25 februari 2011 door Joanna Sandberg
Onze 8-jarige dochter is gediagnosticeerd met een middelmatige vorm van PDD-NOS (autisme). Helaas hebben wij 4 jaar moeten pushen om uiteindelijk vastgesteld te krijgen wat er met ons kleintje aan de hand is.
Sinds geruime tijd steelt ze. Vooral snoep (welk kind doet dat niet), maar tegenwoordig ook spulletjes bij andere kinderen, uit de klas, uit de winkel, en eigenlijk overal waar we komen.
Gesprekken met politie en de SBO [Speciaal Basisonderwijs - red.] waar ze zit, halen niet veel uit. Die weten ook niet goed hoe hiermee om te gaan. Haar eens een kwartiertje in een cel stoppen om haar zo te laten ervaren wat haar te wachten staat als ze doorgaat, of haar op laten halen door politie, vind ik een beetje eng, omdat ik nog niet goed weet wat voor impact dit op haar zal hebben (nachtmerries, angst voor de politie, en angst voor ons).
Ze krijgt gewoon zakgeld, krijgt doorgaans echt wel een snoepje of een koekje als het in huis is, en komt over het algemeen niets te kort. Als we haar vragen waarom ze het doet, is haar (gelogen) antwoord: "Weet ik niet", waarna we ook geen zinnig woord meer uit haar krijgen. Aan haar hele houding is te zien dat ze niet wil zeggen hoe of wat.
Waar kunnen we terecht? Ik voel er niets voor om over 3 of 4 jaar gebeld te worden met de mededeling dat ik haar van het bureau op kan gaan halen...
Ik ben geen autisme-specialist, dus over de PDD-NOS van uw dochter kan ik geen specifieke dingen zeggen. In z'n algemeenheid geldt echter het volgende:
Hieronder zal ik over deze dingen iets meer vertellen, en aangeven hoe u er het beste mee om kunt gaan.
Het geweten, oftewel het innerlijk besef van goed en kwaad, ontwikkelt zich in de loop der tijd 'in relatie tot de ander'. Het probleem bij kinderen met autisme is echter dat ze zich moeilijk in anderen kunnen verplaatsen.
Het vermogen om zich in te leven in anderen is dus gebrekkig ontwikkeld. Dat betekent dat een ASS-kind nog erg egocentrisch (vanuit zichzelf) reageert en niet kan voelen hoe vervelend het stelen voor de ander is. Daar komt bij dat (kleine) kinderen in het algemeen, en ASS-kinderen in het bijzonder, de neiging hebben tot onmiddellijke behoefte-bevrediging. Ze hebben moeite om hun behoeften uit te stellen.
Zoals gezegd vertonen kinderen die zich normaal ontwikkelen ook dit gedrag, maar dat past bij de kleuterleeftijd. Je zou dus kunnen zeggen dat uw dochter zich – wat het stelen betreft – gedraagt als een kleuter.
Je kunt er ook anders tegenaan kijken. U vertelde dat uw dochter tegenwoordig spulletjes van andere kinderen steelt, uit de klas, uit de winkel, en eigenlijk overal waar u komt. Het stelen vindt nu overal plaats.
Dat kan duiden op 'dwang'; een dwang om te stelen. En dwang zien we vaker bij kinderen met autisme. Hier moet uw dochter bij geholpen worden, anders zal het steeds erger worden.
Wat mij verbaasde, was dat u vertelde dat ze al geruime tijd snoep steelt, en dat u daarover zei: "Welk kind doet dat niet?" Dat klinkt nogal vergoelijkend. Ik vroeg mij af waarom u dat gedrag heeft toegelaten, en er niet meteen paal en perk aan heeft gesteld (of er niet eerder hulp voor heeft gezocht).
Een kind met PDD-NOS moet je juist heel duidelijk opvoeden, duidelijke grenzen bieden, en duidelijk (met veel herhaling) aanleren wat wel en niet kan. Voor een kind met PDD-NOS zijn veel dingen in het leven immers niet vanzelfsprekend en niet vanzelf duidelijk. Dat moet je allemaal uitleggen en begeleiden.
Je moet dus zeer consequent zijn in de opvoeding, maar wel liefdevol consequent. Daarom ben ik het helemaal met u eens dat u uw dochter vooral niet in een bedreigende situatie moet brengen, zoals haar mee laten nemen door de politie, of haar in een cel laten zetten. Dat is werkelijk een héél slecht idee. Dat soort acties zullen een averechtse werking op haar hebben en haar angst enorm versterken.
Mijn advies: ga snel hulp zoeken bij een autisme-specialist in uw omgeving. Adressen kunt u krijgen via de huisarts, of bij de persoon of instantie die uw dochter heeft gediagnosticeerd. Vraag ook om hulp en begeleiding thuis, zodat u in de thuissituatie wordt geholpen bij de opvoeding van uw dochter. Ik wens jullie succes en sterkte!
