10 september 2004 door Annelou de Vries
Zodra hij naar bed moet, heeft onze zoon van 8 een dwangmatige behoefte om elke paar minuten te gaan plassen. Hij heeft het gevoel dat hij moet. Dit probleem heeft hij al bijna een jaar (sinds november vorig jaar).
Overdag heeft hij nergens last van en plast hij niet meer dan een ander. Hij is een gevoelig kind, de oudste van 3 jongens. Op school gaat het goed, hij is zeer sociaal, hij heeft veel vriendjes, hij sport erg graag en we hebben een fijn gezin. Kortom: ik weet niet waardoor dit is ontstaan.
Ik heb alles al geprobeerd, van lief tot boos, uitleggen hoe de blaas werkt, fles naast zijn bed, lang voor het naar bed gaan niet drinken, homeopathie, enzovoorts.
Vaak is het zo erg en loopt hij om 21.30 nog rond, dat ik hem een luier van zijn jongere broer aan doe. Wanneer hij een luier aan heeft, slaapt hij direct.
Hoe help ik hem van dit probleem af?
U heeft gelijk: om de paar minuten aandrang voelen om te plassen, en steeds naar de WC gaan, is een soort dwangmatig gedrag van uw zoon geworden. Het kan heel goed samenhangen met zijn gevoelige karakter. Ik denk dat u hem met een beloningsprogramma kunt leren om dit gedrag te stoppen, zodat hij weer rustig kan gaan slapen.
Eigenlijk weten we niet goed hoe dwangmatig gedrag ontstaat. Maar wat we wel weten, is dat het kan samenhangen met iemands persoonlijkheid.
U vertelt dat uw zoon een gevoelige jongen is. Soms is het zo dat kinderen die veel in zich opnemen, óók heel gevoelig zijn voor signalen die hun lichaam geeft. De aandrang om te plassen is er in principe alleen als de blaas vol is, maar we kennen allemaal het gevoel dat als we aan de WC denken, we ook plotseling moeten gaan.
Het is niet zo dat uw zoon zijn urine niet kan ophouden, want overdag gaat hij niet zo vaak als bij het inslapen. Maar bij het inslapen is het anders. Dan is hij zó gericht geraakt op het gevoel te moeten plassen, dat hij voortdurend naar de WC moet gaan. Daarmee houdt hij zichzelf uit zijn slaap.
Met een luier van uw jongere zoon valt hij wel direct in slaap. Ik neem aan dat hij daar niet in plast? Kennelijk stelt de luier hem gerust en hoeft hij niet meer zo sterk op de signalen van zijn lichaam te letten.
Het gedrag dat uw zoon vertoont, heeft hij zichzelf aangeleerd. Nu zou hij het weer af moeten leren. Hoe doe je dat?
Gedrag aanleren gaat het beste door iemand te prijzen en te belonen als hij datgene doet wat je verlangt. Gedrag áfleren door middel van straffen is veel lastiger... en minder leuk. Ook dat kun je beter met belonen doen.
U kunt uw zoon het ongewenste gedrag afleren door af te spreken dat u een blaastraining met hem gaat doen. Ga de komende week eens na hoe vaak hij gemiddeld naar de WC gaat, voordat hij in slaap valt. Het is zelfs een goed idee om samen met hem een lijstje bij te houden.
Daarna gaat u hem vertellen dat hij zijn blaas kan leren om minder vaak naar de WC te gaan. U spreekt met uw zoon een haalbaar aantal keer per avond af en vertelt hem dat de truc is om zijn plas nét langer op te houden dan hij denkt dat hij kan.
Iedere avond dat het lukt om niet vaker dan het aantal afgesproken keren naar de WC te gaan, verdient hij een kleine beloning. Bijvoorbeeld een sticker, maar misschien is hij wel veel meer geïnteresseerd in een tattoo-plaatje uit de chips, knikkers, tien minuten extra op de computer of zelfs 10 cent! Een beloning moet echt uitdagend zijn.
Als hij toch vaker naar de WC gaat, is er niks aan de hand. Dan krijgt hij alleen geen beloning en de volgende avond een nieuwe kans.
Verder spreekt u met hem af dat hij een wat grotere beloning krijgt als het hem vijf keer achtereen gelukt is. Bijvoorbeeld een half uur langer opblijven in het weekend, samen een spel doen, of een ijsje ergens halen.
Als hij zelf gezien heeft dat hij zijn blaas kan trainen, kunt u met hem afspreken dat hij nóg minder vaak naar de WC gaat, waarna u hem weer een beloning geeft voor elke keer dat het lukt. Na – opnieuw – vijf keer gaat u iets extra leuks met hem doen of krijgt hij een wat groter kadootje.
Als het hem ten slotte lukt om niet meer dan één keer uit zijn bed te komen (of misschien vindt u twee keer ook al acceptabel), dan laat u hem dat nog tien dagen achter elkaar volhouden. Daarna krijgt hij een echt 'blaastrainings-diploma' (wat u zelf maakt), of misschien wel het al lang gewenste autootje, de mooie bal of die stoere voetbalsokken...
Het is best een klus om steeds uitdagende maar niet al te grote beloningen te bedenken, en om er steeds op te letten dat u consequent denkt aan de afspraken. Dat hoeft u overigens niet alleen te doen, daar kan uw partner u bij helpen. Sterker nog: uw partner moet er beslist ook bij betrokken worden.
Het hele proces kan wel even duren, maar het kan ook zijn dat uw zoon het kunstje zó onder de knie heeft. Dan kan hij weer rustig gaan slapen en u ook!
Veel succes ermee.
