16 september 2005 door Annelou de Vries
We zijn op het ogenblik met het hele gezin voor een jaar in het buitenland. Vlak voordat we weggingen, zijn we erachter gekomen dat onze jongste dochter (14 jaar) zich een aantal malen (drie maal) in haar armen heeft gesneden met een scheermesje. Ze zei omdat ze gepest werd op school – wat na contact met school ook te kloppen – en omdat ze niet meer mee wilde naar het buitenland.
We hebben met haar gepraat en dachten stom genoeg dat daarmee het probleem was opgelost. Een aantal weken geleden heeft ze opnieuw krassen gezet met een scheermesje in haar pols. Ik vond wel 20 tissues met bloed.
Ze doet heel erg haar best het te verbergen, schaamt zich en huilt als ik erachter kom.
Uiteindelijk zijn we erachter gekomen dat ze een nare gedwongen seksuele ervaring achter de rug heeft, ze was toen 12. Ze wil er met ons absoluut niet over praten, valt af, slaapt slecht, is snel geïrriteerd, kan zich slecht concentreren. Ze heeft ook haar goede dagen maar ik heb ook vaak het gevoel dat ze maar doet alsof ze blij is.
Ik neem het heel serieus en wil dit jaar buitenland eerder afbreken om haar met iemand te laten praten. Ze wil dit zelf ook, omdat ze bang is van zichzelf, en denkt dat ze gek is omdat ze dit doet.
Mijn man vindt het moeilijk dat ik eerder terug wil. We zien elkaar dan waarschijnlijk 7 maanden niet, en hij is bang dat onze dochter en ik het probleem als pressiemiddel gebruiken.
Doe ik er goed aan om eerder terug te gaan, of ben ik een overbezorgde moeder?
Alhoewel het vanaf een afstand altijd moeilijk in te schatten is, denk ik dat de zorgen die u over uw dochter heeft, terecht zijn, en dat het goed is om hulp te gaan zoeken. Gelukkig wil zij dat zelf ook. Of dat ook betekent dat u terug naar Nederland moet, daar wil ik zo op terugkomen. Eerst zal ik iets meer vertellen over het probleem van de zelfbeschadiging.
Snijden of krassen – vaak in de pols, maar ook op benen, armen of buik – komt vaker voor en wordt ook wel een vorm van 'automutilatie' (zelfbeschadigend gedrag) genoemd. Ook op andere manieren kunnen mensen zichzelf pijn doen, bijvoorbeeld door zichzelf te slaan of te knijpen, of zichzelf te verbranden met bijvoorbeeld een sigarettenpeuk.
Het is vaak een teken dat iemand niet goed in zijn vel zit (met excuses voor de in dit verband wat vreemde beeldspraak), en er kunnen vele betekenissen aan ontleend worden.
Mogelijk redenen waarom iemand zoiets doet, kunnen zijn:
Meer hierover vindt u op www.moeilijkemensen.nl/info/zelfverwonding.html.
U kunt eens aan uw dochter vragen of zij zich herkent in één van de bovenstaande mogelijkheden, hoewel dat nog best moeilijk kan zijn, zoals u al gemerkt heeft. Jongeren die zichzelf pijn doen, kunnen dat namelijk vaak moeilijk uitleggen. Maar hoe dan ook: zelfbeschadiging is vrijwel altijd een uiting van een groter probleem.
U schrijft dat uw dochter ook niet echt blij is, en u noemt andere tekenen, zoals afvallen, slecht slapen, zich niet kunnen concentreren en snel geïrriteerd zijn. Dit kan wijzen in de richting van een depressieve stoornis.
Zo'n depressieve stoornis kán uitgelokt zijn door een traumatische seksuele ervaring, maar daarnaast gaf uw dochter aan dat ze niet naar het buitenland wilde en dat ze gepest werd op school. Er lijken dus meerdere oorzaken te zijn waardoor zij zich niet goed voelt.
Zoals ik al zei, ben ik het met u eens dat het goed is om hier aandacht aan te besteden. Het lijkt mij daarom verstandig om op zoek te gaan naar professionele hulp, in de vorm van een psycholoog of een psychiater.
Tegelijkertijd kan uw dochter zelf alvast een beginnetje maken. U zou haar voor kunnen stellen om wat beter zicht op het probleem te krijgen, door haar een dagboekje te laten bijhouden. Wanneer zij zichzelf snijdt, kan ze dan nakijken wat voor soort gevoelens of gebeurtenissen daaraan vooraf gingen.
In hoeverre u voor professionele hulp terug zou moeten naar Nederland, kan ik niet goed beoordelen. Ik weet niet in welk buitenland u verblijft en of het niet mogelijk is om dáár adequate hulp in te schakelen. Het enige wat ik wél over kan zeggen, is dat het mij een nogal grote stap lijkt om een jaar in het buitenland halverwege te moeten afbreken en het gezin op te splitsen.
Ook weet ik niet in hoeverre uw man misschien toch een beetje gelijk kan hebben dat uw dochter dit zelfbeschadigende gedrag vertoont om druk uit te oefenen op haar ouders. Dat hoeft niet eens bewust te gebeuren.
Alhoewel zelfbeschadiging een alarmerend signaal is, is het ook goed om reëel te blijven nadenken, en niet in paniek of stress een te snelle oplossing te willen. Wilde uw dochter immers niet liever in Nederland blijven en is dit misschien een mogelijkheid om dat voor elkaar te krijgen?
Het is de vraag of u aan deze druk tegemoet moet komen, of dat het toch mogelijk is in het land waar u nu verblijft een psychiater of een psycholoog te vinden die jullie kan helpen.
Als tussenoplossing zou u nog kunnen overwegen om tijdens een verlof in Nederland een consult bij een hulpverlener aan te vragen. Die kan dan een inschatting maken van de problemen van uw dochter, en advies geven over datgene wat er het beste gedaan kan worden.
Heel veel succes ermee!
