn de problemen met plofklanken aan het woordbegin meer algemeen, dan kan het raadzaam zijn om hier met een arts of een logopedist over te spreken.
