1 oktober 2010 door Joanna Sandberg
Wij hebben een zoon van 17 jaar en hij is zeer onhandelbaar. Hij is de enige die nog thuis woont, de overige kinderen zijn al jaren het huis uit en is ook stukken ouder (25, 30 en 34 jaar). Hij is het dus gewend om alleen bij ons te wonen.
Hij heeft geen respect voor ons, hij loopt vaak boos weg en soms pakt hij zelfs zijn spullen om ergens anders te gaan slapen. Als hij uitgaat, vertelt hij niet dat hij dat gaat doen en houdt hij ons eigenlijk nergens van op de hoogte.
Als we iets vragen, wordt hij opstandig en zegt hij dat wij altijd achter zijn kont aan zitten en hem veel te veel vragen: "Doe dit, doe dat!" We proberen dit te minderen. Nu wil hij ineens stoppen met school maar hij wil ons niet vertellen wat zijn plannen precies zijn.
We zeggen altijd tegen hem dat we er met hem over willen praten en dat we achter zijn keuze zullen staan zolang hij de zaken met ons overlegt. We hebben het idee dat hij zo opstandig wordt zodra hij geen bijbaan heeft en dus geen geld om het uit te kunnen geven. Maar dat weten we niet zeker.
Dit is toch niet normaal? We vragen hulp aan onze andere kinderen. Zij kunnen hem alleen maar vragen hoe het met hem gaat, maar volgens mij zijn zij niet degenen die deze problemen op kunnen lossen. Of kunnen ze wel meer doen?
Wij weten ons geen raad meer en kunnen hier niet van slapen. We zien dat hij niet meer met ons aan tafel eet en niet meer met ons wil praten.
Is dit normaal puberaal gedrag en moeten we gewoon geduld hebben? Soms hebben we het idee dat we een maatschappelijk werker moeten inschakelen.
Wat u beschrijft is geen 'normaal puberaal gedrag'. Ik neem aan dat u dat zelf ook wel weet, na het opvoeden van de drie oudere kinderen. Het ziet ernaar uit dat jullie, als ouders, het gezag over hem zijn kwijtgeraakt.
Kort samengevat:
Dit alles is toch wel heel egocentrisch gedrag. Hij houdt totaal geen rekening met jullie.
En wat doen jullie (als waarschijnlijk té lieve ouders): je zorgen maken en je geen raad weten. Jullie kunnen er niet meer van slapen, jullie zoeken naar een excuus ("hij wordt opstandig als hij geen bijbaan heeft") en jullie vragen je af of je geduld met hem moet hebben. Dat doen jullie allemaal, in plaats van grenzen stellen.
Is uw zoon als jongste, de Benjamin, misschien wat verwend vroeger? Als dat zo is, dan is zijn gedrag goed te verklaren. Een verwend kind wordt een verwende puber, en een verwend persoon denkt alleen maar aan zichzelf. Dat wordt een heel vervelend en ontevreden mens.
Maar ook als hij in het verleden niet de Benjamin van het gezin was, blijft het vervelend natuurlijk. Een andere verklaring voor zijn gedrag zou ik niet zo 1-2-3 kunnen geven (dan zou ik veel meer informatie nodig hebben, die ik nu niet heb) maar op zich is de vraag waar dit gedrag door komt ook niet zo heel belangrijk. Belangrijker is wat eraan te doen valt.
U kunt het tij keren door uw ouderlijk gezag te herpakken. Dat wil zeggen: door grenzen te stellen. U moet uw zoon gaan aanpakken maar daar heeft u wel hulp bij nodig. Bijvoorbeeld van uw oudste kinderen, dat kan heel goed! Zij kunnen de problemen niet voor u oplossen, maar ze kunnen u wel helpen.
Ik raad u om een gesprek te gaan houden met al uw kinderen. Voordat u dat doet, overlegt u met uw oudste kinderen óf ze willen helpen en hóe ze willen helpen. Misschien is het mogelijk dat uw jongste zoon tijdelijk bij een van zijn broers of zussen kan gaan wonen, voordat hij bijvoorbeeld op begeleid kamerwonen gaat. (Bij 'begeleid kamerwonen' worden moeilijk functionerende jongeren stap voor stap geholpen door professionals om zelfstandig te gaan wonen.)
Ik adviseer u om enerzijds heel open het gesprek aan te gaan, maar anderzijds wel heel duidelijk te zeggen dat het zo niet door kan gaan. Dat het zo niet goed voor jullie is, maar ook niet voor uw zoon.
In dat gesprek kunt u uw zoon twee opties voorleggen (met een aantal varianten):
Mocht dit allemaal niet lukken (gesprek niet mogelijk, broers en zussen willen niet meewerken, begeleid kamerwonen niet beschikbaar, etc.), dan kunt u met de problemen van uw zoon naar de plaatselijke GGZ. Daarvoor begint de tijd echter wel te dringen, want zodra uw zoon 18 en dus meerderjarig is, kunt u als ouders weinig meer doen. Start dus snel met het gesprek en wees duidelijk naar uw zoon. Succes!
