1 januari 2000 door Joanna Sandberg
Mijn dochter is drie jaar en kan zichzelf niet vermaken. Ze heeft voldoende speelgoed, waarvan meer dan de helft weggeborgen is. Maar ze speelt niet en vraagt continu aandacht. Ik probeer haar te stimuleren door eerst een korte tijd met haar samen te spelen. Dit is al heel erg lang gaande, ca. anderhalf jaar.
Als er peuters van haar leeftijd op visite zijn, weet zij zich wel met die leeftijdsgenootjes te vermaken. Dit geldt ook voor de tijd die zij doorbrengt op de peuterzaal.
Is het normaal dat een driejarige thuis de gehele dag maar een beetje rondhangt en niet weet wat te doen? Waar moet ik de stimulans zoeken? Moet ik haar de hele dag vermaken c.q. aandacht schenken?
U vertelde dat uw dochtertje van drie jaar zichzelf niet kan vermaken. Kinderen van die leeftijd kunnen ook maar een korte tijd alleen spelen in de buurt van hun vader of moeder. Wel kunnen zij dat gedurende de dag verscheidene malen.
Wat is er nu aan de hand dat uw dochter dat niet kan? Zij kan spelen, want zij doet dat wel met andere kinderen. Alleen spelen is natuurlijk wat anders, en moet in zekere zin geleerd worden. Het ene kind kan het ook van nature wat makkelijker dan het andere.
Ik denk dat het volgende mogelijk het geval is in uw situatie. Waarschijnlijk heeft u, en maakt u, op een dag alle tijd voor uw dochter. Kinderen vinden het heerlijk om aandacht te krijgen en bezig gehouden te worden door hun moeder of vader en raken daar ook aan gewend.
Als het al lang gaande is, en bij u is dat al anderhalf jaar, wordt het kind voor haar vermaak afhankelijk van de volwassene en dat is vaak de moeder. Want ongemerkt neem je als moeder de kleine verantwoordelijkheden over die het kind zelf moet leren. Ik bedoel daarmee dat je als volwassene dan toch zorgt dat het spelen leuk is en blijft door kleine frustraties voor het kind weg te nemen. Zoals bijvoorbeeld het op tijd redden van een toren blokken die gaat omvallen, of door er voor te zorgen dat de emmertjes water aldoor gevuld zijn, etc.
Als uw dochter dan alleen 'moet' gaan spelen, dan merkt ze dat zij minder kan dan in het samenspel met u, en dat geeft haar dan minder zelfvertrouwen waardoor ze snel om hulp gaat vragen.
Hoe moet u uw dochter gaan leren om alleen te spelen? Deze klus is niet gemakkelijk te klaren. Ik raad u aan om met uw dochter te gaan praten dat u het anders gaat doen. Het is ook belangrijk dat u er de tijd voor neemt en tevreden bent met kleine stapjes. U kunt beginnen met tien minuten met haar te spelen, en haar dan tien minuten alleen te laten spelen in uw buurt, eventueel met behulp van een kookwekker.
In het begin zal uw dochter waarschijnlijk hevig protesteren als u niet met haar gaat spelen. Probeer u daar niets van aan te trekken en ga door met uw bezigheden. Wanneer uw dochter gaat huilen, zeuren of dreinen, zet u haar op 'de huilplek'. Dat kan de bank of een stoel zijn. Als ze stopt met huilen mag ze weer gaan spelen tot de tien minuten vol zijn.
Het is heel belangrijk dat wanneer zij alleen speelt u haar vaak zegt hoe fijn u dat vindt. U kan haar wel met woorden ondersteunen wanneer ze even niet weet verder te gaan in haar spel, maar u moet het probleem niet voor haar oplossen. Haar zelfvertrouwen en zelfstandigheid zal dan groeien doordat ze zelf ontdekt wat haar mogelijkheden zijn.
Nadat ze ongeveer 10 minuten gespeeld heeft, geeft u haar veel complimenten en kunt u wat samen met haar gaan doen, zoals samen wat drinken, of boodschappen gaan doen. Ook vinden kinderen het van die leeftijd leuk om te helpen, bijvoorbeeld tijdens het koken kan zij in een kommetje roeren, of samen de was opvouwen, etc.
De tijd van 10 minuten dat uw dochter alleen moet spelen kunt u langzaam uitbreiden. Echter, op die leeftijd kunnen kinderen hoogstens een half uur tot drie kwartier alleen spelen.
Tips:
- U kunt een vaste dagindeling maken, zodat uw dochter in de loop der tijd weet waar zij aan toe is. Dit is misschien wel erg saai, maar in het begin kan het u en uw dochter goed helpen. Na een tijd kunt u uw dagindeling natuurlijk weer loslaten. U wisselt op een dag de dingen die u zelf wil doen af met het samen spelen en samen dingen doen met uw dochter.
- Wissel rustige spelletjes af met wat aktievere. Samen kleien, verfen, knippen en plakken vinden kinderen ook heel leuk.
- U kunt wat speelgoed verstoppen en het eerst samen gaan zoeken, en daarna uw dochter alleen laten zoeken.
- Uw dochter heeft veel speelgoed. U kunt elke dag een paar (niet te veel) 'nieuwe' speelgoedjes geven, en de oude weer even opbergen.
- Als u bijvoorbeeld wat alleen wil doen, kunt u het volgende zeggen: "Ik wil nu even de krant lezen, als ik klaar ben (10 minuten tot een half uur) en jij hebt gespeeld met de Duplo, dan zal ik je daarna een boekje voorlezen".
- Als uw dochtertje toch gaat huilen en zeuren, laat haar dan merken dat zij het niet leuk hoeft te vinden dat u even iets voor u zelf doet. Maar zeg haar wel dat u het huilen vervelend vindt, en dat ze op de 'huilplek' moet gaan zitten tot ze zonder huilen kan gaan spelen. Ga daarna door met waar u mee bezig bent, zonder haar aandacht te geven voor het negatieve gedrag. Als ze dan weer gaat spelen geeft u haar wel aandacht door haar complimenten te geven hoe leuk ze (alleen) speelt, en hoe fijn u dat vindt.
- Als ze lekker aan het spelen is, stoor haar dan niet, maar geniet van een afstandje.
- U kunt ook eens een kinder-CD opzetten terwijl uw dochter aan het spelen is.
Ik hoop dat u wat hebt aan de bovenstaande tips. Het is dus belangrijk dat u uw kind op een positieve wijze stimuleert om even alleen te spelen. U hoeft niet altijd meteen klaar te staan om haar wensen te vervullen, want het is ook belangrijk dat uw dochter leert om even te wachten tot u klaar bent.
