2 maart 2007 door Christine Clement
Mijn dochter van bijna 3 jaar is laat gaan praten. Ze kan sommige woorden soms al langer uitspreken, maar gebruikt ze dan niet. Ze kon al zeker 4 maanden "oma" zeggen voordat ze dat woord ook echt ging gebruiken.
Soms is ze moeilijk verstaanbaar, zeker voor anderen. Ze begrijpt wel alles en is motorisch erg goed. Ze loopt al vanaf 11 maanden, en ze rent, springt, klimt, voetbalt en fietst al vanaf 2 jaar. Nu zegt iedereen (wij ook) dat dat een reden is waarom ze slechter praat. Maar geldt dat nog steeds?
Ze heeft moeite met bepaalde woorden: 'drinken' wordt bijvoorbeeld "tinken". Maar volgens mij is dat nog wel acceptabel op haar leeftijd. We horen toch elke dag nieuwe woorden.
Wat wel grappig is, is dat ze bij woorden die we niet begrijpen, een gebaar maakt. Het drinkgebaar bijvoorbeeld. En als ze vraagt of ze naar de visjes mag kijken, maakt ze tegelijkertijd met haar handen de beweging van een vis (zoals in het crèche-liedje).
Op de peuterspeelzaal maken ze zich langzamerhand toch zorgen. Op het kinderdagverblijf maken ze zich minder zorgen. De huisarts adviseert logopedie. Zelf heb ik het idee dat ze wat gemakzuchtig is. En de laatste tijd kan ze wel wat boos worden, als we haar niet begrijpen.
Is het goed om advies in te winnen bij een logopediste, of moeten we het nog even aankijken? We willen niet onnodig maar ook niet te laat actie ondernemen.
Eigenlijk stelde u drie vragen:
Hieronder zal ik al die vragen achtereenvolgens beantwoorden.
U vertelde dat uw dochter vlot is in haar motorische ontwikkeling. Inderdaad hoor ik vaak dat als een kind qua motoriek wat sneller is, de taal-ontwikkeling wat trager kan zijn (en andersom). Bij uw dochter lijkt dat echter niet aan de orde te zijn. Ik zal dat uitleggen.
Ik weet niet of het ooit wetenschappelijk is aangetoond, maar ik heb in mijn werk vaak gemerkt dat op een bepaald moment óf de motoriek óf de taal zich wat sneller ontwikkelt. Ondertussen gaat de ontwikkeling van het andere deel even wat trager. Vervolgens pakt het kind na een paar weken of maanden de draad weer op voor het deel dat er tijdelijk een beetje bij ingeschoten was. Zo krijg je een soort wipwap-effect, waarbij de ontwikkeling van de motoriek en de taal elkaar afwisselen.
Bij uw dochter is er – voor zover ik begreep – geen regelmatige 'inhaalslag voor taal' geweest. De wipwap blijft als het ware een beetje naar één kant hangen. Daarom denk ik niet dat haar late praten verband houdt met haar snelle motoriek.
Bepaalde woorden kan uw dochter nog niet goed uitspreken, zoals 'drinken', wat ze uitspreekt als "tinken". Dat is niet erg. Terecht schreef u dat het nog niet nodig is dat ze alle woorden al goed kan zeggen op deze leeftijd.
Sommige woorden kan ze juist wél goed zeggen, zoals 'oma', alleen doet ze dat (nog) niet. Ik neem aan dat u hiermee bedoelde dat ze dit soort woorden na kan zeggen als u ze voorzegt? De vraag is dan hoe dat mogelijk is.
Als een kind een woord goed kan nazeggen, betekent dat nog niet automatisch dat het kind dat woord ook werkelijk beheerst, oftewel begrijpt en op het juiste moment kan gebruiken. Het zijn verschillende dingen, net zoals het quasi-praten van een papegaai en het echte praten van een mens verschillende dingen zijn.
Dat neemt echter niet weg dat goed kunnen nazeggen wel degelijk positief is. Je kunt er dan meestal vanuit gaan dat:
Uw dochter begrijpt al veel, vertelde u, maar ze wordt boos als u haar
niet begrijpt. Desnoods gebruikt ze zelfs gebaren om te communiceren. Dat zijn twee redenen waarom ik denk dat je bij uw dochter niet van gemakzucht kunt spreken. Ze laat op háár manier duidelijk merken dat ze graag met u en anderen wil praten. Maar misschien vindt ze het nog wel moeilijk.
Juist vanwege die boosheid adviseer ik om toch eens bij een logopedist langs te gaan voor advies. Uw dochter kan zich namelijk gefrustreerd gaan voelen als ze niet goed begrepen wordt, wat nadelig kan zijn voor haar emotionele ontwikkeling. Het kan zelfs tot gevolg hebben dat ze het op een gegeven moment niet prettig meer vindt om te praten.
Kortom: toch maar even een afspraak maken bij een logopediste. Die zal de spraak-taalontwikkeling van uw dochter bekijken en u verder adviseren. Veel succes ermee!
