11 maart 2011 door Joanna Sandberg
Sinds bij mijn oudste zoon (van 16) de puberteit is begonnen, zo'n 3 jaar geleden, gaat het niet goed met opstaan 's morgens.
Hij is dan verzonken in een diepe slaap en ik krijg hem heel slecht wakker. We hebben al van alles geprobeerd: allerlei wekkers uitproberen, het zijn probleem laten worden, boos worden, netjes vragen... maar niets helpt! Hij komt dan ook heel vaak te laat op school.
Het rare is dat hij het zelf heel vervelend vindt dat hij niet uit zijn bed kan komen. Hij is dan boos op zichzelf, maar laat ook meteen de moed zakken als hij ziet dat hij niet meer op tijd op school kan komen.
Voor de rest gaat het goed op school en thuis. Dit is het enige probleem. Ik weet het echt niet meer. Weet u misschien een oplossing?
Uw zoon is helemaal geen uitzondering. Sterker nog: hij vertoont typisch pubergedrag, dat gestuurd wordt door de hersenen. Ik zal dat hieronder uitleggen.
Eigenlijk valt er dus weinig aan te doen, omdat het biologisch onontkoombaar is. Maar je kunt wel proberen om het leed wat te verzachten. Ik zal daar een aantal tips en trucs voor geven.
Hersenonderzoekster Eveline Crone stelt dat pubers 8 à 9 uur slaap nodig hebben, maar dat ze dat praktisch nooit halen. Eigenlijk hebben ze continu een jetlag. Dat komt doordat bij pubers het slaaphormoon melatonine steeds later op de avond door het lichaam wordt afgegeven. Met als gevolg dat hun bioritme verandert, en daarmee het waak/slaap-ritme. (Zie: Het puberende brein, uitg. Bert Bakker, 2009.)
Pubers vallen dus pas laat in slaap, maar ze hebben wel veel slaap nodig. Dat is de reden dat veel van hen niet op tijd wakker worden (of nauwelijks wakker zijn te krijgen) om 's ochtends naar school te gaan.
En áls je ze dan wakker krijgt, hebben ze te kort geslapen, wat zich gedurende de week ontwikkelt tot een flink slaaptekort, dat in het weekend ingelopen moet worden. Met lang uitslapen, soms tot diep in de middag, als gevolg.
U vertelde dat uw zoon het zelf ook vervelend vindt. Dat is gunstig, omdat hij dan gemotiveerd zal zijn om er iets aan te doen. Dat kan hij echter niet in zijn eentje; daar heeft hij uw hulp bij nodig. Vooral door met hem erover te praten, en hem een aantal dingen te vertellen. Om te beginnen iets over eten en drinken.
Door te ontspannen vertraag je je hersenactiviteit, wat nodig is om in te kunnen slapen. Het is goed om ook echt bewust te ontspannen. Hoe doe je dat?
Natuurlijk: niet te laat naar bed gaan. En liefst zo veel mogelijk op een vast tijdstip (door de week).
Leg uw zoon uit dat je van in bed liggen op zich al uitrust, ook als je nog niet slaapt. Voorwaarde is wel dat je ontspannen in bed ligt, en dat je je niet opwindt als je de slaap niet snel kunt vatten.
U vertelde dat u allerlei wekkers heeft uitgeprobeerd. Maar was daar ook al een lichtwekker (Wake-up Light van Philips) bij? Ik heb er zelf een en ik vind hem geweldig!
Hij maakt je geleidelijk wakker (in een half uur) doordat de lichtsterkte gaandeweg toeneemt. Daarnaast kan hij een enorme herrie maken, met geluid naar keuze. Ikzelf gebruik de zingende vogels, die me keihard mijn bed uit fluiten. Maar hij heeft ook andere geluiden, zoals een harde drum, en je kunt ook eigen geluiden toevoegen via een usb-poort.
[Let op: bij Ouders Online zijn redactie en commercie strikt gescheiden. Wij vermengen geen commerciële boodschappen met onze redactionele content. Het enthousiasme van onze pedagoog voor die lamp is dus volkomen oprecht, en wordt niet betaald door Philips. - red.]
En tot slot: laat uw zoon vooral uitslapen in het weekend, om zo zijn slaaptekort in te kunnen halen.
Succes en sterkte gewenst!
