1 januari 2000 door Ward van Alphen
Ik, gescheiden vrouw (38) met tweeling van bijna 14 (dochter, zoon) heb momenteel erg veel problemen met mijn dochter. Ze is vreselijk opstandig. Heeft totaal geen respect voor mij en haar vader, en noemt me regelmatig 'kutwijf, kankerwijf' en ga maar door. Een 'normaal' gesprek is niet met haar te voeren, ze is alleen maar met zichzelf bezig, hangt op haar kamer rond voor de tv en de stereo, doet niet aan sport, is op school en voor de buitenwereld een 'vrolijke, gezellige meid', maar thuis volkomen onhandelbaar.
Ik heb geprobeerd met haar te praten, afspraken te maken, en ben nu over gegaan op de 'harde aanpak'. Dat wil zeggen de tv en de stereo heb ik van haar kamer afgehaald, ze krijgt geen zak- en kleedgeld meer. Ik heb haar duidelijk gemaakt dat ze eerst maar eens moet leren zich 'normaal' te gedragen.
Onze dochter is een kind dat vanaf haar geboorte al 'moeilijk' is, altijd bezig met uitproberen: hoe ver kan ik gaan? Ze is eigenlijk al van baby af een stoorzender in ons (toen nog) gezin. We hebben dan ook regelmatig verzucht tegen elkaar, wat moet dat worden als ze in de puberteit komt? En ja nu is ze in de puberteit, en het is een onzettend moeilijke puber, een energie vretend kind.
Voor mijn gevoel ben ik goed bezig, maar het gaat wel ten koste van de sfeer in huis. Voor alle duidelijkheid: mijn ex (haar vader) en ik gaan goed met elkaar om sinds de scheiding. We bepraten haar gedragsproblemen regelmatig en zitten ook op één lijn wat betreft opvoeding.
Is dit onhandelbare gedrag normaal voor een puber? En gaan wij hier goed mee om?
Natuurlijk is dit geen normaal gedrag voor een puber. Grenzen opzoeken, zich afzetten tegen volwassenen hoort tot op zekere hoogte bij de puberteit. Maar de meeste pubers hebben een (vrij) harmonieuze relatie met hun ouders. Het proces dat uiteindelijk leidt tot zelfstandigheid, hoeft niet per se gepaard te gaan met alsmaar ruzie. Waarom is dat dan bij uw dochter wel het geval?
U noemt haar een kind dat vanaf de geboorte al een stoorzender is. Dat doet vermoeden dat het geen gemakkelijk kind is, maar ook dat uw relatie met haar geen gemakkelijke is. Nou vertelt u dit alles op een slecht moment, het kan zijn dat in dit stadium vooral de negatieve dingen naar boven komen. Maar het is niet gunstig dat er een soort oorlog tussen u en uw dochter ontstaat. Het is wel goed dat u grenzen stelt, dat u het niet accepteert dat ze u uitscheldt, dat ze zich aan bepaalde basisafspraken houdt.
Het zou mooi zijn als u daarnaast ook nog de goede kanten van haar persoon kunt zien, want dat maakt dat u echt contact met haar kan leggen, of een oprecht aanbod voor contact kunt doen. Het kan zijn dat uw dochter dat niet of nog niet aankan, dat ze een meisje is die geneigd is zich af te sluiten.
Over het algemeen is het dan gunstig om wel te laten zien dat je bereid bent te praten, maar er geen druk op te leggen (maar wel de basiseisen blijven stellen etcetera). Eventueel is soms samen iets doen een manier om het contact weer langzaam te herstellen (bijvoorbeeld als praten al heel snel tot dezelfde patronen leidt).
Pubers kunnen het erg moeilijk hebben met zichzelf en hun plek in de wereld. Ze willen zelfstandig zijn, maar kunnen het nog niet. Hebben steun nodig, maar vinden dat ook weer kinderachtig. Sommige pubers hebben meer problemen dan anderen.
Hoe dat bij uw dochter zit, weet ik niet zo goed. Wie weet is ze niet zo stevig als het lijkt, en kan ze dat moeilijk laten zien. Typisch is dan soms, dat ze thuis meer van hun moeilijkheden laten zien dan buitenshuis –- want dat hoort niet in sommige kringen. Misschien dat ze door haar stekeligheid ook weinig steun van anderen krijgt. Het kan zijn dat er nog allerlei oud zeer is, waardoor de relatie met u op dit moment gekleurd is.
Ervan uitgaande dat het op school verder goed gaat, kan het zijn dat je door een gecombineerde aanpak van eisen stellen, afstand houden, wel contact aanbieden (maar niet opdringen), laten zien dat je om haar geeft, trachten iets met haar te doen waar je geen ruzie bij hoeft te krijgen, een stuk verder komt. Als het op school niet goed mocht gaan, is het belangrijk om contact met school te zoeken om uit te sluiten dat er geen schools probleem meespeelt.
Ik vroeg me trouwens af wat de rol van vader is. Hij is het met u eens, maar praat hij met haar (ik neem aan van wel)? Kan hij beter tot haar doordringen? In het uiterste geval: zijn er mogelijkheden dat ze een tijdje bij hem woont om de huidige situatie te doorbreken?
Als dat allemaal niet kan, en er lijken ook geen aanknopingspunten voor een positieve ontwikkeling meer te zijn, dan kunt u het beste hulp gaan zoeken. Aangezien dit probleem een forse invloed op het hele gezin heeft, lijkt het me dat je dan niet om gezinsgesprekken heen kunt. Dat is wel een beetje riskant om dat zo te stellen (omdat ik uw dochter niet gesproken heb, en lang niet genoeg weet om een weloverwogen advies te geven). Maar ik denk dat je met gezinsgesprekken de meeste kans hebt dat er weer contact komt tussen u en uw dochter.
