4 september 2009 door Joanna Sandberg
Onze dochter van 9 wil al make-up gebruiken. Ze zegt dat ze dit doet om zichzelf mooier te maken. Ze vindt bijvoorbeeld haar blonde wimpers niet mooi... Ook blijkt dat een klasgenootje heeft gezegd dat ze "er zo mooi uitzag met mascara op". Dus peer pressure en het jezelf niet mooi genoeg vinden zijn hier al thema's!
Gevoelsmatig zijn wij er tegen. We willen echter niet 'blind' verbieden, maar met goede argumenten. Wij vinden haar veel te jong. (Heb haar al uitgelegd dat anderen een andere indruk van haar kunnen krijgen; dat ze al open staat voor contact met mannen bijvoorbeeld.) Daarnaast is het natuurlijk jammer dat ze zichzelf niet mooi genoeg vindt... Graag uw advies.
Waarschijnlijke is uw dochter al begonnen met de puberteit. Meisjes komen steeds vroeger in de puberteit en tegenwoordig starten bij veel meisjes de eerste lichamelijke veranderingen (die de puberteit aankondigen) al rond 10 jaar.
De hypofyse (een kliertje in de hersenen) geeft aan de eierstokken het sein dat ze kunnen beginnen met het produceren van geslachtshormonen. Aan de buitenkant van het lichaam is dan nog nauwelijks iets te zien, maar van binnen gebeurt er al van alles, wat binnen een jaar zal resulteren in het eerste lichamelijke puberteitsverschijnsel: de borstontwikkeling. Dat begint met het dikker worden van de tepels, gevolgd door de ontwikkeling van oksel- en schaamhaar.
De hypofyse gaat pas signaalstoffen afscheiden wanneer een meisje een bepaalde combinatie van lengte en gewicht heeft bereikt. De veranderingen worden gestuurd door de geslachtshormonen. Deze hormonen hebben ook invloed op de gevoelens, het gedrag en de interesses van een kind. Vandaar dat een meisje dat in puberteit komt zich vaak anders gedraagt dan haar ouders van haar gewend waren.
De productie van geslachtshormonen heeft ook tot gevolg dat er seksuele gevoelens en verlangens gaan ontstaan, en dat er nieuwsgierigheid en belangstelling voor seksualiteit gaan komen (met bijbehorend gedrag).
Uw dochter lijkt dus in het prille stadium van de puberteit te zitten, waarbij ze zich bezig gaat houden met haar uiterlijk. Ze wil er leuk uitzien maar tegelijkertijd is ze onzeker over haar uiterlijk.
De opmerking van een klasgenootje dat ze "er zo mooi uitzag met mascara", heeft haar op een positieve manier bevestigd. Kennelijk heeft het zin om op deze manier aandacht aan je uiterlijk te besteden, en dus zal ze vaker mascara op willen doen.
U had het over 'groepsdruk' en over het probleem dat uw dochter zichzelf niet mooi genoeg zou vinden. Ik weet niet of je naar aanleiding van die ene opmerking van haar klasgenootje al kunt spreken van groepsdruk. Kinderen van deze leeftijd zeggen dit soort dingen nu eenmaal tegen elkaar, en ze zijn gevoelig voor elkaars oordeel.
Ik denk dan ook dat u haar wens om make-up te gebruiken niet moet zien als een teken dat ze zichzelf niet mooi genoeg vindt. Ze wil domweg mooi zijn, en mooi gevonden worden door anderen. Dat past bij het begin van de puberteit. De meeste ouders moeten daar behoorlijk aan wennen maar het hoort er wel bij...
Ook zei u dat u uw dochter veel te jong vindt voor het dragen van make-up. Dat begrijp ik, maar ze is niet te jong om die wens te hebben. Ik zou u dan ook willen adviseren om het gebruik van make-up niet te verbieden, maar te begeleiden. Jullie zullen dus samen compromissen moeten zoeken. Dat betekent: onderhandelen. Met jonge kinderen onderhandel je niet, maar met pubers wel.
Als u het opmaken zou verbieden, gaat uw dochter het op een gegeven moment toch stiekem doen en wordt het al een eerste puberteitsprobleem. Handiger is dus om samen met haar wat make-up te kopen, en te zorgen dat ze zich bescheiden opmaakt. (Op speciale momenten, zoals feestjes, kan het eventueel wat meer zijn). Zo geeft u ruimte aan haar experimenteerdrang.
Dan uw zorg over de manier waarop het overkomt. U schreef: "Heb haar al uitgelegd dat anderen een andere indruk van haar kunnen krijgen; dat ze al open staat voor contact met mannen bijvoorbeeld".
Ik begreep niet helemaal wat u daarmee bedoelde, maar ik denk dat het wel wat genuanceerd moet worden. Om te beginnen bedoelde u waarschijnlijk 'jongens' en niet echt 'mannen'. Het kan zijn dat ze dat zelf ook al wil: indruk maken op jongens van haar leeftijd of iets ouder (met mannen zal ze zich niet bezighouden), en ook daar is niets verkeerds aan. Nogmaals: ze wil gewoon mooi zijn en mooi gevonden worden.
Een beetje mascara is nog geen seksuele uitnodiging. Daar is ze nog niet mee bezig, en zo zal dat ook niet gezien worden (door de mensen die haar kennen). Vrouwen mogen zich ook mooi maken voor zichzelf.
Toch is het iets waar u wel met haar over kunt praten natuurlijk. Zeker als ze sexy foto's van zichzelf gaat maken en op internet gaat zetten (op Hyves bijvoorbeeld). Mensen die daarnaar kijken, kennen haar lang niet allemaal, waardoor dat soort foto's wél gezien kunnen worden als een aanbod aan anderen.
Uw dochter zal zich dus wel bewust moeten worden van haar gedrag, en wat ze moet doen (en laten) om te voorkomen dat anderen haar verkeerd begrijpen.
Dat is iets waar u haar stap voor stap in kunt begeleiden. Bijvoorbeeld door samen eens te gaan kijken naar hoe andere meisjes dat doen op Hyves, en haar te laten nadenken over wat ze daar zelf van vindt.
Zorg er in ieder geval voor dat u het contact met uw dochter goed houdt. Hoe meer u haar gedrag veroordeelt, afkeurt of verbiedt, hoe moeilijker het voor haar wordt om u in vertrouwen te nemen, met levensvragen te komen of problemen aan u voor te leggen.
En by the way: vergeet niet om uw dochter goed voor te lichten over relaties en seksualiteit. Bijvoorbeeld door samen erover te lezen. Voor haar leeftijd (7 tot 11 jaar) raden we aan: "Ben jij ook op mij?" van Sanderijn van der Doef. Meer boeken vindt u bij Product-informatie: Seksuele opvoedingsboeken.
