15 september 2000 door Jeroen Aarssen
Mijn vraag betreft mijn zoontje van 27 maanden. Hij is het eerste jaar eigenlijk volledig Spaanstalig opgevoed. Mijn man en ik spraken Spaans, een broertje en zusje (van mijn mans eerdere huwelijk) spraken Spaans en al het bezoek sprak Spaans. Alleen op het kinderdagverblijf hoorde hij Nederlands. Mijn man is Colombiaans en ik ben Nederlandse. Na een jaar ben ik begonnen Nederlands tegen hem te spreken, hem voor te lezen etc. Zijn eerste woordje was Spaans, daarna heeft het heel lang geduurd voordat hij meer begon te zeggen dan papa en mama.
Sinds een paar maanden is het heel snel gegaan en spreekt hij nu al heel aardige zinnen... in het Nederlands. Toen hij een jaar en 4 maanden was, zijn het broertje en zusje (13 en 10) naar Spanje vertrokken.
Van het Spaans heeft mijn zoontje niet zo veel opgepikt, tenminste, hij spreekt het niet. Alleen enkele woorden zo nu en dan. Papa spreekt ook Nederlands met hem, hij wil graag zijn Nederlands verbeteren en durft met zijn zoontje wel te oefenen. Wij spreken onderling nog steeds Spaans. Vaak is er bezoek over de vloer dat ook Spaans spreekt.
Het probleem is dat zij eerst gewoon met hem spraken, nu echter denken ze dat hij het Spaans niet begrijpt, en daardoor gaan ze heel moeilijk doen tegen ons. Door vragen te stellen blijkt wel dat hij het Spaans goed begrijpt, maar hij antwoordt in het Nederlands, waardoor het gesprek stokt. Ik wil graag dat hij op een bepaald moment ook actief het Spaans gaat beheersen.
Hoe zal dit verder gaan? Als mijn man niet goed Nederlands tegen hem spreekt, zal dat dan erg nadelig zijn voor zijn taalontwikkeling? Heeft het zin als ik Spaans tegen hem spreek (ook al kijkt hij me nu vreemd aan als ik dat doe), bijvoorbeeld door hem voor te lezen in het Spaans of zo?
Probleem hierbij is dat het moeilijk is om aan Colombiaans-Spaanse boekjes te komen. Ik vind het namelijk wel erg belangrijk dat mijn kinderen in de toekomst ook Spaans zullen spreken. (Ik heb ook een dochtertje van vier maanden, zij zal al eerder met weinig Spaans te maken hebben, dus zal het voor haar nog moeilijker worden?)
Het is ieders recht om de taal te kiezen die hij of zij wil gebruiken. Ik wil me in de adviezen die ik aan ouders geef liever niet al te veel mengen in het familieleven. Toch moet me in uw geval iets van het hart. Ik denk dat het om verschillende redenen beter is dat uw man Spaans spreekt tegen de kinderen.
Het is prijzenswaardig dat uw man zijn Nederlands wil verbeteren, maar ik vrees dat het niet werkt als hij dat op uw zoontje uitprobeert. Zowel taallerende kinderen als volwassen tweede-taalverwervers maken namelijk gebruik van iets wat "monitoring" genoemd wordt: ze pikken informatie op die de gesprekspartner – soms bewust, maar vaker nog onbewust – geeft over de
kwaliteit van wat ze zojuist gezegd hebben.
Een kind zegt bijvoorbeeld: "Ik loopte op straat". Als de ouder dan zegt: "Oh ja? Liep je op straat?", dan kunnen kinderen op een gegeven moment gebruik maken van dit soort signalen om hun taal te verbeteren. Ook volwassenen die een tweede taal leren, kunnen veel opsteken van moedertaalsprekers. Bij u is het echter zo dat noch uw man, noch uw zoontje in staat zullen zijn elkaar van dit soort signalen te voorzien.
Een tweede reden is dat uit uw vraag overduidelijk blijkt dat u graag wilt dat uw kinderen behalve Nederlands ook Spaans gaan spreken. Uw man is als moedertaalspreker juist degene die daarvoor de sleutel in handen heeft. Natuurlijk kan niemand hem dwingen om Spaans te spreken tegen de kinderen, en het moet ook zeker geen geforceerde beslissing worden. Maar het zou wel helpen.
Zeker, u kunt uw kinderen ook helpen door Spaanse kinderboeken voor te lezen. Bij mijn weten is de Colombiaanse spreektaal anders dan die in Spanje, maar is de schrijftaal wel degelijk dezelfde. Misschien kunt u bij het Spaans cultureel centrum "Molinos de vientos" (Utrechtsedwarsstraat 13, Amsterdam) navragen waar er in Amsterdam Spaanse kinderboeken te verkrijgen zijn.
Ik wens u veel succes!
