3 november 2006 door Aleid Grijpma
Ik heb een zoontje van 3 die zijn broertje van 4 mnd bijt. Op de peuterschool doet hij het ook, en hij bijt heel hard. Ik weet dat hij jaloers is, en dat er veel veranderingen zijn, maar het houdt niet op.
Hoe moeten we dit oplossen? Op school weten ze ook niet wat ze ermee aan moeten, en de andere ouders beginnen erover te klagen.
Dit is een lastig probleem, dat volgens mij op iedere crèche of peuterspeelzaal wel voorkomt. Maar daarom niet minder vervelend natuurlijk, zeker nu het net uw zoon betreft!
Overigens ben ik, zoals altijd in dit soort gevallen, wel benieuwd hoe uw zoon zich verder ontwikkelt, omdat dat meer zou kunnen zeggen over het probleem. Bijvoorbeeld: hoe is zijn taalontwikkeling? Hoe verlopen zijn contacten met leeftijdgenoten? Hoe is het verder met zijn gedrag; is hij bijvoorbeeld al erg koppig? Hoe gaat het met zijn zindelijkheid?
De reden waarom het nuttig is om dat soort dingen te weten, is dat bijten op zich geen psychiatrisch probleem is, maar dat het wel een uitingsvorm van psychiatrische problematiek kan zijn. Denk bijvoorbeeld aan autisme spectrumstoornissen (ASS).
Kinderen met ASS kunnen zich in het contact met andere kinderen onmachtig en bedreigd voelen, waardoor ze letterlijk van zich af kunnen gaan bijten. Ook kinderen met ADHD die last van impulsiviteit hebben, kunnen wel eens gaan bijten.
Mocht u twijfels hebben over de ontwikkeling van uw kind, dan kunt u altijd aan de juf van de peuterspeelzaal of aan iemand van het consultatiebureau vragen wat zij vinden van de manier waarop uw zoon zich ontwikkelt op het gebied van taal, spel, etc.
Maar nogmaals: ook veel kinderen zónder psychiatrische problematiek kunnen bijten!
De neiging tot bijten zie je vaak ontstaan zo rond het 2e jaar. Vaak zijn deze kinderen de taal nog niet voldoende machtig om hun ongenoegen over iets te uiten. Dan doen ze het dus op een andere manier, bijvoorbeeld door te slaan, te schoppen of te bijten.
Dit is ook de fase waarin een kind zijn eigen wil leert ontdekken, met al het lastige gedrag vandien. In de volksmond wordt dit wel de peuterpuberteit genoemd; in mijn jargon heet het de koppigheidsfase. Een kind kan dan soms overspoeld worden door boosheid, terwijl hij nog moet leren om dat wat meer onder controle te krijgen.
Ook ontdekt een kind rond deze tijd dat hij niet de enige is op deze wereld. Hij gaat zich bijvoorbeeld realiseren dat zijn ouders ook een relatie met elkaar hebben, en niet alleen met hem, wat vaak een jaloers en onmachtig gevoel geeft.
En juist in deze fase, als hij het al zo moeilijk heeft met het leven, komt er bij uw zoon ook nog eens een andere indringer bij, in de persoon van een jonger broertje. Bovendien wordt ook op de peuterspeelzaal van hem verwacht dat hij de aandacht moet delen met anderen.
Kortom: allemaal erg lastig voor een kind dat nog niet voldoende taalvaardig is om al die emoties netjes onder woorden te brengen.
Maar ondanks alle begrip voor zijn situatie moet zijn gedrag natuurlijk niet getolereerd worden! Hij moet leren dat bijten pijn doet en niet mag. Dat is niet eenvoudig, en vaak duurt het ook wel even voor dit gedrag is afgeleerd.
Wat kunt u doen? Hieronder volgen enkele praktische tips:
Als uw zoon zich verder goed ontwikkelt, en u het bijten kordaat en consequent aanpakt, dan ben ik ervan overtuigd dat het beslist minder zal worden. Houd er wel rekening mee dat het een tijdje kan duren, en bedenk dat u niet de enige bent met een bijtend kind. Ik wens u veel succes.
