28 mei 2010 door Joanna Sandberg
Ik ben erachter gekomen dat mijn zoontje (bijna 6) geregeld plast in andermans tuin of in een zandbak. Een tijd geleden heeft hij ook gepoept op de slaapkamer van iemand anders (bij het zusje van zijn vriendje). We hadden toen zoiets van: het is eenmalig. Ik hoorde wel eens van hem dat zijn vriendje in de tuin plast. Maar nu blijkt hij dat dus zelf te doen.
In eerste instantie loog hij er ook over. Nu zegt hij meteen "ja" als je hem vraagt of hij het weer gedaan heeft. We zijn de laatste keer dan ook flink boos geworden en hij heeft zelfs 'straf' gehad. Hij kijkt meteen heel schuldig (omdat hij weet dat het niet mag) en zegt dan dat hij het nooit meer zal doen. Maar de eerstvolgende keer dat hij weg is, doet hij het toch weer.
Hij speelt alleen bij dit vriendje. Bij anderen durft hij niet. Nu is het zo dat hij toevallig gisteren vroeg om bij iemand anders te spelen. Ik helemaal blij, in de hoop dat het nu een keer gaat lukken. Dat hij over zijn 'angst' heen komt. Maar nadat ik vanmorgen hoorde dat hij het gisteren toch weer gedaan heeft (buiten op straat in de zandbak) weet ik niet meer wat te doen.
Wat als hij dit overal gaat doen?? Eigenlijk zou ik dus wel willen weten waarom hij het doet (maar dat zegt hij niet). Maar meer nog: wat moeten wij als ouders doen:
- wat moeten we wel of niet zeggen?
- moeten we wel of niet boos worden?
- wel of niet straffen?
- wel of niet elders laten spelen?
Ik weet het niet meer. Ik vind het heel vreemd gedrag en heb ook geen idee waarom hij het doet, en of hij 't alleen maar doet als hij met dit vriendje speelt. Hij weet hoe erg wij het vinden, en dat ik er erg boos en verdrietig om kan worden.
Het is inderdaad vreemd en afwijkend gedrag, dat plassen en poepen op rare plekken. Uw zoontje doet iets wat op een negatieve manier opvalt, en hij verbergt zijn vreemde gedrag niet.
Hij is bijna 6 jaar, en ik neem aan dat hij op zich wel zindelijk is voor plassen en poepen want daar vertelde u verder niets over. Ook weet hij heel goed dat het niet mag wat hij doet, hij voelt zich schuldig, en hij bekent nu al heel snel dat hij het gedaan heeft.
Verder is hij ook angstig. U vertelde dat hij alleen bij een bekend vriendje durft te spelen. Dat is niet meer passend bij zijn leeftijd.
Als een kind al zindelijk was, maar een terugval heeft, ligt er meestal een onderliggend probleem aan ten grondslag. Zo'n terugval uit zich dan in 'ongelukjes', maar bij uw zoontje lijkt het bewuster te gebeuren. In dat laatste geval is er vaak sprake van autonomie-problemen en spanning.
Bij autonomie gaat het erom wat je als mens zelf kunt bepalen over je eigen leven. Kinderen hebben wat dat betreft nog maar geringe mogelijkheden, omdat ze alles moeten doen wat hun ouders zeggen. Ze kunnen daar ook moeilijk tegen in verzet komen, omdat ze het altijd tegen hun ouders afleggen (die fysiek sterker zijn, straf kunnen geven, enzovoorts).
Alleen plassen en poepen (en eten en drinken), daar hebben ze wél zelf controle over. Je kunt als ouders de bijbehorende spieren niet besturen, dat kunnen ze alleen zelf. Plassen en poepen en eten en drinken kunnen ze dus als 'wapen' gebruiken, als daar aanleiding voor is.
Uw zoon gaat in verzet en is daar heel koppig in, maar helaas op een manier die uiteindelijk niets positiefs voor hem oplevert.
Jullie interactie heeft waarschijnlijk – zonder dat u dat in de gaten heeft – een strijd doen ontstaan. Een strijd om de macht, en helaas kan dit een patroon worden. Deze strijd moet u heel snel stoppen, want u verliest hem altijd.
Het afwijkende gedrag van uw zoontje heeft een signaalfunctie. Hij geeft heel duidelijk aan dat het niet goed met hem gaat. Waarschijnlijk weet hij zelf (op zo'n jonge leeftijd) niet eens precies wát er niet goed gaat, laat staan dat hij dat zou kunnen verwoorden.
Je vraagt je dan af waarom hij dit nu door middel van plassen en poepen doet. Het kan een keer per ongeluk gebeurd zijn, dat hij opeens moest plassen of poepen, en dat hij daar veel aandacht door kreeg. Waarna hij dit gedrag is gaan herhalen.
Uw zoontje krijgt met dit gedrag in dus aandacht en daar is het elk kind, dus ook uw zoontje, om te doen. Niet bewust, maar op een onbewust, onbedoeld niveau.
Als kinderen op rare plaatsen gaan poepen, denken we ook altijd aan 'tegenstinken'. Dat is de poepvariant van 'tegenspreken', als je niet kunt tegenspreken met woorden, en als je niet goed kunt uitleggen wat er precies aan de hand is.
Tegenstinken komt vaak voor bij kinderen, ook als ze ongelukkig zijn en dat nog niet goed onder woorden kunnen brengen. Dan laten ze door hun gedrag blijken dat ze niet gelukkig zijn. Waarom hij niet gelukkig is, kan hij niet zeggen, maar ik ook niet, zoals u zult begrijpen. Daarvoor weet ik te weinig van hem en de situatie. Maar misschien kunnen de onderstaande vragen u op weg helpen.
U vertelde alleen iets over gedrag van uw zoon, maar verder niets over zijn ontwikkeling, de gezinsachtergrond, school, etc. Ik vraag me dus onder andere af:
Omdat ik dat allemaal niet weet, moet ik mij beperken tot een paar algemene adviezen.
Om te beginnen raad ik u sterk aan om niet meer boos te worden op uw zoon (negatieve aandacht is namelijk ook aandacht), maar om u snel aan te melden bij een poeppoli, of u door te laten verwijzen door uw huisarts. Zie o.a.: www.poeppoli.nl voor de poeppoli van het Amsterdamse AMC.
Voor een locatie dichter bij u in de buurt, in het oosten van het land, zie www.skbwinterswijk.nl, de website van het streekziekenhuis Koningin Beatrix in Winterswijk. Daar noemen ze het overigens de pipopoli (van pies en poep, afgekort tot pipo, wat ongetwijfeld ook als grappige verwijzing naar de kindervriend Pipo bedoeld is).
Waarschijnlijk is er geen onderliggend medisch probleem, maar het is toch goed om dat uit te laten zoeken. Bovendien zijn er op poeppoli's ook psychologen beschikbaar, ook al gaat het om speciale afdelingen van ziekenhuizen. Uw zoontje is nog heel jong, dus u bent er zeker op tijd bij om nog hulp te vragen.
Ondertussen kunt u ook zelf uw zoon goed helpen, door hem positieve aandacht te geven. Prijs hem uitvoerig als hij op de wc geplast of gepoept heeft, vooral natuurlijk wanneer hij dat gedaan heeft als hij buiten of bij zijn vriendje speelt.
In het laatste geval kunt u hem ook belonen, via de bekende sticker-methode, waarbij hij telkens een sticker krijgt (die hij in een boekje kan plakken) als hij het goed gedaan heeft. Na bijvoorbeeld 10 stickers gaat u iets leuks met hem doen, zoals samen een taart bakken, samen zijn kamer extra gezellig maken, samen een spelletje doen, of gezellig naar de film gaan.
Ik wens u veel succes!
