1 april 2005 door Ellen Gerrits
Mijn zoontje van 18 maanden heeft bij zijn geboorte een hele moeilijke start gehad. Hij bleek namelijk klem te hebben gezeten in mijn bekken. Ze hebben hem na zijn geboorte een uur moeten reanimeren. De pH-waarde van zijn bloed was 6.8. De kinderarts vertelde ons dat onze zoon ernstig zuurstoftekort heeft gehad en dat dit problemen kon veroorzaken in zijn verdere ontwikkeling.
Tot nu toe verloopt de ontwikkeling van onze zoon zeer voorspoedig. Motorisch ontwikkelt hij zich prima en het belangrijkste is dat hij een erg vrolijk kind is. Toch maak ik me op één gebied wel een klein beetje zorgen.
Hij is 18 maanden en zegt behalve het woordje "da" eigenlijk niets. Dat vind ik nog niet zo verwonderlijk, maar waar ik me meer zorgen om maak, is dat hij ook weinig begrijpt.
We stimuleren thuis enorm de taalontwikkeling voor ons gevoel. We benoemen alles wat we samen met hem doen. We lezen boekjes met hem. Ook proberen we dagelijks dezelfde woorden op verschillende manieren terug te laten komen. We zingen steeds dezelfde liedjes etc.
Onze zoon brabbelt ook nooit tijdens het spelen. Wel moet ik erbij vertellen dat nog niet zolang geleden zijn oortjes zijn doorgeprikt. Toch hadden wij niet echt het idee dat onze zoon daarom minder hoorde. Ook merken we geen verschil sinds zijn oortjes zijn doorgeprikt.
Wat verder opvalt, is dat onze zoon al enige tijd weinig nieuwe klanken erbij lijkt te leren. Hij heeft nooit heel erg veel gebrabbeld en op sommige momenten was hij als baby zelfs weken stil. We hadden dan het idee dat hij op een ander gebied een enorme sprong doormaakte.
Mijn vraag is nu: moet ik mij zorgen maken over zijn spraak/taal-ontwikkeling? Kan er sprake zijn van een neurologisch probleem door zijn slechte start, of moeten we gewoon nog even geduld hebben? En mocht er een neurologische oorzaak zijn, wat kan ik dan verwachten in de toekomst?
De taalontwikkeling van uw zoontje lijkt iets achter te lopen bij zijn leeftijdsgenootjes. Hij is natuurlijk nog erg jong en juist bij de eerste stappen in de taalontwikkeling is er een grote variatie in aanvangsleeftijd. Daarom valt er nog weinig met zekerheid te zeggen.
Niettemin zijn er wel degelijk bepaalde taalnormen voor heel jonge kinderen. In het archief van deze Vraagbaak worden die beschreven bij
Wat is normaal?
In dat artikel leest u dat een baby van 12 maanden melodieus en gevarieerd zou moeten brabbelen, en dat een baby van 18 maanden al een paar woordjes gebruikt, die echter nog niet goed uitgesproken hoeven worden. Deze taalkenmerken worden 'minimum-spreeknormen' genoemd; een soort ondergrenzen per leeftijdsfase. Bij 90% van de kinderen is de taalontwikkeling beter dan die ondergrenzen.
Die (minimum)
spreek-normen doen letterlijk wat ze beloven: ze zeggen alleen iets over het spreken en niets over het taal-
begrip. Voor het taalbegrip bestaan helaas geen normen, omdat er nog weinig bekend is over de verschillende stappen die kinderen maken in dit domein van de taalontwikkeling.
Er is echter wel één gouden regel die ook voor baby's geldt: er is altijd meer taalbegrip dan taalproductie. Dit betekent dat ook een baby die nog geen herkenbare woordjes zegt, toch al woorden kan begrijpen in de zinnen die u gebruikt bij dagelijkse dingen als voeden en aankleden.
U maakt zich dus terecht meer zorgen om het feit dat uw zoontje weinig lijkt te begrijpen.
Een mogelijke achterstand in zijn taalbegrip kan alleen vastgesteld worden met een objectieve taalbegrips-test. Er bestaat een test voor kinderen vanaf 18 maanden oud.
Voor zo'n test kunt u terecht bij het taalteam van het Audiologisch Centrum in het kinderziekenhuis in uw regio. Dit taalteam is multidisciplinair samengesteld en zal naast de taalontwikkeling ook het gehoor en de algemene ontwikkeling in kaart brengen.
Wanneer u zoontje inderdaad een taalachterstand blijkt te hebben, dan is het van belang om de oorzaak daarvan te achterhalen. Het taalteam zal u hierin adviseren en begeleiden.
U noemt zelf al een aantal mogelijke oorzaken: een verminderd gehoor of neurologische problemen.
Het is in ieder geval belangrijk om het gehoor en de middenoorontstekingen van uw zoontje goed in de gaten te houden. Een goed gehoor is immers een noodzakelijke voorwaarde voor de taalontwikkeling.
Kinderen met middenoorontsteking kunnen een tijdelijk gehoorverlies hebben, waardoor hun taalontwikkeling kan stagneren. Dit kan opgelost worden door behandeling van de oorontsteking, onder meer door het plaatsen van trommelvliesbuisjes.
Een taalachterstand kan ook een neurologische oorzaak hebben. Een mild neuro-biologisch defect wordt zelfs verondersteld bij alle kinderen met taalproblemen waarbij geen duidelijk aantoonbare oorzaak gevonden kan worden. Deze kinderen hebben een normaal gehoor, een normale intelligentie en een normale motorische ontwikkeling, maar toch taalontwikkelingsproblemen.
Aangezien een mild neurologisch defect meestal niet objectief gemeten kan worden, worden deze kinderen vaak niet door een kinderneuroloog onderzocht. Dit gebeurt echter wél wanneer hiervoor een indicatie is, zoals een zuurstoftekort bij de geboorte of – bij oudere kinderen – bij bepaalde gedragskenmerken (waaronder ADHD).
Bij een ernstige neurologische stoornis zou ik echter verwachten dat ook de motorische ontwikkeling en de algemene ontwikkeling van uw zoontje achter zijn. U geeft aan dat zijn ontwikkeling verder voorspoedig verloopt. Dit lijkt dus positief, maar ik begrijp uw zorgen en ik raad u aan deze te bespreken met het taalteam.
Het is moeilijk te voorspellen hoe de taal van uw zoontje zich zal ontwikkelen. Ongeveer 50% van de kinderen die laat beginnen met praten, hebben geen taalproblemen meer (na logopedische therapie) als ze 4 jaar oud zijn.
Een achterstand in zowel het taalbegrip als de taalproductie is meestal ernstiger dan een geïsoleerde achterstand in de taalproductie. Als er echter een aantoonbaar neurologisch probleem is, zal de ernst van deze stoornis bepalen hoe de ontwikkeling van uw zoontje zal verlopen.
Kortom: ik adviseer u een afspraak te maken met het taalteam van het Audiologisch Centrum. Mocht er een taalprobleem worden vastgesteld, dan zal het taalteam u adviseren over de mogelijkheden voor behandeling, en eventueel zorgen voor een verwijzing naar een kinderarts of een kinderneuroloog.
Veel succes!
