23 juni 2006 door Annelou de Vries

Onze dochter draait plukken haar uit. Komt dat door de stress? (2½ jr)

Onze dochter (2½ jaar) draait al sinds ongeveer een jaar krulletjes in haar haar met haar vingers. Wij hadden het idee dat ze dit deed als een soort troost- en slaapritueel. Ze deed het bijvoorbeeld als ze lekker op de bank tv lag te kijken, of voor het slapen gaan.

Sinds anderhalve maand lijkt het niet echt meer een rustgevend ritueel te zijn, omdat ze nu net zo lang doordraait tot dat er hele plukken haar mee komen. Zou dit het gevolg kunnen zijn van stress?

Onze dochter praat al goed en is al erg bezig met verbanden tussen zaken. Zou het kunnen dat ze op een of ander manier de lat erg hoog legt voor zichzelf?

Opvoeding en gedrag

Bedtijden kinderen per leeftijd: van 2 tot en met 18 jaar

Antwoord

Allereerst kan ik u geruststellen; ik denk niet dat er bij uw dochter een verband is tussen het uitdraaien van plukken haar en eventuele stress. Het lijkt mij dat die twee dingen los van elkaar staan. Maar ze verdienen wel allebei aandacht, en daarom zal ik er graag wat meer over vertellen.

Rustgevend gedrag

Veel peuters vertonen gedrag waarmee ze zichzelf tot rust kunnen laten komen, of wat een prettig gevoel geeft. Wat natuurlijk het meest voorkomt, is het zuigen op een duim of een speen. Maar ook het wrijven van de vingers aan een zacht stofje, sabbelen op een stukje van een knuffel, of ritmisch heen en weer wiegen horen daartoe.

Ik denk dus dat u gelijk heeft dat het met de vingers door de haren draaien van uw dochter een troost- en slaapritueel is.

Geen rem

Voor peuters kan zoiets heel moeilijk te stoppen zijn. Dat komt doordat de 'rem' op emotie-gestuurd gedrag bij hen nog niet zo goed werkt. In dit specifieke geval kan het gedrag dan zo ver gaan dat er hele plukken haar meegenomen worden.

Een kind van 2½ is nog te jong om zijn eigen impulsen goed te besturen, en een eenmaal ingesleten gedragspatroon is voor hen heel moeilijk zelf te stoppen. Maar ouders kunnen hierbij wel helpen!

U zou bijvoorbeeld het volgende kunnen doen:

• zodra u uw dochter weer in haar haar ziet draaien, zou ik haar zeggen om dat wel zachtjes en voorzichtig te doen, zodat er geen plukken haar uitkomen;
• daarnaast kunt u samen met haar misschien iets anders vinden waar ze rustig van wordt, bijvoorbeeld een knuffeltje of een lapje waar ze aan kan draaien;
• u kunt haar nog extra motiveren om haar gedrag te veranderen door kleine beloningen te geven. Bijvoorbeeld een sticker als zij haar knuffel heeft gepakt in plaats van een pluk heeft uitgedraaid. Waarschijnlijk kan dit gedragspatroon op deze manier wel doorbroken en veranderd worden.

De lat te hoog?

Dan uw vraag of uw dochter de lat niet te hoog legt voor zichzelf. Ze is 2½ en begrijpt en zegt al een heleboel. Daarmee daagt ze echter niet zozeer zichzelf, maar eerder haar omgeving uit. Ze bezit namelijk nog niet het zelfbewustzijn om door te hebben dat ze misschien te veel van zichzelf vraagt.

In woorden kan ze wel heel verstandig overkomen, maar emotioneel is ze nog lang niet zo ver als haar taalontwikkeling doet vermoeden. Ook hierin bezit zij nog geen eigen 'rem'.

Je ziet dat overigens heel vaak, dat ouders zó onder de indruk zijn van de cognitieve ontwikkeling van hun kind (qua taal en denken), dat ze al snel denken dat de emotionele ontwikkeling daar gelijke tred mee houdt. Zo'n gedachte is heel begrijpelijk, maar je moet er toch wel mee oppassen.

Non-verbaal gedrag stimuleren

Ook in dit geval geldt dat u uw kind kunt helpen:

• u zou er allereerst zelf op kunnen letten dat u niet te veel verwikkeld raakt in moeilijke gesprekken met haar;
• probeer daarentegen juist het non-verbale gedrag te stimuleren, door veel met haar te spelen, te knutselen, te knuffelen en te stoeien;
• stimuleer haar sowieso met dingen waar ze uit zichzelf misschien minder snel aan zou denken of aan zou beginnen. Hoe breder het aanbod van mogelijkheden, des te beter het is voor haar ontwikkeling.

Veel succes ermee!